پیامبر تامین مسکن را وظیفه حاکمیت می دانستند/ روش مالیاتی پیامبر چه بود؟

وارث:حجت‌الله عبدالملکی، اقتصاددادن و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) به مناسبت مبعث حضرت رسول  اظهار داشت: رفتار اقتصادی پیامبر در دو بخش باید تحلیل شود، ابتدا رفتارهای فردی و شخصی ایشان و بخش دیگر رفتارهای رسول اکرم (ص) در مقام امام جامعه اسلامی که دو شان متفاوت است. تمام زندگی پیامبر مبتنی بر وحی است و رفتاری در خارج از چهارچوب وحی در رفتار رسول اکرم (ص) نبوده است لذا زندگی پیامبر تجلی یک انسان مسلمان واقعی و آن چیزیست که خداوند در چهارچوب قرآن خواسته است.

وی در ادامه گفت: رفتارهای شخصی ایشان بدور از اصراف و لذت گرایی بود و پیامبر در تمامی شئونات زندگی رفتار کارآمدی را داشتند و در روایتی از ایشان آمده است که «خداوند رحمت کند کسی را که کاری را درست و صحیح انجام می دهد». کارآمدی در رفتار قتصادی و رعایت اعتدال و میانه روی در مصرف دو ویژگی مهم در سیره اقتصادی رسول اکرم (ص) بود.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به ایثار، گذشت و انفاق در رفتار اقتصادی پیامبر ادامه داد: این سه خصیصه به حد اعلاء در زندگی پیامبر وجود داشت و مداوم در حالت زندگی فقیرانه بودند زیراکه که عمده منابع مالی خود را به فقرا انفاق می کردند و در روایتی دیگر از پیامبر آمده است که «اگر من یک انبار پول و یک انبار کاه داشته باشم انبار پولم زودتر تمام می شود» چراکه ایشان به نیازمندان بسیار رسیدگی می کردند و یکی از مهمترین جلوه های زندگی شخصی رسول اکرم (ص) از منظر اقتصادی است.

عبدالملکی با بیان اینکه سیره اقتصادی پیامبر در باب حکومت داری بسیار گسترده و پیشرفته بوده است، گفت: علم اقتصاد امروز به تازگی به برخی از جنبه های آن رفتارها و سیاست اقتصادی ایشان رسیده است، از جمله مهمترین کارهایی که پیامبر انجام داد تبدیل کردن اقتصادی ربوی به اقتصاد تولیدی بود.

وی ادامه داد: افراد برای کسب درآمد نمی توانند در خانه بنشینند و با داشتن پول کسب درآمد کنند بلکه باید تولید صورت گیرد تا بخشی از سود آن به فرد برسد و این یعنی تبدیل اقتصاد ربوی به اقتصاد تولیدی.

این استاد دانشگاه با اشاره به رفع نیاز مسکن در سیره اقتصادی پیامبر (ص) اظهار کرد: سیاستی که پیامبر در باب مسکن داشته است، تامین مسکن برای همه افراد نیازمند به آن بوده است و در تاریخ صدر اسلام داریم که ایشان گاهی از بیت المال و از زمین های در اختیار امام مسلمین استفاده می کردند و به نوعی تامین مسکن را وظیفه ای از سوی حاکمیت برای تمام افراد می دانستند.

عبدالملکی درباره سیاست علم و فن آوری پیامبر گفت: رسول اکرم (ص) در سیاست علم و فناوری که برای تقویت تولید بسیار اهمیت دارد، دانشمندانی را از بلاد دیگر که برخی نیز از بلاد کفر بودند، به کشور اسلامی دعوت می کردند تا علم و فن آوری خود را به مسلمانان یاد بدهند و گاهی مسلمانان را به سفرهای دور اعزام می کردند تا علم و فن آوری را بیاموزند که همان اقتصاد دانش بنیان است.

عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) به بحث سیاست های پولی پیامبر اسلام اشاره کرد و ادامه داد: سیاست های مالیاتی که نوع خاصی از آن به نام «مالیات همان نوعی» است و در حال حاضر به عنوان یکی از مدل های پیشرفته و کارآمد مالیاتی در حال مطرح شدن است و پیامبر در بحث قاعده زکات از همین نوع استفاده می کردند و یا در بحث خمس که باعث کاهش تولید نمی شود؛ در علم اقتصاد متعارف گفته می شود برخی از مالیات ها باعث کاهش تولید می شوند و برخی دیگر از این قاعده مستثنی هستند. 

وی گفت: مالیات بر سود باعث کاهش تولید نمی شود و خمس نوعی از مالیات بر سود است و سیاست مالیاتی پیامبر یا همان خمس از دید اقتصاد امروز بهترین نوع مالیات است که باعث افزایش تولید شده و نیز منابع مورد نیاز دولت اسلامی را تامین می کند.

عبدالملکی ادامه داد: در علم اقتصاد غربی، دانشمندانی ظهور کردند که به دنبال یافتن الگوهای اقتصادی اسلام و پیامبر برای توسعه اقتصاد در جوامع خودشان هستند. در بسیاری از دانشگاه های اقتصادی معتبر دنیا درس اقتصاد اسلامی وجود دارد که اقتصادی مبتنی بر قرآن و سیره اقتصادی پیامبر است؛ کتابهای بسیاری در این زمینه نوشته شده است.

این عضو عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد ابراز داشت: اگر سیاست های اقتصادی پیامبر به طور کامل اجرا شود، رشد اقتصادی شگفت انگیزی اتفاق می افتد. برخی از محققین علوم اقتصادی معتقدند که بخش های مهمی از علم اقتصادی متعارف، محصول اندیشمندان اسلامی در دوره تمدن اسلامی است که مبتنی بر قرآن و سیره و سنت پیامبر در حوزه اقتصاد مطرح شده است. اگر سیاست های اقتصادی پیامبر به طور کامل در دنیا اجرا شود، جهان شاهد رونق اقتصادی مافوق تصور بشر خواهد بود.

وی گفت: اصلاح تفکر و فرهنگ اقتصادی مهمترین کاری است پیامبر انجام داد. رسول اکرم (ص) اقتصاد و فعالیت اقتصادی را از یک سیاست خودخواهانه و دنیا طلبانه به یک فعالیت معنوی و عبادی تبدیل کردند. «کسی که برای تامین روزی خانواده اش کار می کند همانند کسی است که در راه خدا جهاد می کند». پیامبر تاکید داشتند:«جامعه را باید از فقر عاری کرد چراکه فقر باعث از بین رفتن ایمان می شود».