حسد؛ غریزه‌ای طبیعی اما تغییرپذیر
حجت‌الاسلام صدیقی با اشاره به اینکه حسد غریزه‌ای طبیعی در نهاد انسان است، بر لزوم هدایت و مبارزه مستمر با آن تاکید کرد.
وارث: جلسه شرح صحیفه سجادیه با محوریت دعای هشتم صحیفه در خصوص استعاذه و پناه بردن به خداوند با سخنرانی حجت‌الاسلام کاظم صدیقی در دانشگاه تهران برگزار شد.
حجت‌الاسلام صدیقی با اشاره به اهمیت استعاذه به خداوند عنوان کرد: حضرت در فراز نخست دعا می‌فرمایند: «اللَّهُمَّ إِنیِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَیَجَانِ الْحِرْصِ، وَ سَوْرَةِ الْغَضَبِ، وَ غَلَبَةِ الْحَسَدِ؛ خدایا، پناه می‌برم به تو از شورِ آزمندی و تندیِ خشم و چیرگی حسد». آسیب‌ها و آفت‌ها و مهلکاتی که باید نسبت به آن حساس باشیم و از آنها به خدا پناه ببریم در این دعای امام سجاد(ع) ذکر شده است.
وی افزود: سیدعلی خان مدنی شارح صحیفه سجادیه در شرح این عبارت می‌نویسد بعضی از علمای تربیت و علمای اخلاق بر این باورند که حسد امر طبیعی است؛ یعنی حکم سایر غرایز را دارد و همه انسان‌ها به آن مبتلا هستند منتهی همان‌گونه که غرایز دیگر مثل غریزه جنسی و حب جاه را می‌توان با کمک گرفتن از عقل و شرع مدیریت کرد، می‌توان با حسد نیز مبارزه مستمر داشت و از آن استفاده صحیح کرد.
امام جمعه موقت تهران ادامه داد: آیه قرآن می‌فرماید: «زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ؛ دوستى خواستنيها[ى گوناگون] از زنان و پسران و اموال فراوان از زر و براى مردم آراسته شده (سوره ال عمران آیه ۱۴)». در این آیه کلمه «زُيِّنَ» استعمال شده است یعنی این جاذبه‌ها در وجود شما قرار داده شده است و نسبت به آن گرایش دارید. لذا اگر حسد هم امری طبیعی باشد نحوه تعامل با آن باید مورد توجه قرار بگیرد.
صدیقی خاطر نشان کرد: مثلا اگر شما از کسی خوشت نمی‌آید و به آن شخص نعمتی عطا می‌شود که تو را دچار حسد می‌کند می‌توانی آن را به زبان نیاوری. این تربیت مستمر نفس است. اگر انسان با تربیت درست آنچه در اختیار دارد و خدا اجازه استفاده از آن را نداده است اعمال نکند، خداوند در مقابل یکسری قول‌هایی داده است: «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا؛ و كسانى كه در راه ما كوشيدهاند به يقين راه‌هاى خود را بر آنان مىنماييم (سوره عنکبوت آیه ۶۹)». در نتیجه آدم یک سعه صدری پیدا می‌کند که همه را مانند خود می‌بیند و نه تنها از پیشرفت دیگران ناراحت نمی‌شود بلکه خوشحال هم می‌شود و سجده شکر به جا می‌آورد.
تولیت حوزه علمیه امام خمینی(ره) در ادامه تصریح کرد: نکته دیگری که سیدعلی خان بیان می‌کند این است که اگر یک شخصی ظالم و فاجر است و امکاناتی دارد که آن تمکن و منصب به او کمک می‌کند تا بر ظلم خودش اضافه کند و در فسق و فجورش بتازد آیا جایز است که ما نسبت به تمکن او ناراحت شویم و حسد بورزیم و اگر قادر به سلب این تمکن از او هستیم نسبت به این امر اقدام کنیم؟ آیا این مورد هم حرام است و رذیله اخلاقی به شمار می‌رود؟
استاد اخلاق حوزه علمیه ادامه داد: در اینجا دو قول وجود دارد: قول اول این است که همان‌گونه که در علم اصول فقه می‌گویند «ما من عام الا وقد خص» یعنی هر عمومی یک تخصیص دارد؛ لذا این مورد هم استثنا شده است و جایز است انسان حسد بورزد و سلب تمکن کند. نظر دوم که قول دقیق‌تر است این است که ما طالب زوال نعمت نیستیم بلکه طالب زوال ظلم هستیم.