تنها هويتی كه توان ایستادگی در مقابل هويت غرب دارد، «اربعين» است

وحید یامین‌پور استاد دانشگاه و رییس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در نشست «تجربیات رسانه‌اى اربعین» که به همت سازمان فضاى مجازی سراج در مسجد شهدای انقلاب اسلامی برگزار شد، گفت: جهان امروز جهان شبکه‌اى است و در جهان شبکه‌اى هیچ دولتی توان کنترل این جهان را ندارد. امروز جهان تغییر کرده و مرزهاى سیاسی و حاکمیتی منطبق بر قدرت‌هاى دولت‌ها نیست. یعنی می‌توانیم دوباره بنشینیم و یک نقشه جهانی بر اساس هویت و فرهنگ‌مان طراحی کنیم.

وی افزود: حاکمیت از معنای جغرافیایی تهی شده و معنای فرهنگی پیدا کرده است هیچ دولتی قدرت کنترل مرزهای سیاسی و فرهنگی خود را ندارد. ابزار توزیع قدرت رسانه‌ها هستند. با میزان قدرت موشکی ضرورت قدرت‌مند نمی‌شویم. دنیای آینده دنیای موشک نیست، بلکه بیشتر موشک است، که البته موشک هم جزوش است.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی با تأکید بر اهمیت رسانه افزود: در دنیای آینده ما به رسانه قوی احتیاج داریم، تنها چیزی که آمریکایی‌ها به صورت حیثیتی با آن برخورد می‌کنند، رسانه است. تمام تحولات هویتی در دوگانه «جهانی شدن» و «هویت یابی» است. جهان غربی به دنبال آمریکایی‌سازی دنیا است. جهانی‌سازی همان آمریکایی‌سازی است، در مقابل مسئله هویت‌یابی است، یعنی جهانی‌سازی به معنای از بین بردن همه هویت‌ها غیر رویت آمریکا است. دیگر نمی‌توانی بگویی من شیعه ایرانی هستم و یک هویت جدید بر اساس الگوی مصرف آمریکایی شکل خواهد گرفت. یک هویت جدید براساس الگوی مصرف آمریکایی شکل خواهد گرفت خب چه چیزی می‌تواند الگوی جهانی شدن آمریکایی را به چالش بکشد؟ یک هویتی که در تراز جهانی باشد.

این استاد دانشگاه با اشاره بر عدم موفقیت غرب در تسلط کامل بر رسانه گفت: رسانه باعث شده جماعت‌های استوار بر هویت‌های معنوی شکل بگیرد همین فیسبوک و توییتر باعث رشد داعش و وهابیت شد. یکی از هویت‌های متراکمی که ادعای جهانی شدن دارد در مقابل الگوی آمریکایی، هویت شیعی اربعینی است. این هویت در تاریخ بی‌سابقه است، هم ادعای جهانی دارد هم پناه دهنده است و هم معنا‌سازی می‌کنند. این یک معجزه در اثر اختلال هویت است و نمی‌توان هیچ تعبیری غیر از معجزه گفت. اگر اربعین نبود انقلاب اسلامی دوباره در حوزه جهانی سر بلند نمی‌کرد. پدیده اربعین در رگ‌های اسلام و انقلاب اسلامی خونی دوباره جاری کرد. اقتدار هویت بخش انقلاب اسلامی به جهت نفوذ فرهنگی در این سال‌ها کم رنگ شده بود. اتفاق اربعین خونی دوباره پمپاژ کرد این بار با هویت چند ملیتی و ادعای جهانی بودنمان را اثبات کرد.

یامین‌پور در پایان با اشاره به پدیده اربعین به عنوان یک عنصر هویت بخش گفت: تنها هویتی که شاید غیر اربعین باشد و بتواند جلوی آمریکا را بگیرد داعش بود که آمریکا آن را به عنوان یک مدل جایگزین مطرح کرد و بعد هم ایده‌شان سوخت و آن مدل افراطی‌گرایی دیگر جواب نمی‌دهد. در رسانه مکانیزم‌هایی وجود دارد که می‌توان علم شیعه را قدرتمند‌تر کند. یکی این است که ما نسبت به دیگری خودمان حساس باشیم. ما حتما باید بین خود و دیگری مرزبندی داشته باشیم و محکم هم نیستیم. البته تصور نکنید این با جذب حداکثری تناقض دارد، چون اربعین یک چتر پناه دهنده برای همه است، اما اگر کسی آمد اختلال ایجاد کند باید با وی برخورد جدی کرد. مثلاً اگر کسی می‌خواهد ملی‌گرایی را در اربعین یک پدیده چند ملیتی است را پر رنگ کند، حتماً باید جلوی‌اش ایستاد در فضای مجازی هر حزب‌اللهی باید مدافع حزب‌اللهی دیگر باشد.