۶ راهکار برای در امان ماندن از «بلا و دفع شر» از دیدگاه آیات و روایات

گاهی حوادث طبیعی و یا دیگر حوادث عواقبی بسیار تلخ و بد دارد که جامعه‌ای گرفتار آن می‌شود و از آن به بلا تعبیر می‌کنند. حال در آموزه‌های دینی ما اعمال نیکی هستند که باعث دفع بلا می‌شوند و گاهی آثار این اعمال نیک و یا به عبارتی دفع بلا را عیناً در زندگی احساس می‌کنیم.

«دعا، صدقه، صله رحم، نیکی به والدین، استغفار و توسل» ۶ راهی است که براساس آیات و روایات بلاهای بد را از انسان دور می‌کند که در ادامه به تشریح برخی ابعاد این اعمال نیک و حسنه می‌پردازیم.

دعا

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است؛ پس بهتر است قبل از وقوع بلاها و مصیبت‌ها با دعا آنها را از خود دور کنیم.

امام على (علیه السلام ) فرمود: «ادفعوا اءمواج البلاء عنکم بالدعاء قبل الورود البلاء» (3)؛ امواج بلا را قبل از ورود آن با دعا دفع کنید. و یا در جایی دیگر می‌فرمایند: «ان الدعاء و البلاء لیترافقان الى یوم القیامه ان الدعاء لیرد البلاء و قد ابرم ابراما» (4)؛ به راستى که دعا و بلا تا روز قیامت با یکدیگر رفیقند و محققا دعا بلاى مبرم و محکم را بر مى‌گرداند.

امام زین العابدین (علیه السلام ) هم در این خصوص مى‌فرماید: «الدعاء یدفع البلاء النازل و مالم ینزل» (5)؛ دعا بلاى نازل شده و نازل نشده را دفع مى‌کند.

صدقه

صدقه از نظر اسلام داراى دامنه گسترده‏‌اى است که شامل هرگونه انجام کار خیر و مساعدت به دیگران و برداشتن گامى در جهت خدمت به مردم است؛ گاهى ارشاد یا گفتن کلمه خیرى از کمک مالى ارزشمندتر و ماندگارتر است. ممکن است براى شهر یا خانواده ما بلا و مصیبتى رقم خورده باشد ولى ما با صدقه مى‌توانیم آن را تغییر دهیم. صدقه موجب دفع بلا و طولانى شدن عمر مى‌شود، چنانچه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «الصَّدَقَةُ تَدْفَعُ الْبَلَاءَ وَ هِیَ أَنْجَحُ دَوَاءً وَ تَدْفَعُ الْقَضَاءَ وَ قَدْ أُبْرِمَ إِبْرَاماً وَ لَا یَذْهَبُ بِالْأَدْوَاءِ إِلَّا الدُّعَاءُ وَ الصَّدَقَة»(6)؛ صدقه بلا را برطرف مى‏‌کند و مؤثرترین داروست. همچنین، قضاى حتمى را برمى‏‌گرداند و درد و بیمارى‏‌ها را چیزى جز دعا و صدقه از بین نمى ‌برد.

و یا امام باقر (علیه السلام) می‌فرمایند: «اَلبِرُّ وَ الصَّدَقَةُ یَنفیانِ الفَقرَ وَ یَزیدانِ فِى العُمرِ وَ یَدفَعانِ عَن صاحِبِهِما سَبعینَ میتَةَ سوءٍ»(7) کار خیر و صدقه، فقر را مى‏‌برند، بر عمر مى‏‌افزایند و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور مى‏‌کنند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هم در این زمینه می‌فرمایند: هر که سه مرتبه بگوید: «به نام خداوند بخشنده مهربان، هیچ نیرو و قدرتی جز با خدای والا و بلند مرتبه نیست»، خداوند متعال او را از نود و نه بلا کفایت کند که آسان‌ترین آن خفگی است.(8)

صله رحم

از جمله اعمالى که موجب آبادانى و طول عمر و دفع مرگ نابهنگام و زیادى رزق مى‌شود، صله رحم است. امام على (ع) می‌فرمایند: «کَفِّروا ذُنوبَکُم وَ تَحَبَّبوا اِلى‏ رَبِّکُم بِالصَّدَقَةِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ» (10) با صدقه و صله رحم، گناهان خود را پاک کنید و خود را محبوب پروردگارتان گردانید. و یا در جایی دیگر می‌فرمایند: «صله الرحم تعمر الدیار و تزید فى الاءعمار و تهون الحساب و تقى میته السوء» (11) ؛ صله رحم خانه‌ها را آباد و عمرها را زیاد و حساب قیامت را آسان مى‌کند و مرگ بد و نا به هنگام را دور مى‌سازد.

نیکی به والدین

امام باقر (ع ) می‌فرماید: «صدقه السر تطفى غضب الرب، و بر الوالدین و صله الرحم یزیدان فى الاءجل» (12)؛ صدقه نهانى آتش قهر خدا را خاموش ‍ مى‌کند و نیکى به والدین و صله رحم بر عمر مى‌افزاید. و یا در حدیثى دیگر فرمودند: بخشش پنهانى و نیکى به پدر و مادر، تهیدستى را برطرف مى سازد و عمر را دراز و هفتاد قسم مردن بد را دور مى‌کند.(13)

استغفار

در قرآن آمده است: و ما کان اللَّه مُعَذّبَهُم و هُم یستغفرونَ؛(14) یعنی استغفار به رفع عذاب می‌انجامد.

توسل

انسان‌ها برای گرفتن حاجت و رسیدن به مقام قرب الهی نیازمند واسطه هستند؛ بهترین این افراد هم اهل بیت پیامبر هستند. چنانچه بزرگان هر موقع که در کارهایشان گره‌اى مى‌افتاد به این بزرگواران توسل مى‌جستند و با توسل، مشکلشان حل مى‌شد. توبه حضرت آدم (علیه السلام ) با توسل او به آل عبا بود که قبول شد.

بنابراین بلاها  اولا: نشانه توجه خداوند به ماست، چون این بلاها موجب شده که ما با صدقه، دعا، نیکی، صله رحم  و توسل، به خدا نزدیک‌تر شویم و از یاد او غافل نباشیم و ثانیاً نشانه این است که پی‌آمد کارهای خوب و بد انسان در تغییر سرنوشت او، بسیار مؤثر است.

منبع:فارس