سبکی از زندگی که صلوات و مناجات شعبانیه ترسیم می کنند

 حضرت رسول(ص) در مورد ماه شعبان می فرمایند: «شعبان ماه من است». همین وصف پیامبر(ص) کافی است که قدر این ماه را دانسته و از فرصت های آن به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم. عبادت، روزه داری و اعمال ویژه این ماه از جمله مواردی است که می تواند انسان را هر چه بیشتر به حضرت حق وصل کند اما آنچه که اهمیت دارد ماندگاریِ تاثیر این اعمال است، به بیان دیگر فرد باید به گونه ای خالصانه نیایش کند که ذیل سایه این ماه عزیز بتواند سبک زندگی و اساس حیات خود را بر پایه نتایج حاصله از این عبادات قرار دهد.

در راستای بررسی ابعاد معنوی ماه شعبان و تاثیری که شعبان المعظم بر سبک زندگی می گذارد با حجت الاسلام «علی محمد باقی»، پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه رفته ایم. در ادامه حاصل این گفت و گو تقدیم حضورتان می شود:

با توجه به اینکه در ایام ماه مبارک شعبان قرار گرفته ایم، به عنوان نخستین سوال بفرمایید که اعمال و فضایل وارد شده در ماه شعبان چه تاثیری بر سبک زندگی می گذارد؟

اگر بخواهیم سبک زندگی معنوی را بیاموزیم بهترین ماه و بهترین موقعیت برای آموختن آن ماه شعبان و صلوات و مناجات اش است، اما قبل از اینکه بخواهم وارد توضیحات جزئی شوم مقدمه ای را بیان می کنم.

ما گاهی مطالبی را از نظر ذهنی و علمی مطالعه کرده ایم اما گاهی برخی امور در وجودمان نهادینه می شود، اموری که بر پایه اطلاعات مطالعاتی ماست علوم نظری نام دارند اما علومی هستند که به صورت نور به مومن الهام می شوند که آنها را علوم شهودی و عینی می نامند.

صلوات و مناجات شعبانیه، یک سبک زندگی عینی و شهودی است. در واقع این دو باطن ماه شعبان هستند چراکه این ماه ظاهر و باطنی دارد. ظاهرش ۳۰ روز است و بعد از ماه رجب فرا می رسد و یک ماه قبل از ماه مبارک رمضان است.

اما ... باطن این ماه نیز در واقع تجلی و ظهوری است که در اعمال و عباداتش بیان شده و اگر کسی بخواهد به باطن نبی اکرم(ص) برسد باید به فرازهای این صلوات و مناجات این ماه متمسک شود تا سبک زندگی اش شعبانی شود.

پس اگر گفته اند که هر روز صلوات شعبانیه را بخوانید یعنی هر روز تجدید میثاق و پیمان با پیامبر اکرم(ص) داشته باشید. باید این صلوات را در زندگی خود، الگو و محور و امام خود قرار دهیم. در این صلوات می بینیم که اولا توسل و توجه به اهل بیت پیامبر(ص) مورد تاکید قرار می گیرد. بنابراین، سبک زندگی اسلامی اولین مرحله اش آن است که انسان به دستگیری ولی خدا یعنی پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) آن حضرت(ص) بپردازد، چنانچه آمده است: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ». پس انسان برای گام برداشتن در مسیر بندگی خداوند، باید به درخت نبوت چنگ بزند و به عروة الوثقی متمسک شود.

پیامبر(ص) در ایام ماه شعبان شب زنده داری فراوانی داشتند و کوشا بودند که از این ماه به بهترین شکل استفاده کنند. به نظرتان حرکت در این مسیر و اساسا شکل گیری یک زندگی توحیدی بر اساس آموزه های شعبانیه چه ملزوماتی دارد؟

باید از نماز و صبر کمک گرفته شود، چنانچه خداوند در قرآن کریم می فرماید: «اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ». کسی که می خواهد به ملاقات خداوند برود و به آن سو حرکت کند، باید از نماز و صبر کمک بگیرد.

نکته دیگر اینکه ما در سبک زندگی اسلامی همواره از خداوند طلب می کنیم که بتوانیم برایش بندگی کنیم آن هم بندگی به درستی، در صلوات شعبانیه هم از پروردگار درخواست می کنیم که بتوانیم از کسانی که دچار فقر مادی و معنوی هستند، دستگیری کنیم. این سبک زندگی حضرت رسول(ص) بود که می خواست فقر را از جامعه ریشه کن کند. پیامبری که ماه شعبان را ماه خود نامید.

بنابر این، اگر کسی بخواهد به حقیقت ماه شعبان پی ببرد، باید  فعال در جامعه باشد نه منفعل، فعال بودن هم به معنای آن است که واقعا آدمی در مسیر خداوند حرکت کند، نماز بخواند، روزه بگیرد و برای خدمت چنان خالصانه گام بردارد که حتی اگر به مقصود نرسید به دلیل خلوص نیت اش آمرزیده شود.

این ملزوماتی است که به انسان کمک می کند که به معنای واقعی کلمه از این ماه بهره مند شوند.

اهمیت ماه شعبان چیست که این قدر به آن سفارش شده است؟

در واقع در این ماه انسان خود را آماده می کند که به مهمانی خداوند یعنی ماه مبارک رمضان برود. در ماه رجب انسان خود را از آلودگی ها و رذایل و زشتی ها پاک می کند، وارد ماه شعبان می شود و برای ماه رمضان خود را آماده می کند. در ماه شعبان ما مزین می شویم به صفات حمیده پیامبر(ص) و اهل بیت ایشان، کسی که در ماه رجب خودش را از هر آلودگی پاک کرد و از زشتی ها مطهر شد و در ماه شعبان هم خود را مزین و معطر کرد به زیورآلات الهی، می تواند وارد ماه رمضان شود.

بنابر این، اثر سبک زندگی نبوی(ص) در ماه شعبان، مشرف شدن به مهمانی و ضیافت الهی در ماه رمضان است. بدون ماه شعبان هرگز احدی به ماه رمضان نمی رسد هرچند که ممکن است وارد این ماه شود اما تا کسی باطن شعبان را درک نکرده باشد، رمضان برایش معنای باطنی را ندارد.

منبع: شبستان