آیت الله محمدتقی مدرسی: هیئت های حسینی باید فراگیر باشند

  از مراجع تقلید کربلای معلی در جلسه ششم تفسیر و تدبر سوره انسان که در شب‌های ماه مبارک رمضان برگزار می‌شود، بامداد امروز یکشنبه 22 اردیبهشت ماه گفت: خداوند در آیه هشت این سوره توصیه به کمک به فقیر، یتیم و اسیر نموده است ومی فرماید:« َیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَی حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا».

مسئولیت کلی انسان نسبت به جامعه 

این مجتهدی شیعی با اشاره به موضوع بحث این آیه بیان کرد: به مناسبت بحثی که در این آیه نسبت به طعام و اطعام و توجه به محرومین جامعه از جمله مسکین و یتیم و اسیر شده چهار مسئولیت کلی انسان نسبت به جامعه را بیان خواهم کرد. شاید هم مسئولیت های انسان به جامعه بیش از این باشد و لی اینها عنوان های مهم و اصلی این مسئولیت ها است.

تواصی اولین مسئولیت

آیت الله مدرسی تواصی را از مسئولیت های انسان به جامعه بر شمرد و گفت: قرآن در یک سوره مبارکه و قصار می فرماید: « وَالْعَصْرِ ؛ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ ؛ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ »؛ در اینجا خداوند می فرماید تمام بشر خُسر و خِسارت و زیان به آنها احاطه کرده است. در این سوره  خداوند فرموده است: « وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ »؛ همدیگر را به حق و صبر تواصی کنید.

وی ادامه داد: حالا تواصی چیست و چه هدفی دارد؟ تواصی این است که انسان نسبت به یکدیگر مثلا بزرگ به کوچک، فرزند به پدر، و حتی برعکس پدر به فرزند، حاکم به محکوم، محکوم به حاکم و همین طور دیگر افراد جامعه نسبت به یکدیگر تواصی دارند و تواصی از نوع تفاؤل هست و تفاؤل هم یعنی هر دو طرف باید انجام دهند.

این فقیه قرآنی با بیان اینکه تواصی ابعاد مختلفی دارد، گفت: تواصی چند بُعد دارد، یکی اینکه یکدیگررا به خیر دعوت کنید که خداوند نیز در قرآن می فرماید: « ادْعُ إِلَی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ». و تعبیر دیگری هم هست ارشاد جاهل است. بُعد دیگر تواصی، امر به معروف است، و بُعد سوم آن نهی از منکر است. که نهی از منکر به مراتب مهم  تر از امر به معروف است و در قرآن بیشتر وارد شده است. پس اینها جز تواصی هستند.

وی افزود: حالا هدف تواصی چیست؟ هدف آن این است که انسان به طبع خودش دوست دارد آدم خوبی باشد، حتی اگر بد هم باشد ادعا می کند که آدم خوبی هست و دلش می خواهد آدم خوبی باشد، ولی در تصمیم و اراده و مشیت خوب بودن کم می آورد، در برابر هوای نفس و فشارهای جامعه و مسائل مختلف کم می آورد و نمی توان خوب باشد! حالا اگر رفیق این فرد یا پدر و مادرش یا هر کسی دیگر وی را توصیه و امر به معروف کند، این اراده ضعیف این فرد تقویت شده و این کمبود جبران می شود و او می تواند آدم خوبی باشد.

این استاد برجسته حوزه های علمیه با روشن شدن مبحث به مثالی اشاره وبیان کرد: به طور مثال فرض کنید، الان اذان صبح و وقت نماز صبح است، فردی  نیمه کاره بیدار شده اما هنوز حس بلند شدن برای نماز را ندارد و شیطان و هوای نفس هم نمی گذارند این فرد بلند شود؛ حالا پدرش می آید به او می گوید برای نماز بیدار شو و با این گفته اش به او کمک می کند تا او بلند شود و او نیز با کمک پدرش بر شیطان و هوای نفس غلبه می کند و بلند می شود. پس اینجا پدر نقش آن کمبود اراده را برای این فرد جبران کرد.

وی ادامه داد: حالا شاید در این امر نمودن به معروف کسی بدش بیاید، اینجا مهم نیست، مهم این است که خدا خوشش می آید و خودش دستور به امر به معروف داده است. اما در این امر به معروف کردن باید دقت کرد، یک موقع فرد در عصبانیت است، در چنین شرایطی نباید با او صحبت کرد و او را به امر به معروف دعوت کرد، بلکه با به شرایط زمانی توجه نمود و در گفتن نیز از بهترین کلمات خوب استفاده کرد. اکثرا این حکایت را به یاد دارید که حضرت امام حسن(ع)  و امام حسین(ع) در مسجد بودند، دیدند یک پیرمرد ریش سفیدی اشتباه وضو گرفت، و آن دو بزرگوار هم کودک بودند و با احترام و تکریم از این پیرمد به او گفتند ما وضو می گیریم و شما ببینید وضوی کدام یک از ما صحیح است، و بدین ترتیب آن پیرمرد متوجه اشتباهش شد.

توصیه به کار نیک مهمترین هدف تواصی

آیت الله مدرسی توصیه به کار نیک را از مهمترین اهداف تواصی دانست و گفت: توصیه مسئله مهمی و از اهدف تواصی است، که با توصیه آن کمبود جبران می شود و روح عمل در فرد ایجاد می شود. عمل را روح انجام می دهد و بدن ابزار است، و اینجا تواصی کمک می کند تا روح برای عمل نیک آماده شود.

وی ادامه داد: پس ما باید همدیگر را کمک کنیم که روح هم را تقویت شود، یک روز من به رفیقم می گویم برویم نماز و روز بعد که من اراده رفتن به نماز را نداشتم، دوستم به من می گوید برویم نماز و اینگونه یکدیگر را کمک و تقویت می کنیم. و اینجور نیست که حتما باید یک طلبه و معمم حرف خیر به ما بگوید، بلکه هر کس هر حرف خیری در ذهنش هست، می تواند آن را به دیگری بگوید؛ این مسئله اولین مسئولیت در برابر دیگران است.

مهمترین شکوه اهل جهنم

صاحب تفسیر من هدی القرآن به مهمترین شکوه وناله دوزخیان اشاره و اظهار کرد: مهمترین شکوه اهل جهنم از کلمه «سوف یعنی آینده» است. یعنی اینکه آنها در دنیا با مواجهه شدن با کار نیک و خوب می گفتند حالا باشد بعداً آن را انجام می دهیم باشد برای آینده و این قدر بعداً بعداً گفتند و انجام ندادند تا اینکه حضرت عزرائیل تشریف آوردند و عمرشان در این دنیا تمام شد.

وی ادامه داد: حالا که عمرشان تمام شده پشیمان هستند و از خدا درخواست تاخیر در مرگ دارند که بتوانند عملی صالح انجام دهند، در قرآن هم خداوند می فرماید: « فَیَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِی إِلَیٰ أَجَلٍ قَرِیبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَکُنْ مِنَ الصَّالِحِینَ». پس بدانید و آگاه و زرنگ باشید، که تا در این دنیا نفس دارید، قدرت دارید، بکوشید و کار خیر انجام دهید، که گاهاً مرگ فرا می رسد و طبق صریح قرآن شخص می گوید یک مقدار به من مهلت بدهید، اما  خدا می گوید تمام شد و اجل شما فرا رسید.

این فقیه قرآنی به دومین مسئولیت مردم به جامعه اشاره و گفت: مسئولیت دیگر انسان به جامعه مسئله تشاور است که خداوند می فرماید: «وَأَمْرُهُمْ شُورَیٰ بَیْنَهُمْ» و در آیه ای دیگر نیز می فرماید: «وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ». خداوند به هر کسی یک مقدار عقل داده اما این عقل های ما به دلیلی محدود است و هر کس از یک زوایه ای مسائل را می بیند و از تمام زوایه نمی تواند مسائل را ببیند. پس باید هر کس عقلش را به وسیله عقل دیگری تکمیل کند.

توصیه به زوج های جوان جهت همفکری با هم

آیت الله مدرسی در بحث تشاور در توصیه ای به زوج های جوان گفت: به زوج های جوان پیشنهاد می کنم که از روز اول تمام مسائل زندگی را با هم بحث و شور کنید. زن هم عقل دارد، او از یک زاویه می بیند و مرد هم از زاویه ای دیگر می بیند. نه اینکه فقط در بحث لقاء با هم مشورت کنند، بلکه در دیگر امور زندگی خود با هم مشورت و بحث و صحبت کنید و با هم قاطی باشید، نه اینکه هر کدام برای خودش موضع گیری کند و بگوید حرف من! که آخر این منیت منتهی به طلاق می شود.

وی ادامه داد: بعضی از کشورها در طلاق غوغا دارد می کند و علت آن هم این است که زوجین به هم نزدیک نیستند، شاید از نظر فیزیکی و جسمی یک زوج به هم نزدیک شده اما از نظر روحی و فکری آنها به هم نزدیک نشده اند که همین امر باعث طلاق می شود.

آیت الله مدرسی به بحث تعاون و همکاری اشاره و بیان کرد: مسئله سوم در مسئولیت انسان نسبت به جامعه، بحث تعاون و همکاری است. گفتیم که تواصی برای قوت اراده است، بعد تشاور برای قوت عقل است و اکنون تعاون که برای قوت عمل است.

لزوم تقویت هیئت های حسینی و سازمان های اجتماعی

این استاد حوزوی با توصیه به تقویت هیئت های حسینی و سازمان های اجتماعی گفت: یک نکته ای می خواهم بگویم و قصد انتقاد هم ندارم، بلکه می خواهم آن را تکمیل کنم. چیزی که در کشور ما هست هیئت های حسینی است که این هیئت ها خیلی هم مفید هستند؛ اما بنده عرضم این است و کتابی هم در این زمینه نوشتم که هیئت های حسینی باید مثل خود امام حسین(ع) و نهضت امام فرا گیر باشند، هیئت حسینی باید در مسائل کسب و کار، اجتماعی، سیاسی، اخلاقی با هم همکاری کنند و یک تجمع الهی زیرپرچم امام حسین(ع) باشند، و به غیر از هیئت ها ما باید هر چه می توانیم سازمان های اجتماعی را تقویت کنیم.

آیت الله مدرسی افزود: اما چهارمین مسئولیت ما احسان است که خداوند نیز می فرماید: « إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ ». احسان یعنی کمبود های جامعه باید تامین شود، اگر همه این سه بعد باشد تواصی، تشاور و تعاون ولی احسان نباشد، این جامعه ما یک جنبه منفی دارد و محروم است.   

گفتنی است؛ جلسات تفسیر و تدبر در قرآن مرجع عالیقدر تقلید آیت الله سید محمد تقی مدرسی هر بامداد ماه مبارک رمضان از ساعت ۲۳:۳۰ با تلاوت یک جزء قرآن کریم در دفتر تهران وی واقع در چهار راه سیروس، خیابان ۱۵ خرداد شرقی، کوچه امامزاده یحیی(ع) برگزار است و ساعت ۲ بامداد این جلسات در برنامه زلال سخن از شبکه سوم سیما پخش می شود.