میانبرهای اجابت دعا به روایت «افتتاح»

حجت الاسلام «علی ربانی» در شرح دعای شریف افتتاح، اظهار کرد: همانطور که بیان شد این دعا به نوعی منظومه اعتقادی و فکری منتظران را تبیین می کند. بخش نخست آن درباره حمد و ثنای خدا است که در یک جمله جان کلام را بیان می کند، وقتی می گوید: «اَلْحَمْدُلِلَّهِ بِجَميعِ مَحامِدِهِ».

این کارشناس مهدوی با بیان اینکه فراز دوم دعا با صلوات ها آغاز می شود، تصریح کرد: البته حلقه وصل فراز نخست و دوم حمد خدا عبارت «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِهَذَا وَ مَا كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ» است که نوعی هدایت است.

وی با بیان اینکه صلوات نقش اساسی در اجابت دعا دارد، ادامه داد: امام صادق(ع) درباره نقش و جایگاه صلوات در اجابت دعا می فرمایند: «دائما دعا در پرده و حجاب است تا وقتی که صلوات فرستاده شود» یعنی با صلوات است که موانع و حجاب های دعا برداشته می شود. ایشان در حدیثی دیگر تاکید می کنند: دعا را بین دو صلوات قرار دهید چون صلوات دعای مستجاب است و خدا کریم تر از آن است که از بین این سه چیز، طرفی اش را بپذیرد و وسط یعنی خواسته شما را اجابت نکند.

حجت الاسلام ربانی با اشاره به آغاز صلوات های بخش دوم از دعای افتتاح با درود بر پیامبر اکرم(ص)، گفت: دعا در نخستین وصف، ایشان را با صفت عبد و بندگی معرفی می کند، همین فراز ارتباط محکم و ناگسستنی دعاهای معصومان(ع) با قرآن را به خوبی نشان می دهد چراکه قرآن نیز این مدال بندگی را بر سینه حضرت رسول(ص) می زند وقتی در سوره مبارکه اسراء می فرماید: «سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى».

این کارشناس مهدوی اضافه کرد: امام سجاد(ع) در دعای دوم صحیفه سجادیه در وصف پیامبر(ص) می فرمایند: «إِمَامِ الرَّحْمَهِ، وَ قَائِدِ الْخَیْرِ، وَ مِفْتَاحِ الْبَرَکَهِ» دعای افتتاح نیز با صفات «أَفْضَلَ وَ أَحْسَنَ وَ أَجْمَلَ وَ أَكْمَلَ وَ أَزْكَى وَ أَنْمَى وَ أَطْيَبَ وَ أَطْهَرَ وَ أَسْنَى» از ایشان یاد می کند. در ادامه دعا بنابر نقل ابن طاووس و کفعمی و نیز شیخ عباس قمی در «مفاتیح الجنان» به تک تک ائمه(ع) درود و صلوات فرستاد می شود.

وی با بیان اینکه این نام بردن ها خصوصیت ویژه ای دارد، ابراز کرد: ما شیعه اثنی عشری با این نام بردن ها، نشان می دهیم سراغ دیگران نمی رویم و اعتقادمان به امامت و ولایت را ثابت می کنیم. چنان که در راس درودها پس از پیامبر اکرم(ص)، بر امیرالمومنین(ع) صلوات فرستاده و از ایشان به «آيَتِكَ الْكُبْرَى، وَ النَّبَإِ الْعَظِيمِ» تعبیر می شود. این می تواند اشاره به «النَّبَإِ الْعَظِيمِ» باشد که قرآن از آن یاد کرده، همان خبری که درباره آن اختلاف کردند و به تعبیر قرآن بعد به مقام عظمت ایشان پی برده می شود.

حجت الاسلام ربانی با بیان اینکه در ادامه دعا به وجود مقدس حضرت زهرای مرضیه(س) صلوات فرستاده می شود، گفت: پس از آن به امامان حسن و حسین علیهماالسلام صلوات فرستاده و از آن حضرات(ع) به «سبطی الرحمه» تعبیر می شود یعنی همانطور که پیامبر(ص) «رحمة للعالمین»  هستند نوه های ایشان هم منشاء رحمت هستند: «وَ صَلِّ عَلَى سِبْطَيِ الرَّحْمَةِ، وَ إِمَامَيِ الْهُدَى، الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ سَيِّدَيْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ».

این کارشناس مهدوی اضافه کرد: در زیارات، امامان حسن و حسین علیهماالسلام به وصف مشترک یاد می شوند و این برای شیعه و منتظر آموزه است که این دو امام از هم جدا نیستند و بعد به 9 امام از نسل ایشان اشاره و به محضرشان صلوات فرستاده می شود: «وَ صَلِّ عَلَى أَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ، وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ، وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، وَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ، وَ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى، وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ، وَ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ، وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ، وَ الْخَلَفِ الْهَادِي الْمَهْدِيِّ».

وی در پایان خاطرنشان کرد: بخش مهدوی دعای افتتاح از این صلوات بر وجود مقدس امام زمان(عج) «وَ الْخَلَفِ الْهَادِي الْمَهْدِيِّ» آغاز می شود.

منبع: شبستان