آیت الله مدرسی: راه فهمیدن قبولی توبه

  آیت الله سیدمحمدتقی مدرسی از مراجع تقلید کربلای معلی و مفسر تفسیر «من هدی القرآن» بامداد امروز شنبه ۱۱ خردادماه در ادامه تفسیر و تدبر در سوره قیامت گفت: نفس اماره اینقدر یاغی و منحرف است که به زودی رام نمی شود. اینکه خداوند سبحان و تعالی در قرآن آیاتی را ذکر کرده که اگر در آن تدبر کنید، انسان بدنش به لرزه درمی آید. یکی اینکه لحظات فراغ برای انسان سخت است، هر چند یک سفر باشد اما فراغ ابدی خیلی سخت است.

نمایش تمام اعمال عمر در لحظات سکرات مرگ

این استاد برجسته حوزوی اظهار کرد: یک نکته بگویم هر چند در آیات و روایات نخواندم، اما در خیلی از بحث هایی که قابل اطمینان است آن را دیدم؛ شخصی که در حالت سکرات است، مثل یک فیلمی زندگی او از جلویش یک لحظه با سرعت رد می شود، یک فیلم خیلی سریع از اولی که یادش هست که کجا بود و کجا رفت، کارهای خوب و بدش همه از جلوی او رد می شود و آن وقت پشیمان می شود که ای داد و بی داد که عمرم گذشت و کاری نکردم، «َلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّی»

مفسر تفسیر هدایت با اشاره به آیات ۳۱ و ۳۲ سوره قیامت گفت: خداوند در این آیات می فرماید: «َلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّی»، (آیه ۳۱ سوره قیامت: در آن روز گفته می ‏شود او هرگز ایمان نیاورد و نماز نخواند.) و در آیه بعد از آن می فرماید: «وَلَکِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّی»، (آیه ۳۲ سوره قیامت: بلکه تکذیب کرد و روی‏ گردان شد.)، در این آیات دو کلمه «صدق و صلی» دو واژه است و در برابر این دو واژه در آیه بعد دو واژه «کذب و تولی» در مقابل این دو واژه است. «صدق» برابر آن «کذب» و «صلی» برابرش «تولی» است. بحث امشب درباره این آیات است.

آیت الله مدرسی بیان کرد: اولاً مسئله «صدق» یعنی انسانی که آخرت را قبول دارد با کسی که غافل است یا قید آخرت را زده خیلی این دو با هم فاصله دارند و زندگی این دو با هم فرق دارد. به نحوی که این دو انسان با دو تفکر اعتقادی به قیامت در زندگی دنیوی نوع کار و عمل آنها با هم فرق دارد. آن کسی که قیامت، خدا و پیامبر (ص)، میزان و صراط را قبول دارد، سیستم زندگی او با کسی که قیامت را قبول ندارد، فرق دارد. مهمترین چیز در زندگی این فرد این است که حدود خودش را معین می کند و حقوق دیگران را هم رعایت می کند و از همان ابتدای زندگی به حقوق همه از جمله پدر و مادر، استاد و همسایه و… احترام می گذرد و حقوق آنها را مراعات می کند. و نسبت به خودشان و دیگران مواظب حقوق دیگران هستند.

وی ادامه داد: در یک روایتی آمده که با همین مضمون از دیگر ائمه معصومین (ع) هم نقل شده که مومن بر مومن دیگر ۷۰ حق دارد که اگر این حقوق را در دنیا ادا کرد که کرد و گرنه در آخرت این حقوق گریبان او را می‌گیرد.

رابطه مومن با دیگران بر مبنای حقوق آنها

این اندیشمند جهان اسلام با اشاره به رابطه مومن با دیگران بیان کرد: کسی که مومن است رابطه‌اش با دیگران بر مبنای حق بر دیگران است. بعضی‌ها کتاب‌هایی نوشته و بحث هایی کردند درباره کسانی که در دنیا موفق بودند، نمودند که این افراد موفق وقتی با کسی معامله‌ای می‌کردند، اول می‌خواستند طرف مقابل از آنها استفاده کند و بهره‌ای ببرد. این جور نبود که در معامله و گفتگویی بخواهند از دیگران استفاده کنند و اگر هم می‌خواستند استفاده‌ای کنند اول می‌گذاشتند طرف مقابل از آنها استفاده کند.

وی ادامه داد: در این آیه «صدق» به این معنی است که آخرت را قبول داشته باشید. این واژه «صدقه» که پول می‌دهند در همین راستا است، که پولی را در دنیا صدقه می‌دهید به این اعتقاد چون آخرت را قبول دارد این صدقه را در دنیا می‌دهد و در آخرت آن را پس می‌گیرد.

مراعات حقوق نزدیکان

آیت الله مدرسی با توصیه به رعایت حقوق نزدیکان خصوصاً زوجین اظهار کرد: برادران خواهران گرامی، مشکل اولی که ما داریم رعایت حقوق نزدیکان است. شاید کسی در یک جایی از دنیا مشکلی داشته باشد و از ما خیلی فاصله دارد اما همسایه ما که در نزدیکی ما است و مشکلی دارد، خیلی مهم‌تر است و هیمن طور نزدیکان و اقوام و خانواده مهم‌تر هستند. بنابراین در رعایت حقوق دیگران، باید اول مراعات حقوق نزدیکان را نمود.

وی با مهم دانستن رعایت حقوق زوجین ادامه داد: بین یک زوج رعایت حقوق همسر بسیار مهم است؛ این طور نیست که از خانم خود همه اش کار بکشید و توقع احترام هم از او داشته باشید که شما را احترام کند! آیا خودتان هم به خانم خود احترام می‌گذارید که این توقع احترام را از او دارید؟! همسر شما حقی بر گردن شما دارد، پس حق او چه شد؟ اصلاً جنابعالی چقدر به خانم خود احترام می‌گذارید؟

این استاد حوزوی خاطر نشان کرد: متأسفانه بعضی فکر می‌کنند زن یعنی برده! در صورتی که حتی یک برده هم حق و حقوقی بر گردن انسان دارد و از طرفی ما هم یک مخلوق هستیم و مالک ما و آن برده خداوند است. یا اینکه برخی خانم‌ها حقوق شوهر خود را رعایت نمی‌کنند در صورتی که ما در یک حدودی باید با یکدیگر همکاری کنیم و حقوق هم را رعایت کنیم، که گفتیم باید از نزدیکان و خانواده شروع کرد.

وی ادامه داد: حالا بعد از رعایت حقوق همسر، نوبت رعایت حقوق فرزند و بعد از آن نزدیکان و خویشان می‌رسد. فردی را دیدم و پرسیدم که آیا اخوی خود را دیدی و خبری از او داری؟ در جواب گفت: عید یک زنگی به او زدم! در صورتی که هر دو در یک شهر زندگی می‌کردند ولی سالی یکبار آن هم با یک زنگ احوال او را گرفته بود! آیا این حق صله رحم و برادری است؟ گاهی برای دیگران مشکلی پیش می‌آید، باید نسبت به حقوقی که به آن فرد داریم در این مشکل او را کمک کرد. جامعه یک وقت جامعه پیشرفته است و کسی به کسی چیزی احتیاج ندارد، اما همیشه این جور نیست و یک روز هم مشکلی پیش می‌آید. اصلاً دنیا دو روز است که یک روز آن برای تو و بی مشکل است و یک روز دیگر ضد تو است.

چگونگی برخورد با خلافکار و اهل گناه

آیت الله مدرسی با اشاره به چگونگی برخورد با تخلف و انحراف در جامعه اظهار کرد: گاهی وقت‌ها در جامعه کسی را می‌بینید که مشکل اخلاقی دارد و منحرف شده است. اول بدانید که کسی که خلاف می کند، گاهی یک اتفاقی یا وضعی باعث شده که او مرتکب خلاف شده و به این وضع افتاده باشد. اما خداوند بندگان خود را خوب خلق کرده است و در قرآن هم می فرماید: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ»، (آیه ۴ سوره تین: که ما انسان را در بهترین صورت و نظام آفریدیم.) حالا اگر برخی انسان‌ها منحرف شده و خلافی مرتکب می‌شوند، شاید به خاطر وضعی باشد که دچار آن شده و مسائلی در زندگی آنها پیش آمده و به او فشار آورده که این فرد را به این وضع انداخته است.

وی ادامه داد: در برخورد با چنین افرادی که خلاف و گناه می‌کنند، سعی کنید او را نجات دهید، تا اصلاح شود. قرآن نیز می فرماید: «إِنْ أُرِیدُ إِلَّا الْإِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُ»، (آیه ۸۸ سوره هود: من به جز اصلاح به مقدار توانم، خواسته‏ی دیگری ندارم.) بنابراین در برخورد با کسانی که خلاف و گناه می‌کنند، سعی کنید آنها را نجات دهید. کسانی که آخرت را قبول دارند نسبت به کسی که حتی گناهکار و مشرک هست برخوردی اصلاح آمیز دارند و نسبت به آنها نیز کینه و عقده‌ای ندارند.

هشدار خطر فتنه گران شبهه انگیز در دین

این مجتهد شیعی در ادامه با هشدار به خطر فتنه گران شبهه انگیز در دین اظهار کرد: مشکل بزرگ امروز در دنیا وجود توجیه‌گرانی است که با حرف‌های مختلف می‌خواهند حق را باطل کنند. شنیدم فلان فرقه‌های ضاله دو هزار اشکال را بر پیامبر (ص) و اولیاء و حتی قرآن نمودند و این حرف‌ها تازه نیست! ان شاءالله خداوند جوانان ما را از این موج توجیه گرا و وسوسه گرا حفظ کند، شیطان هم بر این افراد توجیه گرا کاملاً مسلط است و به آنها کمک می کند. چنانچه قرآن هم می فرماید: «وَ إِنَّ الشَّیاطینَ لَیُوحُونَ إِلی‏ أَوْلِیائِهِمْ لِیُجادِلُوکُمْ وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِکُونَ».

این استاد حوزوی شبهه افکنی در فضای مجازی را اقدامی قدیمی دانست و افزود: بدانید این افراد توجیه گرا از قدیم در همین دنیا در بین ما بوده‌اند ولی اکنون از طریق این فضای مجازی و اینترنت به ما نزدیک تر شده‌اند. به حدی نزدیک شده‌اند که حتی در اتاق خواب بچه‌های ما نیز حضور دارند و از طریق همین فضای مجازی و اینترنت فتنه می‌کنند.

وی ادامه داد: بدانید فتنه شوخی نیست، اینها فتنه است و از فتنه‌های آخرالزمان است، یادم هست در قدیم علماء و خطبای ما بعد از روضه می‌گفتند: «وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ فِتَنٍ آخِرِ الزَّمَانِ»، ولی ما این فتنه را فراموش کرده‌ایم! فتنه بازی نیست! این فتنه‌ها می‌تواند یک بچه مسلمان را یک جور دیگر کند، حق را در ذهن او به باطل تبدیل کند. مثل همان کاری که بنی امیه کرد و روایات صحیح را تفسیر غلط و جعل نمود. یا اینکه شریح قاضی یک پیرمردی که سالیان سال قاضی کوفه بوده در فتنه قرار می‌گیرد و با پول و تهدید فتوا بر قتل آقا امام حسین (ع) می‌دهد و یک عده هم حرفش را توجیه کردند و به کربلا آمدند و امام را به شهادت رساندند و این فتنه‌ها همیشه هست و باید مواظب باشید.

راه فهمیدن قبولی توبه

آیت الله مدرسی با اشاره به راه تشخیص پذیرش توبه گفت: در این ایام پایانی ماه مبارک رمضان از خدا یک روحیه تازه بخواهید که بتوانید زندگی خود را ترمیم نموده و یک رابطه خوب و بهتر با خدا برقرار کنید و اگر از خدا خواستید، خدا هم به شما کمک می کند و این یعنی خدا یک روحیه بده که نظم زندگی را عوض کنیم، آن سیستم قبلی را ترمیم و تعطیل کنیم و رابطه ما با خدا و مردم را بهتر کنیم و خدا هم کمک می کند و این معنای قبول توبه است.

وی افزود: کسی آمد خدمت معصوم و گفت من توبه کردم، حالا از کجا بدانم توبه ام قبول شده است؟ حضرت فرمودند: آیا دیگر به آن گناه میل نداری یا داری؟ اگر نداری بدان که توبه ات قبول شده و اگر هنوز به آن گناه میل داری بدان که توبه ات مشکل دارد.

گفتنی است؛ این جلسات هر شب ماه مبارک رمضان از ساعت ۲۳:۳۰ در «تهران، خیابان ۱۵ خرداد شرقی، کوچه امامزاده یحیی (ع)» در حال برگزاری است. همچنین این مراسم سحرگاه حدود ساعت ۲ بامداد در برنامه زلال سخن از شبکه سوم سیما پخش می‌شود.