سیره عملی ائمه معصومین(ع) در برخورد با زنان بدحجاب 

کد خبر: 93167
حجت الاسلام والمسلمین عباسعلی مشکانی سبزواری در مقاله ای با عنوان مبانی و الگوهای فقهی مواجهه با بدپوششی در سیره سیاسی و فرهنگی معصومین(ع) به بیان سیره عملی ائمه معصومین(ع) در برخورد با زنان بدحجاب پرداخت.
وارث

اشاره: «پوشش» یکی از شاخص ‏های وجودی آدمی و وجه ممیز او از دیگر موجودات بوده و لذا جزء نیازهای فطری انسان به شمار می ‏رود. این مهم در منطق الهی از چنان جایگاه رفیعی برخوردار است که قرآن کریم ضمن نعمت و هدیه الهی خواندن پوشش، به کارکردهاى مختلف آن اشاره دارد که مى ‏فرماید: «اى فرزندان آدم، براى شما لباسى فرو فرستادیم که اندام شما را مى ‏پوشاند و مایه زینت شما است... این از آیات خداوند است؛ باشد که متذکر شده، پند گیرید.» (اعراف/27)

بالطبع و بالتبع، در بیان و بنان مبینان معصوم شریعت(ع) مقوله پوشش مورد توجه و التفات فوق ‏العاده‏ای بوده است. توجه به این مقوله در سیره معصومین (ع) و نوع مواجهه ایشان با این پدیده و تبیین آن، در دو مقام «تبلیغ و ترویج فرهنگ پوشش» (جهت اثباتی) و «مقابله و مبارزه با بدپوششی» (جهت سلبی) امکان‏ پذیر است.

از سوی دیگر، لازمه تغییر، تحولات زمانی و مکانی و نیز تفاوت عِده و عُده هر کدام از معصومین(ع) با یکدیگر، بهره‏ گیری از شیوه ‏های مختلف در تبلیغ فرهنگ صحیح پوشش و مبارزه با مقوله بدپوششی است؛ چنانکه این مهم در سیره ایشان مشهود است.

مقاله حاضر برش هایی از مقاله تفصیلی حجت الاسلام والمسلمین عباسعلی مشکانی سبزواری با عنوان مبانی و الگوهای فقهی مواجهه با بدپوششی در سیره سیاسی و فرهنگی معصومین(ع) در مجله گفتمان فقه حکومتی/3 می باشد که در ادامه تقدیم نگاه شما خوبان خواهد شد.

* نمونه‏ هایی از برخوردهای رسمی و حکومتی پیامبر اکرم (ص) و امیرالمؤمنین علی(ع) با پدیده بدپوششی

 

در سیره نبوی و علوی به موارد متعددی برخورد می‏ کنیم که در اعلامیه ‏ها و بیانات رسمی و حکومتی، پدیده بدپوششی مورد تقبیح و مذمت قرار گرفته و در مواردی از عمال حکومتی خواسته شده که با این امر مقابله نمایند. در ذیل به چند مورد اشارتی می‏رود:

1. پیامبر اکرم (ص) هنگامی که عمروبن حزم را به عنوان والی نجران در یمن منصوب کرد، شرح وظایفی برای او نگاشت. حضرت در بخشی از این آیین‏ نامه کاری، او را مسئول پاکدامنی و حجاب مردم می ‏داند و از او می‏ خواهد به اقدامات عملی در این زمینه همت گمارد: «عهد من محمد النبى رسول‏الله(ص) لعمرو بن حزم حین بعثه الى الیمن، أمره بتقوى الله فى أمره کلّه... و ینهى الناس أن یصلّى أحد فى ثوب واحد صغیر، الا أن یکون ثوبا یثنى طرفیه على عاتقیه، و ینهى الناس أن یحتبى أحد فى ثوب واحد یفضى بفرجه الى السماء. و ینهى أن یعقص أحد شعر رأسه فى قفاه/ اینکه مردم را از نماز خواندن در یک لباس کوچک نهى کند مگر اینکه پوششى باشد که بتواند دو طرف آن را به دو شانه خود گره بزند. و مردم را از اینکه لباس کوچکى بپوشند که عورتشان آشکار شود باز دارد و از اینکه کسى موهایش را پشت سرش انباشته کند، نهى کند» (میانجی، مکاتیب‏الرسول/ج2/ص528).

این فرمایش که در واقع وظایف حکومت را نیز بازگو می‏ کند، با صراحت، گسترش حجاب و عفاف و برخورد با پدیده بدپوششی را از کارویژه‏ های حکومت می داند.

2. از جابربن عبدالله انصاری نقل شده است که پیامبر اکرم (ص) از توقف زنان در مسیر رفت و آمد و اینکه زنان هنگام بیرون آمدن از خانه لباس شهرت بپوشند، نهی می کرد.

همچنین زنان را از آنچه سبب ایجاد زینت در صدایشان (ناز و کرشمه) می ‏شود و نیز از بلند کردن صدایشان در غیر ضرورت نهی فرموده است: همانا رسول خدا(ص)نهی می فرمود از اینکه زن از وسط خیابان و یا کوچه راه برود، و می ‏فرمود: زنان سهمی در وسط جاده ندارند؛ ایشان نهی می‏ کرد از اینکه زن هنگام خارج شدن از منزل، لباسی بپوشد که مشهور و انگشت نما باشد و یا خود را تزیین به زیورآلاتی نماید که موقع راه رفتن سر و صدای آنها شنیده شود (و باعث جلب توجه مردان نامحرم گردد)؛ حضرت لعنت می‏ کرد زنانی را که خود را (از لحاظ پوشش و رفتار) شبیه مردان می‏ کنند و یا مردانی را که خود را شبیه زنان می ‏نمایند.

پیامبر اکرم (ص) نهی می کرد از اینکه زنان بدون ضرورت در میان نامحرمان حرف بزنند، و یا در غیر خانه ‏های خودشان شب را بخوابند؛ ایشان نهی می ‏کرد از اینکه مردان نامحرم بر آنان سلام کنند.‏ (مستدرک‏الوسائل/ ج14/ص280)

این روایت پیرامون حضور زنان در اجتماع از جهت پوشش و شیوه گفت وگوی اجتماعی آنان وارد شده است. بنابراین از روایت می ‏توان این مطلب را برداشت نمود که، حکومت و دستگاه ‏های حکومتی می ‏توانند در صورت عدم رعایت پوشش در محافل اجتماعی توسط زنان با ایشان برخورد نموده و مانع از حضور زنان بد حجاب در جامعه شود.

3. نقل شده است: هنگامی که رسول‏ خدا (ص) نماز جماعت را تمام می کرد، هنگام خارج شدن از مسجد، قدری درنگ می کرد تا زنان خارج شوند: «حمزة بن أبی اُسید الأنصاری عن أب أنَّه سَمِعَ رَسولَ‏ الله (ص) یَقولُ و هُوَ خارِجٌ مِنَ المَسجِدِ، فَاختَلَطَ الرِّجالُ مَعَ النِّساءِ فِی الطَّریقِ، فَقالَ رَسولُ‏اللهِ(ص) لِلنِّساءِ: اِستَأخِرنَ؛ فَإِنَّهُ لَیسَ لَکُنَّ أن تَحقُقنَ الطَّریقَ، عَلَیکُنَّ بِحافّاتِ الطَّریقِ» (سنن‏ابی‏داود/ج7/ص543)

همچنین آن حضرت به زنان دستور داده بود هنگامی که زنان در مسجد حضور می ‏یابند، عطر و بوی خوش بکار نبرند: «إذا شَهِدَتْ اِحداکُنَّ الْمَسْجِدَ فلا تَمَسَّ طیّبا» (ابن‏ابی‏الحدید، شرح نهج‏البلاغه/ج19/ص347)

حضور زنان در مسجد تابع حضور آنان در اجتماع است. بنابراین پیامبر اکرم (ص) در این روایت به نوعی در مقام بیان کیفیت حضور زنان در اجتماعات و مواردی که باید از جانب آنها رعایت شود، می باشد.

4. در حدیت دیگری آمده است که رسول خدا(ص) به دختر گرامی خود دستور داد تا از اضافه ملحفه، سرش را بپوشاند: در این روایت کیفیت پوشش توسط پیامبر خطاب به دختر گرامی ‏شان بیان شده است.

با تنقیح مناط می‏ توان این روایت را علتی بر لزوم پوشاندن سر، توسط زنان در حضورهای اجتماعی و در برابر نامحرمان دانست.

بنابراین حکومت می‏ تواند در راستای برنامه ‏ریزی جهت پوشش زنان از اینگونه روایات به عنوان راهبرد استفاده نماید. چنانچه در روایات دیگری که در ذیل بدان ‏ها اشاره خواهد شد، نیز به بحث کیفیت ظاهر شدن زنان در محیط‏ های اجتماعی پرداخته شده است و هر کدام از این روایات می ‏تواند مبنایی برای ایجاد قوانینی در مورد مسئله پوشش، حجاب و یا مقابله حکومت با پدیده بدپوششی قرار بگیرد. (مستدرک الوسائل/ج8/ص368)

5. امام صادق(ع) به نقل از رسول ‏خدا (ص) می ‏فرماید: زنان نباید در جامعه از وسط جاده، خیابان و یا کوچه عبور کنند و راه بروند، بلکه باید همیشه از دو طرف آن، یعنی از کناره ‏های آن راه روند: «هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی‏عَبْدِاللَّهِ(ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ‏اللَّهِ(ص) لَیْسَ‏ لِلنِّسَاءِ مِنْ‏ سَرَاةِ الطَّرِیقِ وَ لَکِنْ جَنْبَیْهِ یَعْنِی وَسَطَهُ» (کلینی، الکافی/ج5/ ص519)

این روایت صراحتاً جنبه اجتماعی و حکومتی داشته و در آن به کیفیت حضور زنان در خیابان اشاره شده است. این روایت از یکسو اشاره می کند، رفت و آمد زنان در معابر عمومی موجب جلب توجه مردان نامحرم می شود و شاید منجر به اعمال نامطلوب و منفی شود و از سوی دیگر نباید مانع از رفت و آمد زنان شد و آنان را در خانه حبس نمود. پس اگر به هنگام رفت و آمد از کنار کوچه و خیابان عبور کنند تا کمتر مورد توجه واقع شوند؛ مناسب‏ تر است.

بر این اساس، اگر زنی بدون حجاب یا با حجاب نامناسب شرعی بخواهد در انظار عمومی رفت و آمد نماید، به شدت مورد نهی واقع می شود؛ زیرا در چنین حالتی جلب توجه بیشتری پیش می ‏آید. از این‏رو، بی ‏حجابی زنان در حکومت اسلامی مورد نهی مؤکَد است.

6. امام جعفر صادق(ع) می فرمایند: از جمله پیمان ‏هایی که رسول‏خدا(ص) از زنان امت خود گرفته است این است که چادرهای خود را در بین ساق پا و پشت خود جمع نکنند (و بر بدن نچسبانند)، و با مردان نامحرم در محل خلوتی ننشینند: «مِسْمَعٍ أَبِی سَیَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ(ع)قَالَ: فِیمَا أَخَذَ رَسُولُ‏اللَّهِ(ص)مِنَ‏ الْبَیْعَهًْ عَلَى‏ النِّسَاءِ أَنْ‏ لَا یَحْتَبِینَ‏ وَ لَا یَقْعُدْنَ مَعَ الرِّجَالِ فِی الْخَلَاءِ» (الکافی/ج5/ص519).

قرار گرفتن چنین مفاد و الزاماتی در یک پدیده سیاسی و اجتماعی (بیعت) بیانگر الزام از جایگاه حقوقی و حکومتی است.

7. امام جعفر صادق(ع) به نقل از امیرالمؤمنین علی(ع) کیفیت حضور زنان در یکی از مکان ‏های عمومی یعنی بازار را تعیین م ی‏فرماید، که این حکم را می ‏توان با تنقیح مناط در دیگر مکان ‏های عمومی نیز جاری ساخت: «عَنْ أَبِی‏عَبْدِ اللهِ(ع)قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(ع)یَا أَهْلَ الْعِرَاقِ نُبِّئْتُ أَنَّ نِسَاءَکُمْ یُدَافِعْنَ الرِّجَالَ فِی الطَّرِیقِ أَ مَا تَسْتَحْیُونَ (کلینی، الکافی/ج5/ ص537).

و در حدیث دیگری از حضرت نقل است که: «أَنَّ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ(ع) قَالَ: أَ مَا تَسْتَحْیُونَ وَ لَا تَغَارُونَ نِسَاءَکُمْ یَخْرُجْنَ إِلَى الْأَسْوَاقِ وَ یُزَاحِمْنَ‏ الْعُلُوج‏»؛ آیا شرم نمی‏ کنید و به غیرت نمی ‏آیید، که زنان شما راهی بازارها و مغازه ‏ها می ‏شوند و با افراد بی‏ دین برخورد می کنند. (همان/ج5/ص537)

سیاق خطاب حضرت نشان می دهد که از جایگاه حکومت، چنین سرزنشی را متوجه سهل انگاری عراقیان کرده است و نه امر به معروف و نهی از منکر شخصی. خطاب کلی به عراقیان و گزارش دادن به حضرت گویای این نکته است.

وقتی حضرت در حالی که حاکم است، آن هم با این لحن، خطابی را متوجه جامعه می کند، اصل این است که از موضع حاکمیت است و نه صرف بیان حکم شرعی یا وظیفه شخصی امر به معروف و نهی از منکر، همانند هر فرد دیگر. دیگر اینکه مقصود روایت این نیست که چرا زنان اهل عراق به رفت و آمد در خیابان و بازار مبادرت می ‏کنند؛ بلکه مقصود سرزنش اهل عراق از نحوه رفت و آمد زنان است.

به قرینه سخن رسول‏الله(ص) که پیش‏ تر نقل شد، امام علی(ع) زنان اهل عراق را امر کردند به هنگام رفت و آمد باید از کنار راه عبور کنند تا برخوردی با مردان پیش نیاید، اگر غیر این اتفاق افتد، نشانه بی ‏شرمی و بی ‏غیرتی اهل آن شهر است. مطابق این روایت نیز بی ‏حجاب بودن زنان در معابر عمومی به طریق اولی مورد عتاب و نهی حاکم اسلامی قرار می‏گیرد.

 

فرهنگ مواجهه با بدپوششی در سیره اهل بیت(ع)

با مراجعه به روایاتی که در رابطه با پوشش و یا بدپوششی از جانب معصومان(ع) به ما رسیده است، به وضوح روشن می شود که ایشان در همه جا به یک شکل عمل نکرده و از شیوه های مختلفی برای مواجهه و برخورد با پدیده پوشش و بدپوششی استفاده می کردند.

در یک دسته بندی کلی این روایات را می توان به دو دسته تقسیم نمود: دسته اول مواردی است که معصوم(ع) به صورت ایجابی با مسئله برخورد نموده و دسته دیگر مواردی است که شیوه مواجهه، سلبی بوده است.

1. تعلیمی- تبلیغی

استفاده از شیوه تعلیمی یکی از مواردی است که معصوم(ع) با استفاده از این روش و شیوه، برخوردی ایجابی با پدیده پوشش و بدپوششی از خود نشان داده است. در ادامه روایات عام و خاصی که دال بر این موضوعات است را ملاحظه می فرمایید:

- ادله عام و خاص

1. امام صادق(ع): «السَّکُونِیِّ عَنْ اَبِی عَبْدِالله(ع)قَالَ سُئِلَ النَّبِیُّ(ص)مَا زِینَةٌ الْمَرْاَةً لِلْاَعْمَی قَالَ الطِّیبُ وَ الْخِضَابُ فَإِنَّهُ مِنْ طِیبِ النَّسَمَهًْ؛ زینت زن در پیش مرد نابینا چه چیزی می تواند باشد؟ فرمود: عطر و حنا؛ چراکه حنا هم از خوشبوکننده های انسان محسوب می شود.» (الکافی/5ج/ص564)

بر اساس آیات قرآنی، زنان باید زینت های خود را از دید نامحرمان مخفی و با پوشش مناسب در مجالس و ملاقات با مردان نامحرم حاضر شوند. با توجه به این دستور صریح مسئله ای که به وجود می آید این است که چه چیزهایی زینت می باشد؟ حضرت با این روایت در مقام بیان برخی از مصادیق زینت بوده و به واسطه این بیان به نوعی شیوه برخورد زنان با مردانی که اعمی و کور هستند را تعلیم و آموزش می دهد.

2. امام علی(ع) می فرماید: ما در حضور پیامبر خدا(ص) بودیم، سؤالی را مطرح کردند که چه چیزی برای زنان بهترین است؟ همه ما در پاسخگویی ناتوان شده و پراکنده گشتیم، چون من به خانه مراجعت نمودم، قضیه را به اطلاع فاطمه(س) رساندم، آن حضرت فرمودند: من جوابش را می دانم و آن اینکه «زنان مردان (نامحرم) را نبینند و مردان (نامحرم) زنان را» علی(ع) می فرماید: چون من این جواب را از فاطمه(س) شنیدم، به حضور پیامبر اکرم(ص) رسیدم و عرض کردم. «ای رسول خدا! شما سؤالی فرمودید که، چه چیزی برای زنان بهترین است؟ اینک من جواب آن را می دانم و آن اینکه، زنان مردان (نامحرم) را نبینند و مردان (نامحرم) زنان را.»

پیامبر اسلام(ص) فرمود: یا علی! تو هنگامی که در نزد من بودی جواب این سؤال را ندانستی، چه کسی به شما پاسخ این سؤال را داد! علی(ع) گفت: من از فاطمه (س) یاد گرفتم. رسول خدا(ص) با تعجب از آگاهی فاطمه(س) فرمودند:  فاطمه(س) پاره تن من است. (وسایل الشیعه/ج20/ص62)

در این روایت حضرت زهرا (س)، توصیه ای اخلاقی برای زنان را مورد تأکید قرار داده است؛ یعنی با نگاه به ویژگی های روحی و جسمی زن از یکسو و نیاز بشر در هر عصر و زمان به حفظ ارزش های اخلاقی و انسانی که در رأس آنها همزیستی سالم اخلاقی زن و مرد است از سوی دیگر،  سفارش دور بودن زن از مرد را مطرح کرده است؛ چراکه زن نقش اساسی در سلامتی یا فساد ارزش ها ایفا می کند.

روشن است که این امر منافاتی با حضور زن در اجتماع و مناصب اجتماعی در صورت احتیاج و ضرورت همراه با رعایت شئون و احکام اسلامی ندارد.

3. امام علی(ع) در وصیتش به امام حسن(ع) می فرماید: در امور سیاسی کشور از مشورت با زنان بپرهیز، که رأی آنان زود دست می شود و تصمیم آنان ناپایدار است. در پرده حجاب نگاهشان دار، تا نامحرمان را ننگرند، زیرا که سخت گیری در پوشش، عامل سلامت و استواری آنان است.

بیرون رفتن زنان بدتر از آن نیست که افراد غیرصالح را در میانشان آوری، و اگر بتوانی به گونه ای زندگی کنی که غیر تو را نشناسند چنین کن! کاری که برتر از توانایی زن است به او وامگذار که زن گل بهاری است نه پهلوانی سخت کوشا مبادا در گرامی داشتن زن زیاده روی کنی که او را به طمع ورزی کشانده برای دیگران به ناروا شفاعت کند. (نهج البلاغه/نامه 31)

4. امیرالمؤمنین علی(ع): «قالَ عَلیّ(ع)إنّما المرأةً لعبةً فمن اتّخذها فلیغطّها؛ به راستی که زن ظریف و آسیب پذیر است، هر کس او را (به همسری) گرفت باید بپوشاندش.» (غررالحکم و دررالکلم/ص273)

در این روایت نیز به حفظ نظام خانواده توسط مردان اشاره شده است. بر اساس این روایت یکی از شیوه های حفظ خانواده مدیریت روابط زن با محیط اطرافش توسط مرد است.

5. پیامبر اکرم(ص): «عَنْ رَسُولِ الله(ص)الْمَرْأةٌ عَوْرَةٌ سَتَرَهَا بَیْتُهَا فَإِذَا خَرَجَتْ اسْتَشْرَفَهَا الشَّیْطَان؛ زن سراسر پیکرش (اندام، حرکات و صدایش) شهوت انگیز و تحریک کننده است. هنگامی که از خانه خارج می شود شیطان سراسر وجود او را احاطه می کند.» (مجموعه ورام/ج2/ص119)

این حدیث مربوط به زنانی است که در برابر نامحرم چه در داخل منزل و چه خارج منزل و محل کار و تحصیل و ... حجاب کامل را رعایت نمی کنند و با لباس ها، سخنان و حرکات تحریک آمیزشان فضای جامعه را آلوده می سازند.

6. امام علی(ع): «صِیَانَةُ المَرْاَةِ اَنْعَمُ لِحَالِهَا وَ اَدْوَمُ لِجَمَالِهَا؛ حفاظت از زن برای او بهتر است و زیباییاش را پایدارتر می سازد.» (جامعالاحادیث/ج25/ص540)

یکی از مهمترین مصادیق حفاظت از زن «حفظ پوشیدگی اش» می باشد.

7. رسول اکرم(ص): فی مجمع البیان «غَیْرَ مُتَبَرِّجاتٍ بِزِینَهًٍْ» و قد روی عن النبی(ص)انه قال: «للزوج ما تحت الدرع، و للابن و الاخ ما فوق الدرع، و لغیر ذی محرم اربعةً اثواب: درع و خمار و جلباب و إزار»؛ نمایان ساختن تمام بدن برای زوج رواست و سر و گردن را می توان در برابر پسر و برادر آشکار کرد، اما در برابر نامحرم باید از چهار پوشش استفاده کرد: پیراهن (درع)، روسری (خمار)، پوششی وسیعتر از روسری که بر روی سینه میافتد (جلباب) و چادر (ازار)». (نورالثقلین/ج3/ص624)

8. رسول اکرم(ص): «لَا تَحِلُّ لِامْرَاَةٍ حَاضَتْ اَنْ تَتَّخِذَ قُصَّه اَوْ جُمَّه؛ روا نیست زنی که به دوران عادت ماهانه بلوغ رسیده موی جلوی سر و گیسوان خود را آشکار کند.» (الکافی/ج5/ص520)

9. امام صادق (ع): «جَعْفَرِ بْنِ عُمَرَ عَنْ اَبِی عَبْدِاللهِ(ع)قَالَ: نَهَی رَسُولُ اللهِ(ص)اَنْ یَدْخُلَ الرِّجَالُ عَلَی النِّسَاءِ إِلَّا بِإِذْنِهِنَّ؛ رسول خدا از داخل شدن مردان به حریم زنان (جایی که زنان لازم نیست پوشیده باشند) بدون اجازه آنها را نهی فرموده است.» (الکافی/ج5/ص528)

این سیره نبوی که از آن با عنوان «مسئله استیذان» (اجازه گرفتن هنگام ورود به خانه های مسکونی) یاد می شود و مستند به آیات قرآنی است (نور/27-29) به نوعی مرتبط با مسئله پوشش است؛ چه اینکه ورود سرزده مردان به حریم زنان، در حالی که آنها معمولاً در آن موقعیت انتظار مشاهده مردان بیگانه را ندارند و لذا پیامبر اکرم(ص) با نهی از ورود و دخول بدون اذن مردان به حریم زنان و لزوم استیذان، فرصت و لزوم پوشش را مورد تأکید قرار داده است.

10. پیامبر اکرم(ص) خطاب به حولاء (یکی از زنان مدینه) می فرماید: «ای حولاء! زینت خود را برای غیر همسرت آشکار مکن؛ ای حولاء! بر زن جایز نیست که زیبایی های دست و پای خود را (بالاتر از مچ) برای مردی غیر از شوهرش آشکار کند، که اگر چنین کرد، همیشه در نفرین، خشم و کینه الهی و فرشتگان او خواهد بود و در قیامت، برای او عذابی دردناک فراهم است.» (مستدرک الوسائل/ج14/ص242)

11. امام صادق(ع): «الفصیل بن یسار از امام صادق(ع) سؤال می کند: «آیا ساق دستهای زن از زینت است؛ زینتی که خداوند فرموده است: باید زنها آنها را آشکار نکنند؟ امام صادق(ع) فرمودند: آری (ساق دست زن باید پوشیده باشد) و نیز آنچه روسری آن را می پوشاند (مثل گردن) و بالاتر از جای دستبند (مثل ساق و آرنچ و بازو) نیز از زینت محسوب می شود (که باید پوشیده شود)» (الکافی/ج5/ص520)

این پرسش صحابی، حکایت از گرفتاری جامعه اسلامی در آن زمان دارد، گویا داشتن سرپوش بلند در آن زمان بهانه ای برای زنان بوده تا بالاتر از مچ دستان خود را برهنه نگه دارند، و امام صادق(ع) با این بیان با کار آنها به مخالفت برخاسته است.

12. پیامبر اکرم(ص): «حُمَادَیَاتُ النِّسَاءِ غَضُ الْاَبْصَارِ وَ خَفَرُ الْاَعْرَاضِ وَ قِصَرُ الْوَهَازَهِ؛ بارزترین درجه زنان سه چیز است: پوشیدن چشم از نامحرمان، پوشیدن تمام اندام از بیگانگان، کم و با حیا از منزل بیرون شدن». (بحارالانوار/ ج32/ص154)

13. عایشه نقل می کند که؛ دختر عبدالله بن طفیل که برادر مادری من بود در حالی که زینت کرده بود به خانه ام آمد. در همان هنگام پیامبر(ص) نیز وارد شد و او را دید و از او روی برگرداند. عایشه گفت یا رسول الله این دختر، برادرزاده من و خردسال است! پس پیامبر(ص) فرمود: هنگامی که زن به دوران عادت ماهانه رسید بر او جایز نیست که جز روی خود، موضع دیگری را نمایان کند.» (طبری، جامع البیان/ج9/ص305)

14. امام صادق(ع): «لَا یَنْبَغِی لِلْمَرْاَةِ اَنْ تُجَمِّرَ ثَوْبَهَا إِذَا خَرَجَتْ مِنْ بَیْتِهَا؛ برای زن مسلمان شایسته نیست وقتی از خانه بیرون می آید لباس هایش را براق نماید.» (کلینی، الکافی/ج5/ص519)

این روایت اولاً بیانگر لزوم اصل پوشش است و ثانیاً ارشاد به این است که پوشش زن نباید به گونه ای نازک باشد که رنگ بدن پیدا باشد و ثالثاً تعلیم کننده این مهم است که لباس نباید به گونه ای براق و رنگارنگ باشد که جلب توجه نماید.

15. امیرالمؤمنین علی(ع): «عَلَیْکُمْ بِالصَّفِیقِ مِنَ الثِّیَابِ فَإِنَّ مَنْ رَقَّ ثَوْبُهُ رَقَّ دِینُه؛ لباسهایی که خوب بدن را می پوشانند بپوشید، چراکه هر کسی لباسش نازک و بدن نما شود، اعتقاداتش نیز ضعیف خواهد شد». (عاملی، وسایلالشیعه/ج3/ ص282)

این روایت تفاوتی بین زن و مرد قائل نشده و مطلق پوشش نازک و بدن نما را چه برای زن و چه برای مرد مورد نهی ضمنی قرار داده است.

16. امام صادق(ع): خطاب به یکی از زنان: «إِذَا عُدْتِ إِخْوَتَکِ، فَلَا تَلْبَسِی الْمُصَبَّغَهَ؛ هنگامی که به دیدار برادرانت رفتی، لباس رنگارنگ نپوش» (الکافی/ج5/ص526).

امام(ع) در این روایت به زنان توصیه می کند که به هنگام خروج از منزل برای انجام امور و وظایف اجتماعی از پوشیدن لباس های رنگارنگ که جلب توجه می کند پرهیز کنند.

17. امام محمد باقر(ع) درباره فرموده خداوند متعال: «و آشکار نسازند زینت خود را مگر آنچه آشکار است» فرمود: آن زینت، عبارت است از: لباس، سرمه، انگشتر، حنای دست و النگو. زینت، سه قسم است: زینتی برای مردم، زینتی برای محرم و زینتی برای شوهر. زینت برای مردم را یادآور شدیم. زینت محرم، جای گردنبند و بالاتر از آن و جای دستبند و پایینتر از آن و جای خلخال و پایینتر از آن و زینت شوهر تمامی بدن زن است. (بحارالانوار/ج101/ ص33)

 

2. تشویقی ـ تنصیحی

- ادله عام و خاص

1. پیامبر اکرم(ص): «اسْتَعِینُوا علی النِّسَاء بالعَریِ اَن احداهُنّ إِذا کَثُرَت ثِیَابهَا وَحَسَنَت زینَتها اعجَبَها الْخُرُوج؛ از کمی لباس برای نگهداشتن زنان کمک بگیرید؛ زیرا وقتی زن لباس فراوان و زینت کامل دارد، مایل به بیرون رفتن (و خودنمایی) است.» (پاینده، نهج الفصاحه/ص209)

2. امام علی(ع): «انَّما یَنْبَغی لِاهْلِ الْعِصْمَهًِْ ...؛ سزاوار است اهل تقوا بر اهل معصیت و گناه ترحم کنند و با رحمت با آنان برخورد نمایند و با رفتار شایسته آنان را درمان کنند.» (سیدرضی، نهجالبلاغه/خطبه140)

بر این اساس آمران به معروف و ناهیان از منکر نیز باید همچون طبیبان دلسوز، بیماران مبتلا به بی عفتی و بدپوششی را درمان کنند و به آنان با دیده رحمت و لطف و هدایت بنگرند.

3. امام علی(ع) می فرماید: در یک روز بارانی همراه رسول خدا(ص)در بقیع نشسته بودیم که زنی سوار بر درازگوشی عبور کرد. دست حیوان داخل گودالی افتاد و زن به زمین خورد. رسول خدا(ص)چهره مبارکش را برگرداند. اصحاب عرض کردند: ای رسول خدا، آن زن، شلوار پوشیده است. پیامبر سه بار فرمودند: خدایا، زنانی را که شلوار می پوشند مورد مغفرت قرار بده. ای مردم از شلوار استفاده کنید، چراکه شلوار بهترین پوشش شما است و با آن زنانتان را هنگامی که از خانه خارج می شوند، حفظ کنید.» (مستدرک الوسائل/ج3/ص244)

4. حضرت محمد(ص) می فرماید: بهترین زنان شما کسانی هستند که بچه زا باشند، با شوهران خود مهربان باشند، با حجاب و پوشیده باشند، در بین طایفه خودشان با عزت باشند، در مواجهه با شوهران خود متواضع و نرم خو باشند، برای شوهران خودشان آرایش و زینت دهند، در میان نامحرمان و در جامعه عفیف باشند، سخن شوهران خود را گوش داده و اطاعت کنند، و هرگاه که با شوهران خود خلوت می کنند خود را کاملاً در اختیار آنها بگذارند و...» (بحارالانوار/ج103/ص235)

5. رسول اکرم(ص) می فرماید: فتنه کمبودها را دیدید و صبر کردید و من از فتنه رفاه بر شما بیم دارم که از طرف زنان می آید؛ هنگامی که النگوی طلا به دست و پارچه های فاخر به تن می کنند و توانگران (اگر شوهری توانگر دارند) را به زحمت اندازند و از فقیر (اگر شوهری فقیر دارند) چیزی که بدان دسترسی ندارد بخواهند.» (پاینده، نهج الفصاحه/ص215)

منبع:حوزه


افزودن دیدگاه جدید

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید در وب سایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.