از القاب حوزوی چه می دانید؟
ما در حوزه های کنونی چهار اصطلاح کلی داریم که هر اصطلاح به دسته ای از طلاب علوم دینیه اطلاق می شود ؛
- ثقه الاسلام ؛ به طلاب جدید الورود و مقدمه خوان اطلاق می شود ، طلابی که هنوز معمم نشده اند .
- حجت الاسلام یا حجت الاسلام و المسلمین که در حال حاضر، به كسانى اطلاق مى شود كه مراحل مقدماتى تحصيلات حوزوى را گذرانده اند و در سطوح عاليه دروس حوزوى نيز يا مشغول به تحصيل هستند و يا آن را به اتمام رسانده اند ولى به درجه اجتهاد نائل نگرديده اند.
- آيت الله، به روحانيونى گفته مى شود كه دروس عالى حوزوى را به اتمام رسانده و در يك يا چند باب فقهى صاحب نظر شده اند و به اصطلاح به درجه اجتهاد رسيده اند. اين افراد در فروع دين مجاز به تقليد از مرجع تقليد نيستند و بايد از خودشان تقليد كنند.
- آيت الله العظمى، از ميان علمايى كه به درجه اجتهاد مى رسند، پس از سالها تحقيق و تدريس، عده اى از آنان به پختگى و تبحر علمى و صلاحيت تقوايى ممتازترى دست پيدا مى كنند و به مقام مرجعيت شيعه مى رسند كه در جامعه به عنوان مرجع تقليد شناخته مى شوند. از اين افراد با لقب آيت الله العظمى ياد مى شود.
- لقب آیت الله برای دو دسته از مخلوقات به کار می رود ؛
*به معنای عام به تمام مخلوقات و موجودات اطلاق می شود چرا که همه آیت و نشانه ی وجود پروردگار هستند .
*از جهت شناخت و معرفت خداوند ، لقب آیت الله به دسته ای از مخلوقات گفته می شود که به درجات بالای شناخت و معرفت خداوند رسیده اند که به وسیله آنها می توان خداوند را شناخت .
*در راس افراد دسته دوم اهل بیت علیهم السلام هستند ، چنان که در زیارت جامعه کبیره در توصیف آن بزرگواران آمده است ؛
« وَ الآْيَةُ الْمَخْزُونَةُ ( شما ) آن نشانه پنهان ( خدا ) در گنجينه اید »
الفقیه ج 2 ص 613
امامان عليهم السلام، از آن روی كه مظهر اسما و صفات الهى بوده، خدانما هستند، آيه الهى اند . اهل بيت عليهم السلام، بزرگترين نشانه هاى خدا در روى زمين اند ، چنان که در روایات فراوانی از آنان با عنوان « آیات الله » یاد شده است ؛
بحار الانوار ، ج 23 ص 206 باب 11 انهم آیات الله
پيامبر گرامی و دوازده امام بزرگوار، آينه خدانما و مظهر تجلّى صفات او هستند. روايت شده كه پيامبر گرامی در معرّفى امام على عليه السلام فرمود ؛
« مَعاشِرَ النّاسِ! إِنَّهُ مِحْنَةُ الوَرَى وَ الْحُجَّةُ العُظْمى وَ الآيَةُ الكُبْرى » « ای مردم! او ملاكِ آزمايش جهانيان، حجّت شكوه مند و نشانه بزرگ است.»
امالی صدوق ص 83
امير مؤمنان عليه السلام نيز در معرّفى خويش، همان جملات پيامبر را تكرار كرده است و بر پايه روايتى فرموده ؛
«أَنَا الحُجَّةُ العُظْمى وَ الآيَةُ الكُبْرى وَ المَثَلُ الأعْلى » « من، بزرگترين حجّت، بزرگترين نشانه و برترين نمونه ام. »
امالی صدوق ص 92
در سخن ديگرى از امام على عليه السلام، روايت شده كه فرمود ؛
« ما للَّهِ نَبَأٌ أعظَمُ مِنِّى وَ ما للَّهِ آيةٌ أكْبَرُ مِنِّى. » «براى خداوند، خبرى بزرگتر از من نيست؛ و براى خداوند، نشانه اى بزرگتر از من نيست. »
حار الانوار ج 38 ص 93
بنابراین مى توان گفت كه در روى زمين، نشانه اى برتر از وجود امامانِ اهل بيت عليهم السلام نيست؛ زيرا ايشان، از هر آنچه كه در تصوّر آيد، خدا را بهتر و بيشتر نشان مى دهند، به گونه اى كه شناخت واقعىِ مقام امام معصوم، شناخت خدا را در پى دارد؛ زيرا هر كه عظمت ايشان را دريابد، عظمت خالقِ ايشان را دريافته است.
روايت شده كه امام صادق عليه السلام به محمّد بن مُسلم ثقفى، از فهميده ترين شاگردان خويش، زيارتى را آموزش داد تا هنگام شرفيابى به حضور امير مؤمنان على عليه السلام، آن را بخواند. در اين زيارتنامه آمده است ؛ «السَّلامُ عَلَيكَ يا آيَةَ اللَّهِ العُظمى » «سلام بر تو، اى بزرگترين آيه خدا »
الاقبال ج 3 ص 130
یا در نقل دیگر آمده است که پیامبر گرامی فرمود ؛
« وارد بهشت شدم و دیدم که بر دروازه آن با طلا نوشته شده است ، لا اله الا الله ، محمد حبیب الله ، علی ولی الله ، فاطمه آیت الله »
کنز الفوائد ج 1 ص 149
بنابراین اهل بیت پیامبر گرامی ، آیت الله و آیت الله العظمی هستند که به تمام معنا نشانه و یاد آور خداوند هستند ، و بهتر بود که این القاب برای غیر آن بزرگواران به کار نمی رفت ، اگر چه برخی استدلال می کنند که هیچ مانعی ندارد که علمایی که قدم در راه اهل بیت علیهم السلام گذاشته اند و تعالیم آنان را نشر می دهند ، آنان هم آیت الله یا آیت الله العظمی باشند ، اگر چه مصداق اتم دو لقب و وصف مذکور اهل بیت علیهم السلام است .
افزودن دیدگاه جدید