برآورده نشدن حاجات موجب ضعف ایمان نشود

مراسم سخنرانی حجت‌الاسلام حسینی‌قمی، به مناسبت ماه مبارک رمضان، ظهر امروز، ۷ اردیبهشت‌ماه، در مسجد اعظم برگزار و از طریق صفحه اینستاگرام دفتر آیت‌الله علوی بروجردی به صورت زنده پخش شد که در ادامه متن آن را می‌خوانید؛

خداوند می‌فرماید «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ‌»، یعنی ای مومنین، از صبر و نماز کمک بگیرید که خداوند با صابران است. خداوند با تأکید می‌فرماید که ما شما را امتحان می‌کنیم. برای نمونه فرمود «وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ». کسانی که به مقام صبر برسند، صلوات و رحمت الهی بر آنها نازل می‌شود و اینان هدایت یافته‌اند. مخصوصاً در این فضاهایی که امروز قرار داریم و گرفتاری‌های اقتصادی که با آن روبه‌رو هستیم و عده‌ای در غم از دست دادن عزیزانشان در این ایام مصیبت‌زده هستند، بیشتر به این بحث نیاز داریم.

البته بنده نسبت به برخی از مسائل نگرانی‌هایی دارم و آن هم اینکه اگر به زیارت یک امام(ع) می‌رویم، به جای اینکه به درجات ایمان ما افزوده شود، از درجات ایمان ما کم شود. زیرا گاهی تصور می‌کنیم زیارت یک امام و خواست یک حاجت این است که باید حتماً برآورده شود. تا مشکلی پیش آمد، به زیارت می‌‌رویم و اگر هم برطرف نشد، قهر می‌کنیم و باورهای ایمانی ما ضعیف می‌شود. این در جای خود یک نگرانی است و امروز وجود دارد.

مصائب اهل بیت(ع) را فراموش نکنیم
از این متنی که در زیارت‌نامه‌ها آمده، یک نکته لطیف برمی‌آید. برای نمونه، در زیارت حضرت علی(ع) که مشرف می‌شوید، در زیارت چهارم است که در منابع قدیمی ما گزارش شده و امام هادی(ع) به ما یاد داده است که در این زیارت این طور بگوییم که «السلام علیک یا ولی الله انت اول مظلوم و اول من غصب حقه». یعنی من اینجا آمده‌ام تا به شما سلام بدهم و شهادت دهم که شما اول مظلوم عالم هستید. اما چرا باید این طور بگوییم؟ یعنی یادمان باشد که ما به زیارت کسی آمدیم که خودش اول مظلوم است و اگر جایی به ما ظلم شد، ایمانمان را از دست ندهیم.

بله، انسان نباید در برابر ظالم سکوت کند و اگر می‌تواند حقش را بگیرد، اما گاهی این طور نیست و گاهی اوقات مصالح ایجاب نمی‌کند، چه اینکه، خود علی(ع) هم مظلوم بود، اما مظلومی که مصالح اقتضا نمی‌کند که قیام کند. در حقیقت ظلم دو جهت دارد که یک جهت از ناحیه ظالم است که باید بداند مجازات خواهد شد. یک تعبیری در نهج‌البلاغه است که فرمودند فردای قیامت که مظلوم از ظالم انتقام می‌گیرد، سخت‌تر از ظلمی است که ظالم انجام داده است و انتقام الهی با این عذاب‌ها قابل قیاس نیست. اما مظلوم گاهی ناچار است تحمل و سکوت کند و بسازد. حالا اگر در این شرایط قرار گرفتیم و متوسل شدیم و مصلحت نبود، باید مدارا کنیم. چه کسی از علی(ع) بالاتر و مظلوم‌تر است؟

بنابراین وقتی که به زیارت می‌رویم، گفتند که این طور بگویید که اینها صبر کردند. این را شنیده‌اید که در خطبه سوم نهج‌البلاغه فرمودند که «صبرت و فی العین قذی و فی الحلق شجی»، خار در چشم و استخوان در گلو، صبر می‌کنم. بنابراین آیه می‌گوید که از نماز و صبر استعانت بجویید. خود صدیقه طاهره(س) در این خطبه فدکیه، فرازی دارند که حضرت در آن خطبه می‌فرمایند در برابر ظلم شما ستمگران صبر می‌کنیم، آن هم مانند کسی که نیزه در بدنش فرو رفته و دارند او را قطعه‌قطعه می‌کنند. اگر آیات را ببینید، در حدود یکصد آیه واژه صبر وجود دارد و بیست فرمان صبر به پیامبران و دیگران در قرآن آمده است.

جایگاه صبر در زندگی
در زیارت امین‌الله نیز می‌گوییم «السلام علیکم یا امین الله فی ارضه» و بعد می‌گوییم «اشهد انک جاهدت فی الله حق جهاده»، یعنی شهادت می‌دهم که جهاد کردید و این یعنی اقسام بلاها را متحمل شدید. در جهاد سختی‌ها و اسارت‌ها و زخمی شدن‌ها و انواع ابتلائات خدا وجود دارد  و به ما یاد دادند که به ائمه(ع) بگویید که شما در راه خدا جهاد کردید. در ادامه نیز یاد دادنِ صبر بر بلایا و مصیبت‌ها است.

نمونه سوم نیز زیارت عاشورا است که در سجده آن می‌گوییم «اللهم لک الحمد حمد الشاکرین لک علی مصابهم»، خدایا ما نیز شکر می‌کنیم که مقام حمد است و از صبر گذر کرده است. اگر از این به بعد در این زیارت‌نامه‌ها با این نگاه مواجه شویم که اگر به زیارت یک امام می‌رویم به ما چه پیامی می‌خواهند بدند، نگاه ما اصلاح خواهد شد و همچنین ما نیز یاد می‌گیریم که در آزمون‌های دنیوی زود از میدان بیرون نرویم. در زیارت‌نامه حضرت صدیقه(س) نیز آمده است «السلام عليك يا ممتحنه امتحنك الله الذي خلقك قبل ان يخلقك». پیام این زیارت‌نامه در یک جمله این است که ای بانو، مقام شما این است که در یک آزمون سخت امتحان و موفق شدید.

بنابراین، بنده نگران هستم که گاه افراد زیارت می‌روند و حاجتی دارند یا سختی و مصیبتی به آنها رسیده و بیماری داشته‌اند، اما ممکن است که حاجت خود را نگیرند و خدای ناکرده با ایمان ضعیف‌تر بازگردند. در این زمان‌ها باید به زندگی ائمه(ع) توجه کنیم که آنها بیشترین مصیبت را داشتند و توجه کنیم که در این بلاها و توسلات به جای اینکه به ایمانمان افزوده شود، از آن کم نشود.

منبع: ایکنا