فلسفه متفاوت بودن معجزات پیامبران

 آیت الله مکارم شیرازی در کتاب نخستین آفریده خدا پیرامون فلسفه متفاوت بودن معجزات پیامبران، روایتی را از ابن سکیت اهوازی که در کتاب شریف اصول کافی جلد ۱ صفحه ۲۴ آمده است نقل می‌کند:

ابن سکیت اهوازی می‌گوید: خدمت امام رضا (علیه السلام) رسیدم و از آن حضرت پرسیدم:

چرا خدا حضرت موسی علیه السلام را با وسیله عصا و یدبیضا و ابزار ابطال جادو فرستاد و حضرت عیسی علیه السلام را با وسیله طبابت و حضرت محمد را صلّی الله علیه و آله به وسیله کلام و سخنرانی؟
حضرت فرمود: چون خدا موسی علیه السلام را مبعوث کرد جادوگری بر مردم آن زمان غلبه داشت پس او از طرف خدا چیزی آورد که مانندش از توانایی آنها خارج بود و بوسیله آن جادوی آنها را باطل ساخت و حجت را برایشان ثابت کرد و عیسی علیه السلام را در زمانی فرستاد که فلج و زمین‌گیری زیاد شده بود و مردم نیاز به طب داشتند پس او از جانب خدا چیزی آورد که مانندش را نداشتند پس به اجازه خدا مردگان را زنده کرد و کور مادرزاد و پیسی را درمان نمود و حجت را برایشان ثابت کرد. و حضرت محمد صلّی الله علیه و آله را در زمانی فرستاد که خطبه خوانی و سخنوری -به گمانم شعر را هم فرمود- زیاد شده بود، پس آن حضرت از طرف خدا پندها و دستوراتی شیوا آورد که گفتار آنها را باطل کرد و حجت را برایشان تمام نمود.

ابن سکیت گفت به خدا هرگز مانند شما را ندیدم بفرمائید در این زمان حجت خدا بر مردم چیست؟

حضرت علیه السلام فرمود: عقل است که بوسیله آن امام راستگو را می‌شناسد و تصدیقش می‌کند و دروغگو را می‌شناسد و تکذیبش می‌نماید.

ابن سکیت گفت: به خدا جواب درست همین است.

پیام‌هایی که می‌توان از روایت دریافت عبارتند از اینکه:
۱. علما مجهز به سلاح روز باشند:
از روایت مورد بحث، استفاده می‌شود که علما و دانشمندان دینی نیز که ورثه انبیا و جانشینان آنها هستند (اِنَّ الْعُلَماءَ وَرَثَةُ الْأَنْبِیاءِ) (۲) باید از نیازهای روز جامعه آگاه، و برای پاسخگویی به شبهات آماده باشند؛ بلکه باید قبل از طرح شبهات در جامعه، خود را آماده پاسخگویی کنند. نه این که پس از طرح و شیوع شبهه، تازه به فکر پیدا کردن جوابی برای آن بیفتند.
۲. عقل، بهترین داور:
در عصر و زمان ما که مدّعیان دروغین، فراوان، و مکتب‌های انحرافی زیادند و کتاب‌ها و مجلّات و فیلم‌ها و نشریات فاسد در جامعه کم نیستند، باید با استفاده از نور چراغ عقل، راه صحیح را انتخاب و در آن مسیر حرکت کرد چراکه مدعیان دروغین برای سو استفاده از مردم به سراغ خرافات و مسائل بی اساس می‌روند و بطلان این امور با مراجعه به عقل و اندیشه کار سختی نیست.
آری، عقل بهترین حجت برای تشخیص راه از بیراهه است.

۱. او یعقوب بن اسحاق السکیت الاهوازی، از بزرگان اصحاب امام رضا و امام جواد و امام هادی (علیهم السلام) است.
۲. بحارالانوار، ج ۱، ص ۱۶۴، ح ۲.
منبع: مهر