نکته قابل تأمل آیت الله جوادی آملی درباره آیه "مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ ..."

حضرت آیت الله جوادی آملی در یکی از دروس خود با موضوع تفسیر سوره مبارکه نمل به تفسیر آیه شریفه «مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْهَا وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ» پرداختند و گفتند:

حسنه یعنی چیزی که عقل و نقل بپذیرد و شریعت آن را امضا کرده و به آن دستور دهد، مصادیق فراوانی دارد و مصداق کامل آن ولایت اهل بیت علیهم السلام است که در سوره مبارکه شوری ذیل آیه ۲۳ « ذلِکَ الَّذی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبادَهُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فیها حُسْناً» مصداق کامل حسنه طبق قرینه ای که آن را همراهی می کند، مودّت و ولایت اهل بیت علیهم السلام است.

* در قیامت نمی گویند چه کرده ای، می گویند چه آورده ای

عمده در این آیه تعبیر از «جاء بالحسنة» است، نفرمود اگر کسی کار خوبی کند چنین می شود، بلکه باید به قدری آن کار خوب را حفظ کند تا در قیامت در دستش باشد. اینکه امام رضوان الله علیه می فرمود معیار حال فعلی افراد است، در قیامت هم معیار حال فعلی افراد در آنجا است، می گویند چه آورده ای نه آنکه چه کرده ای، خیلی ها کار خوبی کرده اند ولی آن را به بدی مبدل ساخته اند، معیار این است که انسان حسنه ای انجام دهد، به آن رغبت داشته باشد، از آن محافظت کند و وقتی وارد صحنه قیامت شد آن حسنه را در دست داشته باشد و این کار آسانی نیست، انسان باید همه اعمال را لله انجام دهد و مواظب باشد چیزی کم نیاورد.

انسان نباید به وسیله سیئات و ندامت های بعدی حسنه را از بین ببرد و بگوید چرا ما این کار را کردیم، اگر کسی چهار تا کار خلاف و چهار تا ضعف دید نباید بگوید چرا برای جبهه و انقلاب زحمت کشیدیم، اگر انسان کار را برای رضای خدا کرد، با خلاف کردن دیگران که پشیمان نمی شود. کسی که برای رضای خدا زحمت بکشد، مزدش که علوم الهی است را فرا می گیرد و این علم هم حافظ اوست، اگر هم عده ای حرفی بزنند و یا حادثه ای هم پیش بیاید به خاطر این است که دنیا غیر از این نیست، دنیا مجموعه ای از این تلخی و شیرینی ها و به تعبیر عطار، فرازها و فرودها است.

اگر کسی کار خیری کرد و این کار را نگه داشت و نگذاشت آسیب ببیند مهم است؛ ممکن است کسی باغبان خوبی باشد و گل زیبایی پرورش دهد اما اگر مرتب به آن گل دست بزند پلاسیده می شود، در روایات داریم اگر کار خوبی برای رضای خدا انجام داده، هر بار که این کار را برای دیگران تعریف کند، مثل این است که یکبار به این برگ گل دست بزند که کم کم پژمرده می شود، اما اگر دیگران بگویند معطرتر می شود.

* تفسیری از شعر حافظ

اصلا برگ گل برای این است که به آن دست نزنند، اگر گفتند «در کار گلاب و گل حکم ازلی این شد آن شاهد بازاری این پرده نشین باشد»، مربوط به دختر و پسر است، پسر مثل گلاب است که اگر در جامعه مطرح باشد خود را حفظ می کند اما همین قطرات گلاب که در برگ گل هست یعنی دختر، باید در حجاب باشد، اگر دست به آن بخورد پلاسیده می شود، یعنی مرد می تواند بازاری باشد ولی زن باید در پرده باشد و برداشتن این پرده حجاب موجب پلاسیدگی او می شود.

کسی که کار خیری را انجام داد و به گونه ای بود که در تامّه موت، برزخ و قبر و قیامت از بین نرفت، کارش الهی بوده است چون کار الهی می ماند؛ «ما عندکم ینفد و ما عندالله باق» و چنین کسی از فزع روز قیامت که در سوره انبیا از آن تعبیر به فزع اکبر شده است در امان می ماند.
منبع: خبرگزاری حوزه