وقتی انسان متوجه شد با مرگ به دنیای ابدی سفر می‌کند و در آنچه به دیگران ملحق می‌شود و آنجا عالمی است که از نظر وسعت، رزق و روزی اصلاً قابل مقایسه با دنیا نیست، چنین تصوری از مرگ باعث امید و تلاش بیشتر می‌شود نه ناامیدی.
امام صادق(ع) می‌فرمایند: همه شما شیعیان به شفاعت پیامبری که اطاعتش کردید و یا وصی ایشان حضرت امیرالمؤمنین و اولاد طاهرینش داخل بهشت می‌شوید، اما به خدا سوگند آنچه بر شما می‌ترسم از برزخ است.
مُردن در بعضی از زمان‌ها مثل روز پنج‌شنبه و شب و روز جمعه و ... در کاهش عذاب قبر تأثیر دارد، البته این بدان معنا نیست که هر فردی با هر کار و گناهی که کرده به محض مردن در این ایام مقدس، عذابش کم می‌شود.
گناهکاران اگر به صورت ابدی و طولانی در برزخ و قیامت عذاب می‌شوند به خاطر آن است که تصمیم داشتند که اگر در این دنیا بمانند همیشه گناه کرده و نافرمانی کنند، بنابراین به خاطر آن نیت بدشان در عذاب ابدی و طولانی می‌سوزند.
آیه شریفه «وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَکَانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَبًا» با صراحت می‌فرماید که هیزم جهنم چوب و مواد دیگر نیست، بلکه انسان ظالم و فاسد، هیزم و ماده سوختی جهنم است.
کیفیت عذاب و آتش قبر و قیامت با آتش دنیا فرق دارد؛ آتش دنیا خارج از بدن انسان می‌آید و ظاهر و بدن را می‌سوزاند اما آتش برزخ از درون گناهکار شعله‌ور می‌شود؛ اول درون و روح و سپس بدن برزخی را می‌سوزاند.
طبق حدیثی از پیامبر(ص) خداوند متصف به صد اسم رحمت است که یکی از آن اسماء رحمت را در دنیا بین جن و انس و چارپایان قرار داده و ۹۹ تای آن را به تأخیر انداخته است.
اختلاف در روزهای عرضه اعمال مردم بر رسول‌الله(ص) و ائمه اطهار(ع) شاید به خاطر اختلاف در نوع عرضه است، مثلاً در هر روز اعمال به صورت خلاصه و کلی عرضه می‌شود، اما روزهای پنج‌شنبه به طور دقیق‌تر اعمال مورد بررسی قرار می‌گیرد.
پرسش در قبر معمولاً برای این است که شخص قصوری داشته یا به تکلیف خود عمل نکرده است، از این رو او را در قبر مورد پرسش و بازجویی قرار می‌دهند. در این میان، انبیاء، شهدا و چند قشر دیگر مورد پرسش قرار نمی‌گیرند.
خواب‌هایی که برخی از مؤمنان می‌بینند نمونه‌ای از برزخ است، در مقابل خواب‌های وحشتناکی که بعضی از ظالمان و گناهکاران می‌بینند به طوری که سراسر وجودشان را رعب و ترس برمی‌دارد گوشه‌ای از عالم قبرشان است.
