وارث: پيامبرصلي الله عليه وآله می فرماید: إنَّ فاطِمةَ بَضعَةٌ مِنّي و هِي نورُ عَيني و ثَمَرَةُ فُؤادي ؛ يَسوؤُني ما ساءَها و يَسُرُّني ما سَرَّها و إنَّها أوَّلُ مَن يَلحَقُني مِن أهلِ بَيتي
فاطمه پاره تن من و روشني ديده و ميوه دل من است . آنچه او را ناراحت كند مرا ناراحت ميكند و آنچه شادش كند ، مرا شاد ميكند ؛ او نخستين كس از اهلبيت من است كه به من ميپيوندد. (الأمالي ، صدوق ، ص ۵۷۵ )
امام علي عليه السلام :
إنَّ فاطِمَةَ عليها السلام لَم تَزَل مَظلُومَةً ، مِن حَقِّها مَمنوعَةٌ و عَن مِيراثِها مَدفوعَةٌ
فاطمه همواره مظلوم و از حق و ميراث خود محروم بود. (الأمالي ، طوسي ، ص ۱۵۵)
یرامون روز شهادت صدیقه طاهره حضرت زهرا سلام الله علیه اقوال متفاوتی در منابع تاریخی شیعیان و اهل سنت وجود دارد. در این زمینه تحقیق مختصری درباره تاریخ شهادت بی بی دو عالم ارائه دادیم تا با روایات و نقل های تاریخی مشهور آشنایی بیشتری حاصل گردد.
در مورد تعداد روزهایی که حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها پس از رحلت پدر بزرگوارشان در قید حیات بوده اند در میان کتاب های حدیثی و تاریخی چند نظر وجود دارد كه جمعا حدود ده قول مىگردد، و همگى آنها تاريخ شهادت را روى فاصلهى ميان رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و شهادت آن مخدرهى معصومه حساب كرده و ذكر نمودهاند. بعضی از این زمان را چهل روز و کسانی این مدت را شش ماه ذکر کرده اند.
شهادت 40 روز بعد از رحلت رسول خدا
مرحوم ابن شهرآشوب در كتاب مناقب پس از آنكه يكى دو قول در اين باره نقل كرده مى گويد: برخى گفته اند: وفات(شهادت) فاطمه چهل روز پس از رحلت رسول خدا اتفاق افتاد و اين قول صحيحتر از اقوال ديگر است، و روى همين حساب مى گويد: فاطمه سلام الله علیها در شب يكشنبه سيزدهم ربيع الاخر از دنيا رفت (مناقب ابن شهرآشوب، ج 3، ص 375)، و مرحوم اربلى هم در كشف الغمّه چنين قولى نقل كرده (كشفالغمه، ج 2، ص 126) چنانكه علامه مجلسى نيز از برخى كتابها آن را حكايت نموده است (بحارالانوار، چ 43، ص 215)
البته در برخى از روايات آمده است كه مدت بيمارى فاطمه عليهاالسلام چهل روز طول كشيد. مانند روايت روضةالواعظين (بحارالانوار، چ 43، ص 191 و 178) و روايتى كه علامه مجلسى از برخى كتابهاى مناقب نقل كرده (بحارالانوار، چ 43، ص 191 و 178). بنابراين ممكن است منظور از چهل روز كه در پاره اى از نقل ها آمده همين مدت بيمارى فاطمه عليهاالسلام بوده كه به دست راويان با مدت زندگانى آن حضرت پس از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم اشتباه شده باشد.
شهادت 75 روز بعد از رحلت رسول خدا
اين قول نيز در مناقب ذكر شده و مرحوم كلينى نيز در كافى روايتى از امام صادق صلوات الله علیه در اين باره روايت كرده (اصول كافى، ج 1، ص 241)و از عيون المعجزات سيد مرتضى نيز نقل شده است (بحارالانوار، ج 43، ص 212) و قول مشهور نيز ميان محدّثين و عموم شيعيان همين قول است.از جمله این روایات، روایت مرحوم کلینی الکافی ج 1 ص 458 از امام صادق (ع) است که حضرت می فرماید: «مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِی عُبَیْدَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ فَاطِمَةَ ع مَکَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ یَوْماً... به درستی که توقف فاطمه سلام الله علیها در این دنیا پس از پدر گرامیش 75 روز بود.»
شهادت 95 روز بعد از رحلت رسول خدا
مرحوم اربلى قول 95 روز را از امام باقر صلوات الله علیه روايت كرده (كشفالغمه، ج 2، ص 128)، وعلامه مجلسى نيز از كتاب اقبال الاعمال نقل كرده كه جماعتى از اصحاب فرموده اند: شهادت فاطمه سلام الله علیها در روز سوم جمادى الثانية واقع شد (بحارالانوار، ج 43، ص 196)، که روى قول مشهور در رحلت رسول خدا (ص) كه روز بيست و هشتم ماه صفر بوده فاصله ى آنها همان 95 روز مى شود.
همچنین مرحوم طبرسی می گوید: حضرت صدیقه طاهره در ماه جمادی الاخر سال یازده هجری از دنیا رفتند. و مدت زمان حیات فاطمه زهرا سلام الله علیها پس از پیامبر95 روز بود. (طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى، ج 1، ص 300) و مرحوم طبری شیعی در کتاب دلایل الامامه به سلسله اسناد خود روایاتی از حضرت امام صادق علیه السلام نقل می کند که حضرت می فرماید: «فاطمۀ زهرا در ماه جمادی الاخر روز سه شنبه، سه روز از ماه گذشته در سال یازده هجری از دنیا رفتند»
این دو روایت مبنای نظر اکثر علمای شیعه من جمله سید ابن طاووس در کتاب شریف اقبال مى باشد.
این دسته از روایات هم مبنای نظر برخی از علمای شیعه از جمله مرحوم کلینی گردیده. البته ممکن است دلیل اختلاف در این دو دسته از روایات صحیحه رایج نبودن نقطه گذاری بر کلمات در زمان صدور روایات باشد. توجه به شباهت «خمسه و سبعون» با «خمسه تسعون» موید این معنا است.
شهادت 6ماه بعد از رحلت رسول خدا
اين قول را بيشتر اهل سنت اختيار كرده و عموماً شهادت فاطمه سلام الله علیها را در سوم ماه رمضان مىدانند كه براى اطلاع بيشتر مىتوانيد به كتاب احقاقالحق مراجعه نماييد. اقوال ديگر هم در اين باره هست مانند هفتاد روز و 100 روز و 8 ماه كه مشهور همين اقوالى بود كه ذكر شده است.
مرحوم ابوالفرج اصفهانی در کتاب مقاتل الطالبین می گوید: مدت زمان حیات فاطمه زهرا بعد از وفات پیامبر مورد اختلاف قرار گرفته است، به طوری که کمترین زمان ذکر شده در این رابطه 40 روز و بیشترین زمان شش ماه مى باشد، اما آنچه نزد ما مسلم و مورد قبول است روایات رسیده از ائمه (ع) است. امام باقر علیه السلام مى فرماید : لَبِثَتْ فَاطِمَةُ بَعْدَ النَّبِیِّ ص ثَلَاثَةَ أَشْهُرٍ... به درستی که زمان رحلت صدیقه کبری سه ماه بعد از رحلت پیامبر مکرم اسلام (ص) بود.
وَ قَالَ الزُّهْرِیُّ سِتَّةَ أَشْهُرٍ وَ مِثْلُهُ عَنْ عَائِشَةَ وَ مِثْلُهُ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَیْرِ وَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ ع خَمْساً وَ تِسْعِینَ لَیْلَةً فِی سَنَةِ إِحْدَى عَشْرَةَ وَ قَالَ ابْنُ قُتَیْبَةَ فِی مَعَارِفِهِ مِائَةَ یَوْمٍ وَ قِیلَ مَاتَتْ فِی سَنَةِ إِحْدَى عَشْرَةَ لَیْلَةَ الثَّلَاثَاءِ لِثَلَاثِ لَیَالٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ هِیَ بِنْتُ تِسْعٍ وَ عِشْرِینَ سَنَةً أَوْ نَحْوِهَا.
