شب قدر، مبدا حرکت به سوی خیر

حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علوی تهرانی  به شرح و تفسیر دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان پرداخته است که روزانه تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.

تفسیر دعای روز نوزدهم ماه مبارک رمضان به این شرح است:

«اللّهُمَّ وَفِّرْ فِیهِ حَظِّی مِنْ بَرَکاتِهِ، وَسَهِّلْ سَبِیلِی إِلی خَیْراتِهِ، وَلَا تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَناتِهِ، یَا هادِیاً إِلَی الْحَقِّ الْمُبِینِ»

«خدایا، در این ماه بهره‌ام را از برکت‌هایش کامل گردان و راهم را به‌سوی نیکی‌هایش هموار نما و از پذیرفتن خوبی‌هایش محرومم مساز، ای هدایت کننده به‌سوی حق آشکار»

خواسته‌های روز نوزدهم ماه مبارک رمضان:

۱. بهره فراوان از برکات این روز.

۲. آسان شدن راه ورود به خوبی‌ها و خیرات.

۳. محروم نشدن از پذیرش و قبولی حسنات.

«اللّهُمَّ وَفِّرْ فِیهِ حَظِّی مِنْ بَرَکاتِهِ»

برکت، هر نعمت و موهبت پایدار و رو به رشد و ازدیاد است و جمع آن برکات است.

وقتی برکت در نعمت است، یعنی برکت همواره در امور نافع و سودمند است نه در امور مضر، این نعمت باید دائمی باشد نه مقطعی. این نعمت باید ازدیاد و افزایش داشته باشد نه کاهش و نقصان.

پیامبر اکرم (ص) در توصیف ماه مبارک رمضان فرمودند: «قَد اَقبُلَ إلیکُم شَهرُ اللّهِ بالبَرکةِ وَ الرَّحمَةِ وَ المَغفِرَةِ.»

خداوند در سوره دخان آیه ۳ می‌فرماید: إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةٍ مُبَارَکَةٍ (به راستی ما آن [قرآن] را در شبی پربرکت نازل کردیم.)

مسلم است که نزول دفعی قرآن در شب قدر در ماه مبارک رمضان است. پس درخواست دارد که از مواهب شب قدر یک استفاده دائمی و رو به فزونی داشته باشد.

در سوره قدر می‌فرماید: وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ (و تو چه دانی شب قدر چیست [تا برکتش را بفهمی] شب قدر از ۱۰۰ ماه برتر است.)

از امام باقر (ع) سوال شد، مراد از برتری شب قدر از ۱۰۰۰ ماه چیست؟ فرمودند: «اَلعَمِلُ الصّالِحُ فیها من الصَّلاةِ و الزَّکاةِ وَ أنواع الخَیرِ خَیرٌ مِن العَمَل فِی اَلفِ شَهرٍ لَیسَ فیها لیلة القَدرِ.» (کار شایسته در این شب مانند نماز، زکات و انواع کارهای خیر و نیک از کاری که در هزار ماه بدون شب قدر صورت گیرد برتر و بهتر است.)

باید تلاش کنیم که لیالی قدر را به غفلت نگذرانیم و آن را مبدأ انجام خیراتی قرار بدهیم که قصد داریم آن را انجام بدهیم.

«وَسَهِّلْ سَبِیلِی إِلی خَیْراتِهِ»

خیر یعنی نیکی‌هایی که در حق دیگران انجام می‌شود.

ما امر به انجام کار خیر شده‌ایم.

در سوره حج آیه ۷۷ می‌فرماید: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ارْکَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَافْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ (ای اهل ایمان، رکوع به جا آورید و سجده نمائید و پروردگارتان را عبادت کنید و کار نیک انجام دهید تا رستگار شوید)

در سوره آل‌عمران آیه ۲۶ می‌فرماید: بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَی‌ءٍ (سر رشته خیر به دست تو است همانا تو بر هر کاری توانایی)

انجام کار خیر به چند دلیل سخت است:

۱. تشخیص امر خیر مشکل است.

در سوره نساء آیه ۱۹ می‌فرماید: فَعَسی أَن تَکرَهُوا شَیئاً وَ یَجعَلَ اللَّهُ فیهِ خَیراً کَثیراً (چه بسا خیری را خوش نمی‌دارید ولی خداوند در آن برای شما خیر فراوان قرار می‌دهد.)

۲. چون باید وجه الله اراده شود.

حضرت رسول اکرم (ص) فرمودند: «اِنَّمَا الخیرُ ما اُریُد بِهِ وَجهُ اللّهِ تعالی و عُمِلَ علی ما اَمَرَ اللّهُ تعالی بِهِ.» (همانا خیر آن است که به خاطر خدا انجام شود و طبق آنچه خدای متعال فرمان داده است عمل گردد.)

ایجاد چنین نیتی در شروع عمل و تداوم آن در حین عمل، کاری بسیار سخت است.

۳. کار خیر برای اهل دنیا سخت است.

امام باقر (ع) می‌فرمایند: «اِنَّ الله ثَقَّلَ الخَیرَ علی اَهلِ الدُّنیا…» (خداوند کار نیک را بر اهل دنیا سنگین ساخته است.)

بنابراین در دعای امروز درخواست می‌کنیم که راه ورود به کار خیر را بر ما آسان کن. یعنی این ۳ مانع گفته شده برطرف شود.

«وَلَا تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَناتِهِ»

ملاک ارزش انسان در آخرت، عمل است.

امام هادی (ع) می‌فرمایند: «النّاسُ فی الدُنیا بِالأموالِ وَ فِی الآخِرَةِ بِالأعمالِ.» (مردم در دنیا با اموال سروکار دارند ولی در آخرت با اعمال)

در واقع این اعمال ما هست که آخرتمان را می‌سازد.

در سوره نساء آیه ۱۲۴ می‌فرماید: وَ مَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ (هر زن و مرد مؤمنی کار شایسته کند به بهشت روند.)

اما این‌طور نیست که عمل هرکسی را بپذیرند.

در سوره انعام آیه ۱۶۰ می‌فرماید: وَ مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا (هرکس کار نیکو به پیشگاه ما بیاورد پاداشش ده برابر است)

پس این‌طور نیست هر عملی را از هرکسی بپذیرند هرچند آن عمل، عملِ صالح باشد.

خدا از این افراد عمل را می‌پذیرد:

۱. از متقین

در سوره مائده آیه ۲۷ می‌فرماید: اِنَّما یَتَقَبَّلُ الله مِنَ المتّقین (خدا فقط از پرهیزکاران می‌پذیرد)

۲. از انسان عاقل

امام کاظم (ع) فرمودند: «قَلیلُ العَمَلِ مِنَ العاقِلِ مَقبُولٌ مُضاعَفٌ.» (کار اندک از عاقل پذیرفته و دو چندان می‌شود)

حضرت امیر (ع) فرموده‌اند: «اِنَّکَ لَن یُتَقَبَّلَ مِنْ عَمَلِکَ اِلاّ أخْلَصْتَ فیهِ.» (از عمل تو هرگز پذیرفته نمی‌شود مگر آنچه که با اخلاص انجام دهی.)

عمل را از کافر و مشرک و منافق نمی‌پذیرند، کار با منت را نمی‌پذیرند، اعمال با ریا را نمی‌پذیرند. عمل بدون ولایت اهل بیت پیامبر (ص) را هرگز قبول نمی‌کنند.

به همین دلیل عرضه می‌داریم: مرا از قبول حسنات این ماه محروم نساز.

«یَا هادِیاً إِلَی الْحَقِّ الْمُبِینِ»

این درخواست‌ها فقط با عنایت خداوند متعال که هدایت‌کننده به سوی حقِ آشکار است، حاصل می‌شود.
منبع: مهر