پاسخ ساده استاد قرائتی به دلیل ختم نبوت در پیامبر اسلام
در این آیه هم کلمه «رسول» و هم کلمه «نبىّ» آمده است. «رسول» صاحب کتاب و «نبىّ» خبر دهنده است، یا آنکه «رسول» پیامآور و «نبىّ» انجام دهنده رسالت است.(398)
«خاتَم» به معناى نگین انگشتر است که در قدیم با حک کردن نام خود بر روى آن، پایان نامهها و دستورها را با آن مُهر می‌کردند. خاتم در اینجا کنایه از آخرین پیامبر بودن است.
گرچه در قرآن آیات فراوانى بیانگر جهان شمولى و جاودانگى آیین حضرت محمّدصلى الله علیه وآله است، مانند: «للعالمین نذیرا»(399)، «لانذرکم به و من بلغ»(400)، «کافّة للناس»(401) و در روایات، حدیث متواتر «لا نبىّ بعدى» و حدیث معروف «حلال محمّد حلال ابداً الى یوم القیامة»(402) و دهها حدیث دیگر بر این مطلب تأکید کردهاند، ولى این آیه روشنترین دلیل بر خاتمیّت پیامبر اسلام است.
این آیه تنها آیهاى است که هم نام پیامبر و هم رسالت پیامبر را در قالب دو عنوان ذکر کرده است: «محمّد»، «رسول اللّه»، «خاتم النّبیّین»
چند سؤال
1. چرا پس از اسلام انسانها به پیامبر جدید نیاز ندارند؟
پاسخ: دلیل اصلىِ تجدید نبوّتها و آمدن پیامبران جدید، دو چیز بوده است: یکى تحریف دین سابق، به گونهاى که از کتاب خدا و تعالیم پیامبر پیشین امور بسیارى تحریف شده باشد و دیگرى تکامل بشر در طول تاریخ که مقتضى نزول قوانین جامعتر و کاملتر بود.
امّا پس از پیامبر اسلام، این دو امر واقع نشده است. زیرا اوّلاً قرآن، بدون آنکه کلمهاى از آن تحریف شود، در میان مردم باقى است و ثانیاً جامعترین و کاملترین قوانین در آن مطرح شده و بر اساس علم خداوند، تا روز قیامت هیچ نیازى براى بشر نیست، مگر آنکه حکمش در اسلام بیان شده است.
2. چگونه نیازهاى متغیّر انسان با خاتمیّت دین سازگار است؟
پاسخ: انسان در مراحل تحصیلى خود تا درجه اجتهاد و دکترى به استاد نیاز دارد، پس از آن به مرحلهاى می‌رسد که میتواند بدون استاد، نیازهاى خود را از مطالبى که آموخته به دست آورد. باب اجتهاد باز است و می‌توان قوانین مورد نیاز را از قواعد کلّى استنباط کرد. البتّه بر اساس اصولى که فقها براى استخراج احکام تدوین نمودهاند.
3. چرا رابطه بشر با عالم غیب قطع شد؟
پاسخ: وحى نازل نمیشود ولى رابطه با غیب همچنان باقى است، امام معصوم علیه‌السلام حضور دارد و فرشتگان الهى بر او نازل می‌شوند،(403) امدادهاى غیبى به انسانهاى شایسته می‌رسد؛ حتّى افراد عادى اگر متّقى باشند نور الهى پیدا می‌کنند و خداوند راه حقّ را به نحوى به آنان نشان می‌دهد. «اتّقوا اللّه... یجعل لکم نورا»(404)398) معجمالفروق اللغویة.
399) فرقان، 1 .
400) انعام، 19 .
401) سبأ، 28 .
402) کافى، ج1، ص 58 .
403) بنگرید به اصول کافى بحث امامت.
404) حدید، 28.