عواقب دست به دامان غیر خدا شدن از نگاه آیت الله مکارم شیرازی
حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی گفت: امام سجاد(ع)، تن به ذلت دادن در برابر دیگران و دست نیاز دراز کردن به سوی آنان را عملی خوار شمرده و این‌گونه به عواقب آن اشاره می‌دارند، «فَاَسْتَحِقَّ بِذلِکَ خِذْلانَکَ وَ مَنْعَکَ وَ اِعْراضَکَ، یا اَرْحَمَالرّاحِمینَ» اى مهربانترین مهربانان، اگر دست به دامان غیر تو شوم، سزاوار خوارى، منع از رحمت و بىاعتنایى از جانب تو می‌شوم.
وارث: حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید، در ویژه برنامه چشمه معرفت که از شبکه سوم سیما پخش شد، به تبیین فرازهای دیگری از دعای مکارم الاخلاق حضرت زین العابدین امام سجاد(ع) پرداخت.
وی در ادامه افزود: در بحث گذشته از تفسیر بخش دوازدهم دعای مکارم الاخلاق چنین مطرح شد که امام سجاد(ع) عرضه می‌دارند خداوندا چنان توفیقی به من بده که در برابر مشکلاتم تن به ذلت ندهم، آبرومند و عزیز باشم و حل مشکلاتم را تنها از خودت بخواهم.
این مرجع تقلید اضافه کرد: حضرت زین العابدین امام سجاد(ع) در پایان بخش دوازدهم این دعا، تن به ذلت دادن در برابر دیگران و دست نیاز دراز کردن به سوی آنان را عملی خوار شمرده و این‌گونه به عواقب آن اشاره می‌دارند، «فَاَسْتَحِقَّ بِذلِکَ خِذْلانَکَ وَ مَنْعَکَ وَ اِعْراضَکَ، یا اَرْحَمَالرّاحِمینَ» اى مهربانترین مهربانان، اگر دست به دامان غیر تو شوم، سزاوار خوارى، منع از رحمت و بىاعتنایى از جانب تو می‌شوم.
وی تأکید کرد: در قرآن کریم آمده است، اگر خداوند یار شما باشد، تمام دنیا هم که جمع شوند تا شما را شکست دهند، نخواهند توانست و اگر خدای متعال از شما ترک یاری کند، تمام دنیا هم نمی‌توانند برای شما عزت فراهم کنند.
حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی اظهار داشت: امام صادق(ع) در روایتی که مسیر زندگی ایمانی و انسانی را نشان می‌دهد، فرموده است «ان الله تبارک و تعالی فوض الی المؤمن کل شیء الا اضلال نفسه»؛ خداوند به افراد با ایمان آزادی داده تا هرکاری انجام دهند جز اذلال و کوچک کردن نفس که از آن نهی شده‌اند.
وی تصریح کرد: امام صادق(ع) در روایتی دیگر می‌فرمایند «لا ینبغی للمؤمن ان یذل نفسه. قیل له: کیف یذل نفسه؟ قال: یتعرض لما لایطیق» شایسته نیست که مؤمن نفس خود را خوار و ذلیل کند؛ از ایشان سؤال شد که چگونه نفس ذلیل می‌شود؟ فرمودند، مؤمن اگر دنبال کاری رود که از عهده آن برنمی‌آید، خود را کوچک و خوار کرده است.
مفسر قرآن کریم با بیان این‌که تواضع سبب نیک‌نامی و شخصیت انسان می‌شود، خاطرنشان کرد: تواضع را باید از پیشوایان اسلام همچون پیامبر اکرم(ص)، امیر مؤمنان علی(ع) و امام حسن مجتبی(ع) آموخت.
وی ابراز داشت: روزی یکی از اهالی شام به مدینه آمد و امام حسن(ع) را دید که سوار بر اسب به جایی می‌روند؛ سؤال کرد که ایشان کیستند؟ وقتی پاسخ شنید و متوجه شد آن مرد فرزند حضرت امام علی(ع)، مبغوض شامیان است، نزد آن حضرت رفت و شروع به فحاشی و ناسزا گفتن کرد.
وی ادامه داد: امام حسن(ع) هیچ نگفت و تنها وقتی سخنان مرد به پایان رسید، با لبخند به او سلام کرده و فرمودند «به گمانم غریبی و مرا با کس دیگری اشتباه گرفته‌ای. هر خواسته ای داری بگو. اگر از ما چیزی بخواهی به تو می‌بخشیم، اگر راهنمایی بخواهی، راهنمایی‌ات می‌کنیم، اگر گرسنه‌ای سیرت می‌کینم، اگر لباس نداری، لباست می‌دهیم، اگر نیازمندی، بی نیازت می‌کنیم، اگر جایی برای سکونت نداری، پذیرایت می‌شویم. بهتر است تا هنگام بازگشت به شهر و دیارت مهمان ما باشی.»
حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی اضافه کرد: مرد که شامی که در مقابل خشونت خود، چنین محبتی را دید، گفت به خدا قسم قبل از این برخورد، منفورترین مردم نزد من شما بودید و اما حالا محبوب‌ترین مردم نزد من هستید.
وی بیان داشت: امام سجاد(ع) در پایان بخش دوازدهم دعای مکارم الااخلاق، خدا را با صفت «یا ارحم الراحمین ؛ ای مهربانترین مهربانان » خطاب می‌کنند چون حقیقت همین است که خداوند از همه مهربان‌ها مهربان‌تر بوده و همه مردم از دوست، دشمن، کسی که تقاضا بکند و کسی که تقاضایی نکند را بهره‌مند می‌سازد.
این مرجع تقلید در پایان گفت: هر کسی هرقدر هم که بخواهد رحمتی داشته باشد، محدود است؛ تنها کسی که می‌تواند رحمتش را به تمام موجودات هستی عرضه بدارد، تنها ذات مقدس خداوند است.
/م118
/م118