خطبه فدکیه؛ منشور جاوید تشیع

پیامبر اسلام (ص) چند فرزند داشتند؟

پیامبر عظیم الشان (ص) دارای سه پسر و 4 دختر بودند: قاسم، که قبل از بعثت متولد شد و از دنیا رفت؛ عبدالله که به طاهر معروف است پس از بعثت به دنیا آمد و از دنیا رفت؛ ابراهیم فرزند ماریه قبطیه بعد از هجرت متولد شد و در یک سال و چندماهگی از دنیا رفت؛ زینب که پس از رسیدن به سن بلوغ با ابوالعاث که پسرخاله اش بود ازدواج کرد و ثمره ازدواج آنان، دختری به نام عمامه و پسری به نام علی بود؛ ام الکثوم که به عقد عثمان (خلیفه سوم) درآمد اما قبل از مراسم عروسی از دنیا رفت؛ رقیه که با پسرعمویش (پسر ابولهب) به نام اسوه ازدواج کرد؛ و آخرین فرزند پیغمبر (ص)، حضرت فاطمه زهرا(س) است.

جایگاه حضرت فاطمه زهرا (س) نزد پیامبر(ص) چگونه بود؟

حضرت فاطمه (س) در خاندان عبدالمطلب و ابوطالب صاحب جایگاه خاصی بودند. در هجرت پیامبر (ص) از مدینه به مکه، حضرت به امام علی (ع) دستور داد که در مکه بمان و پس از انجام برخی کارها با فواطم وارد مدینه شود (فواطم عبارت بودند از فاطمه بنت رسول، فاطمه بنت اسد، فاطمه بنت حمزه سیدالشهدا و فاطمه بنت زبیر و)؛ حضرت امیر نیز پس از انجام کارها طبق فرمایش پیغمبر (ص) بعد از 24-23 روز با فواطم وارد مدینه شدند.

فاطمه (س) دارای احترام خاصی نیزد پدر بودند؛ عایشه از همسران پیغمبر و دختر ابوبکر می گوید: بارها دیدم وقتی فاطمه وارد می شد پیامبر بلند شده او را در آغوش گرفته می بوسیدند و بغل خود می نشاندند. از پیامبر (ص) سوال کردم: فاطمه بزرگ شده است این چه برخوردی است با او داری، که پیامبر پاسخ دادند: هر زمان مشتاق بهشت می شوم گلوی دخترم فاطمه را می بوسم.

یکی از ویژگی هایی که در مورد حضرت فاطمه (س) بیان داشته اند دستگیری حضرت از نیازمندان است، لطفا اندکی در این ارتباط توضیح دهید.

از جهت ایثار و فداکاری و توجه به نیازمندان، حضرت فاطمه (س) شبیه پیغمبر (ص) و حضرت امیر هستند؛ نقل است پیامبر یک پیراهن نو برای حضرت فاطمه (س) برای عروسی شان خریدند. در شب عروسی یک نیازمند با گریه و ناله از حضرت درخواست کمک کردند. حضرت ابتدا خواستند لباسی دیگر را به آن فقیر بدهد اما به یاد آیه 92 سوره آل عمران افتادند «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّي تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَيْ‏ءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ: هرگز به نیکی ( کامل ) نمی رسید تا از آنچه خود دوست دارید انفاق نمایید و هر چه انفاق نمایید حتما خداوند بدان داناست»، لذا پیراهن عروسی خود را هدیه کردند.

نقش حضرت صدیقه کبری (س) در دفاع از ولایت و امامت را چگونه می بینید؟

در همه عرصه ها از جمله در ماجرای سقیفه و غصب خلافت حضرت امیر، تنها کسی که از امامت و ولایت دفاع کرد، فاطمه بود. حضرت به درب خانه مهاجر و انصار می رفت و  آیا بیانات پیامبر در غدیر را یادآور میشدند و به آنان میگفت: آیا سخنان پیغمبر را درباره حق علی را فراموش کرده اید؟! حضرت فاطمه (س) به همین خاطر خطبه ای جاوید در مسجدالنبی ایراد کرد که به تعبیر بنده منشور جاوید تشیع است.

آیا خطبه فدکیه نام مناسبی برای سخنرانی حضرت زهرا (س) در مسجدالنبی است؟

اگرچه بهانه خطبه، غصب فدک بود اما حضرت ابتدا حرفی از فدک نزدند بلکه مباحثی پیرامون توحید، بعث و احکام مطرح کردند. در واقع از آنجا که حضرت شناخت درستی از ناآگاهی و جهل مردم زمان داشتند ابتدا با طرح چنین مباحثی ذهن آنان را برای پذیرش حق آماده کرد؛ البته باید دانست امروزه نیز گروه هایی مانند طالبان و داعش در نتیجه عدم شناخت یا شناخت ناکافی از احکام اسلام به تضییع حقوق مردم مبادرت می ورزند و این کار را به نام اسلام انجام می دهند در حالی که هیچ بهره ای از توحید و نبوت نبرده اند.

با مطالعه بیانات حضرت صدیقه طاهره (س) متوجه می شویم که خطبه حضرت شامل مباحثی پیرامون توحید، بعثت و فلسفه احکام است. در بخشی از این خطبه می خوانیم وَ الصَّلاةَ تَنْزيهاً لَكُمْ عَنِ الْكِبْرِ، وَ الزَّكاةَ تَزْكِيَةً لِلنَّفْسِ نِماءً فِي الرِّزْقِ؛ در این کلام حضرت می فرماید نماز انسان را از تکبر منزه می کند و در مقابل در برابر صانع و خالق مطلق خاضع و خاشع می شود یعنی کسی که اهل نماز است خودمحور نیست و محال است کسی نماز بخواند و متکبر باشد:

در رکوعی یا به فکر نان و آب          یا معلق می زنی با صد شتاب

در سجودی یا مگر همچو کلاغ        می زنی بر خاک منقار و دماغ

حضرت در ادامه این خطبه می فرماید: «وَ الزَّكاةَ تَزْكِيَةً لِلنَّفْسِ وَ نِماءً فِي الرِّزْقِ»؛ یعنی فلسفه زکات این است که آدمی را پاک می کند و روزی او را افزایش می دهد.

یکی دیگر از عبارات بسیار مهم حضرت در مسجدالنبی «طاعَتَنا نِظاماً لِلْمِلَّةِ، وَ اِما مَتَنا اَماناً لِلْفُرْقَةِ» است یعنی تبعیت بشر از اهل بیت موجب نجات بشر و رأیت است. در همین ارتباط امیرالمومنین (ع) در نهج البلاغه می فرماید نظام مانند رشته نخی است که دانه های تسبیح را بهم متصل می کند؛ از این کلام حضرت متوجه می شویم اگر رعیت و ملت می خواهند دارای انسجام و وحدت باشند باید به معرفت اهل بیت چنگ بزنند. امروزه نیز راه ایجاد وحدت و دوری از تفرقه اطاعت از امام زمان (عج) و نایب ایشان مقام معظم رهبری است.

نقش خطبا و سخنوران را در تبیین دقیق و علمی خطبه حضرت صدیقه کبری (س) در مسجدالنبی چگونه می بینید؟

لازم است سخنوران و خطبا در ایام فاطمیه خطبه نورانی حضرت را بند به بند شرح دهند و مردم را با معارف و پیام های حضرت آشنا سازند. به اعتقاد بنده حضرت زهرا (س) حق بزرگی بر گردن بشریت دارد لذا می بایست بیانات ایشان با شرح و تفسیر کامل برای مردم بیان شود که  در این زمینه علما و روحانیون مهمترین نقش را دارند.

محتوای صحیفه فاطمی چیست؟

صحیفه حضرت زهرا (س) حاوی مطالبی پیرامون حوادث اول و آخر عالم است که بنا بر نقلی کاتب آن صحیفه حضرت امیر (ع) بودند و امام مهدی (عج) در رجعتشان، آن را ارایه میکنند.

مهمترین پیام زندگی حضرت زهرای محدثه برای امروز ما چیست؟

عفت و حجاب و تبعیت از امام زمان، دو درس بسیار مهم حضرت زهرا (س) است لذا اگر جامعه ما می خواهد دارای صلح، صفا و صمیمیت باشد باید همچون حضرت فاطمه (س) از ولی زمان خود تبعیت کند.

از تمام خطیبان و مداحان می خواهم در ایام فاطمیه به بیان و تبیین دقیق و علمی خطبه حضرت در مسجدالنبی بپردازند؛ خطبه ای که حاوی مطالب و معارف بسیار مهمی برای بشریت است. متاسفانه مشاهده می کنیم گاهی برخی مداحان و سخنوران ایجاد شور در مجالس را بسیار مهمتر از بیان معارف می دانند. بنده امیدوارم صاحبان تریبون به نقش بسیار مهم خطبه حضرت زهرا (س) در افشای دشمنی ها و غصب حق حضرت امیر (ع) و همچنین تنویر افکار عمومی پی برده و پیام های آن را به اطلاع عموم مردم برسانند.

/ف.م214