تدوین آئین‌نامه‌ای برای انتخاب کتاب‌های شاخص عاشورایی
عضو هیئت علمی جایزه کتاب سال عاشورا با بیان اینکه آثار مطلوبی در حوزه عاشورا نوشته شده، ولی کمتر دیده می‌شوند، گفت: معیارهای انتخاب کتاب‌های شاخص عاشورایی در آئین‌نامه کتاب سال عاشورا تدوین شده است.
وارث: جایزه کتاب سال عاشورا قرار است برای نخستین بار از سوی بنیاد دعبل خزاعی در سال جاری برگزار شود. با توجه به اهمیت این موضوع به سراغ اسماعیل امینی یکی از اعضای هیئت علمی این جایزه رفته و درباره اهداف و ضرورت برگزاری این جایزه آئینی با وی به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه آن را می‌خوانید:
جایزه کتاب سال عاشورا چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
این جایزه با هدف شناخت آثار منتشر شده در موضوع فرهنگ و ادبیات عاشورایی برگزار می‌شود و از سوی دیگر، هدف تقدیر از کسانی که در این حوزه، کار پژوهشی، هنری و ... انجام می‌دهند را مورد نظر دارد.
چه شد که این جایزه شکل گرفت؟
با توجه به اینکه بنیاد دعبل خزاعی به عنوان نهاد علمی و پژوهشی موظف به ترویج فرهنگ عاشورایی است، مجموعه ره‌آوردهای مؤلفان را رصد و شناسایی و از طریق کارشناسان به جامعه هدف معرفی می‌کند؛ از این رو جایزه کتاب سال عاشورا نیز در این راستا شکل گرفته است.
یعنی وجود آسیب‌ها در حوزه ادبیات آئینی، دلیل شکل‌گیری این جایزه نبوده است؟
وجود آسیب‌ها چندان نقشی در این زمینه نداشته است، چرا که این جایزه قرار است کتاب‌های خوب را انتخاب کند و در این راستا مشخص می‌شود که چه کتاب‌هایی ارزشمند هستند و باید نوقلمان یا سایر مؤلفان نیز در این راستا قلم بزنند. در واقع مؤلفه‌های یک کتاب خوب در این جایزه به مؤلفان و نویسندگان ارائه می‌شود.
برنامه‌ای برای حمایت از آثار برگزیده دارید؟
طبیعی است که این جایزه در راستای حمایت از آثار شاخص در حوزه ادبیات عاشورایی و آئینی است و علاوه بر جایزه‌ای که به آثار برگزیده اختصاص خواهد یافت، هم کتاب به جامعه معرفی می‌شود و هم جلسات نقد برای آن برگزار خواهد شد. همچنین این آثار برای مراکز دانشگاهی و پژوهشی خریداری می‌شوند.
معیارهای انتخاب کتاب‌های برگزیده چیست؟
این جایزه دارای ۱۵ محور شامل شعر، داستان، نثر ادبی، مقتل، پژوهش تاریخی، پژوهش فرهنگی، پژوهش هنری، پژوهش ادبی، موسیقی، خوشنویسی، عکاسی، تجسمی، شعر کودک و نوجوان، داستان کودک و نوجوان و ترجمه است و از سوی دیگر آئین‌نامه‌ای برای معیارهای انتخاب کتاب در هر بخش تدوین شده؛ از این رو این موضوع سلیقه‌ای نیست و براساس معیارها و شاخص‌هایی انجام می‌شود.
این معیارها فقط محتوا را مورد توجه قرار می‌دهد؟
خیر، به هر دو زمینه محتوا و ظاهر کتاب توجه خواهد شد و برای صفحه‌بندی و صفحه‌آرایی و ... امتیازهایی در نظر گرفته می‌شود.
ارسال آثار از نظر کمی و کیفی در رابطه با این جایزه چه اندازه قابل پیش‌بینی است؟
کتاب‌هایی که در این جایزه داوری خواهند شد، بخشی به ارسال آثار مربوط می‌شود و بخش بزرگی از کتاب‌ها نیز خریداری می‌شوند که از سوی بنیاد دعبل انجام خواهد شد و ما موظف به انجام این کار هستیم. هر چند ممکن است نویسنده‌ای از داوری کتابش در این کتاب سال بی‌خبر باشد.
و نکته آخر؟
رسانه‌ها جلسات و میزگردهایی برای بررسی ادبیات آئینی و عاشورایی در مکتوبات را بررسی کنند؛ چرا که نویسندگان و هنرمندان بسیاری در این زمینه وجود دارند که وقت و هنر خود را صرف این امور می‌کنند، اما کارشان کمتر دیده می‌شود.
ما تنها کشور شیعه در جهان هستیم و حمایت از آثار عاشورایی وظیفه نهادها و سازمان‌های فرهنگی و دینی است و باید در این زمینه جدیت بیشتری داشته باشند تا هنر و اثر مکتوب هنرمندان و نویسندگان معرفی شود.
/ف.م214
جایزه کتاب سال عاشورا چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
این جایزه با هدف شناخت آثار منتشر شده در موضوع فرهنگ و ادبیات عاشورایی برگزار می‌شود و از سوی دیگر، هدف تقدیر از کسانی که در این حوزه، کار پژوهشی، هنری و ... انجام می‌دهند را مورد نظر دارد.
چه شد که این جایزه شکل گرفت؟
با توجه به اینکه بنیاد دعبل خزاعی به عنوان نهاد علمی و پژوهشی موظف به ترویج فرهنگ عاشورایی است، مجموعه ره‌آوردهای مؤلفان را رصد و شناسایی و از طریق کارشناسان به جامعه هدف معرفی می‌کند؛ از این رو جایزه کتاب سال عاشورا نیز در این راستا شکل گرفته است.
یعنی وجود آسیب‌ها در حوزه ادبیات آئینی، دلیل شکل‌گیری این جایزه نبوده است؟
وجود آسیب‌ها چندان نقشی در این زمینه نداشته است، چرا که این جایزه قرار است کتاب‌های خوب را انتخاب کند و در این راستا مشخص می‌شود که چه کتاب‌هایی ارزشمند هستند و باید نوقلمان یا سایر مؤلفان نیز در این راستا قلم بزنند. در واقع مؤلفه‌های یک کتاب خوب در این جایزه به مؤلفان و نویسندگان ارائه می‌شود.
برنامه‌ای برای حمایت از آثار برگزیده دارید؟
طبیعی است که این جایزه در راستای حمایت از آثار شاخص در حوزه ادبیات عاشورایی و آئینی است و علاوه بر جایزه‌ای که به آثار برگزیده اختصاص خواهد یافت، هم کتاب به جامعه معرفی می‌شود و هم جلسات نقد برای آن برگزار خواهد شد. همچنین این آثار برای مراکز دانشگاهی و پژوهشی خریداری می‌شوند.
معیارهای انتخاب کتاب‌های برگزیده چیست؟
این جایزه دارای ۱۵ محور شامل شعر، داستان، نثر ادبی، مقتل، پژوهش تاریخی، پژوهش فرهنگی، پژوهش هنری، پژوهش ادبی، موسیقی، خوشنویسی، عکاسی، تجسمی، شعر کودک و نوجوان، داستان کودک و نوجوان و ترجمه است و از سوی دیگر آئین‌نامه‌ای برای معیارهای انتخاب کتاب در هر بخش تدوین شده؛ از این رو این موضوع سلیقه‌ای نیست و براساس معیارها و شاخص‌هایی انجام می‌شود.
این معیارها فقط محتوا را مورد توجه قرار می‌دهد؟
خیر، به هر دو زمینه محتوا و ظاهر کتاب توجه خواهد شد و برای صفحه‌بندی و صفحه‌آرایی و ... امتیازهایی در نظر گرفته می‌شود.
ارسال آثار از نظر کمی و کیفی در رابطه با این جایزه چه اندازه قابل پیش‌بینی است؟
کتاب‌هایی که در این جایزه داوری خواهند شد، بخشی به ارسال آثار مربوط می‌شود و بخش بزرگی از کتاب‌ها نیز خریداری می‌شوند که از سوی بنیاد دعبل انجام خواهد شد و ما موظف به انجام این کار هستیم. هر چند ممکن است نویسنده‌ای از داوری کتابش در این کتاب سال بی‌خبر باشد.
و نکته آخر؟
رسانه‌ها جلسات و میزگردهایی برای بررسی ادبیات آئینی و عاشورایی در مکتوبات را بررسی کنند؛ چرا که نویسندگان و هنرمندان بسیاری در این زمینه وجود دارند که وقت و هنر خود را صرف این امور می‌کنند، اما کارشان کمتر دیده می‌شود.
ما تنها کشور شیعه در جهان هستیم و حمایت از آثار عاشورایی وظیفه نهادها و سازمان‌های فرهنگی و دینی است و باید در این زمینه جدیت بیشتری داشته باشند تا هنر و اثر مکتوب هنرمندان و نویسندگان معرفی شود.
/ف.م214