حجت الاسلام علوی تهرانی : گام اول در سلوک چیست؟

مگر از چیز شیرین و سرسبز اجتناب می کنند؟ تبیین فرمایش رسول اکرم صلی الله علیه وآله این است که دنیا شیرین و سرسبز به نظر می آید. چه کسی دنبال دنیا می رود؟ امام صادق علیه السلام فرمودند در مکتوبه ای که از علی علیه السلام برما رسیده حضرت می فرمایند: "همانا دنیا مانند ماری نرم است اما درونش سمی کشنده است. از این موجود آدم عاقل دور است و یک فرد با دو ویژگی به دنبال آن است. کودک و نادان. کودک از حیث این که به کمال نرسیده است ." این روایت سخن رسول اکرم صلی الله علیه وآله  را روشن می کند.

دنیا با آنچه که ما تصور می کنیم رابطه عکس دارد. رسول اکرم صلی الله علیه وآله  فرمودند: " إنّ أکثر النّاس شبعا فی الدّنیا أطولهم جوعا یوم القیامه " هرکه در دنیا بیشتر سیر باشد در آخرت گرسنه تر است. علی علیه السلام فرمودند : "هیچ کس از دنیا لذت نمی برد مگر اینکه این لذت در آخرت غم و غصه شود. " رسول اکرم صلی الله علیه وآله  فرمودند: " ألا يا رُبَّ نَفسٍ طاعِمَةٍ ناعِمَةٍ فِي الدُّنيا؛ جائِعَةٍ عارِيَةٍ يَومَ القِيامَةِ" چه بسا انسان های سیر و ناز پرورده دنیا که در آخرت گرسنه وبرهنه اند. رسول اکرم صلی الله علیه وآله   فرمودنذ: " شیرینی دنیا تلخی آخرت است و تلخی دنیا کامیابی آخرت است. "

به ما اجازه داده اند از دنیا استفاده کنیم اما در سه مرحله: اهل الله که رویه زندگیشان ایثار است. که اهل الله شدن ۱۳ خصوصیت دارد. اهل الاخرة که بین کفه دنیا و آخرت، آخرت را انتخاب را می کند. که ۴۳ خصوصیت داردکه اولین آنها دوست داشتن مرگ است. اگر هیچ یک نیستید اهل الکفاف باشید و دنیا را به اندازه کفاف دوست داشته باشید. " وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنْ الدُّنْيَا " یعنی به اندازه کفافت بخواهی که شئون زندگی ات بگذرد و محتاج کسی نشوید. امام علی عليه السلام فرمودند : " ثَروَةُ الدُّنيا فَقرُ الآخِرَةِ. " ثروت دنيا، فقر آخرت است.

 چرا با این ها فاصله داریم. در روایت سید الشهدا علیه السلام داریم: " مبغوض ترین مردمان کسی است که دم از ولایت کسی بزند ولی شبیه او نباشد. " آنچه که رهبران آسمانی ما در دنیا داشتند، زهد بود. معالجه دنیا و بیماری آن فقط و فقط زهد بوده است. علی علیه السلام ۱۷ مبانی اقتصادی دارد. ۱۰۰۰ برده را آزاد می کند آنهم از پول خود، ولی زاهدانه زندگی می کند. بیشترین کسانی که در آخرت بهره می برند از لذات آخرت کسانی هستند که در دنیا لدت کمی برده اند. رسول اکرم صلی الله علیه وآله  فرمودند: "هیچ بنده ای نیست که در دنیا بخواهد یک درجه بالا برود و بالا هم می رود و به درجاتی بزرگتر از آخرت پایین می آید. " ترسیم دنیا چنین است که گول دنیا را نخورید. ابو هریره که بیشترین روایات پیامبر صلی الله علیه وآله  را از او داریم از پیامبر صلی الله علیه وآله  نقل کرد:  پیامبر صلی الله علیه وآله  فرمود: ابو هریره می خواهی دنیا و ما فیها را ببینی؟ بله یا رسول الله صلی الله علیه وآله. حضرت دست مرا گرفت و به دره های اطراف مدینه برد که زباله دانی بود و ۴ چیز درآنجا بود  اسکلت سر مردم، نجاسات، تکه های پارچه و استخوان. سپس فرمودند: این جمجمه ها آدم هایی بودند که مثل شما حریص دنیا بودند و آرزوهایی داشتند. این نجاسات همان غذاهایی است که خورده اند با تمام الوان دفع شده و مردم از آن فراری هستند. پارچه ها را می بینی؟ همه لباس هایشان است که باد این ها را جابه جا می کند و این استخوان های مراکبشان است. که سوار این ها می شدند و می رفتند به  نقاط مختلف.

پیامبر صلی الله علیه وآله  دنیا را هم در مرکبش، هم در لباسش، هم در خوراکش و هم در حقیقتش برای ما تفسیر کرد. پس چرا ما گول چنین چیزی را می خوریم؟

امام صادق علیه السلام : "مَثَلُ الدُّنْیَا مَثَلُ مَاءِالْبَحْرِ کُلَّمَا شَرِبَ مِنْهُ الْعَطْشَانُ ازْدَادَ عَطَشاً حَتَّى یَقْتُلَهُ" مثل دنیا مثل آب دریا است که هر گاه انسان تشنه از آب دریا بخورد تشنه تر می شود تا اینکه از دنیا برود.

 امام علی علیه السلام فرمود: " دنیا مانند سم است. " جاهل سم را می خورد.

پیامبر صلی الله علیه وآله  فرمودند: " خوراک فرزند آدم مثالی برای دنیا است. " خوراک آدمی را اگر چه بر آن نمک و ادویه بزنید هرچقدر هم که خوب و شیرین بود ترسیمشان برای ما این بود که هر چقدر هم که خوب باشد در آخرت جز تلخی چیزی ندارد.  مگر آنکه جزء آن سه دسته باشیم: اهل الله، اهل الاخره، اهل الکفاف

به همین دلیل است که سلوک برای ما امری واجب است. ما نماز و روزه داریم و آنقدر توانمند هستیم که دو رکعت بخوانیم تا خدا از ما قبول کند. اما آنچه که مارا به جهنم می رساند این است که ما دچار لغزش های اخلاقی هستیم. ما در سلوک کاری نکردیم. آنچه که ما را زمین می زند سلوک است و اخلاق. یک قدم بیاییم جلو که امیرالمومنین علیه السلام فرمود: " اگر کسی دو روزش شبیه هم باشد ضرر کرده است. " جلو نمی رویم چون سلوک نیست و گام اول سلوک چشم پوشی از دنیا است.