پندهای خواندنیِ منظوم از حضرت شمس الشموس امام رضا علیه السلام

توانگر را بگو امروز کن ایثار سیم و زر

أَفْضَلُ الْمَالِ مَا وُقِیَ بِهِ الْعِرْضُ؛ در بین اموال، بهترین مال برای انسان، آن مالی است که به وسیله آن آبرویش را حفظ کند.

توانگر را بگو امروز کن ایثار سیم و زر
که فردا سیم و زر در اختیار دیگران باشد
بهین مال آن بوَد کان موجب حفظ شرف گردد
اگر در راه دیگر صرف شد، حاصل زیان باشد


سخنی بشنو از امام غریب

الْمُؤْمِنُ إِذَا غَضِبَ لَمْ یُخْرِجْهُ غَضَبُهُ مِنْ حَقٍّ؛ مؤمن چون خشمگين شود، خشمش او را از حق بيرون نبرد.

سخنی بشنو از امام غریب
تا شود علم و دانشت افزون
مرد مؤمن اگر به خشم شود
نرود از طریق حق بیرون


نظر کردن به فرزند پیمبر

النَّظَرُ إِلَی ذُرِّیَّةِ محمّدٍ عبادَةٌ؛ نگاه به ذریه و فرزندان خاندان محمد (ص) عبادت است.

بکن عادت به کردار بزرگان
که نتوان کرد آسان ترکِ عادت
نظر کردن به فرزند پیمبر
بوَد در پیش مرد حق، عبادت


نکته ‌ای بشنو ز فرزند رسول

المُؤمِن إِذَا قَدَرَ لَمْ یَأْخُذْ أَکْثَرَ مِنْ حَقِّه؛ مومن بیش از حق خودش بر نمى‏ دارد.

نکته ‌ای بشنو ز فرزند رسول
آن که مردم را امام و پیشواست
گر که قدرت دست مؤمن اوفتاد
بیشتر از حقّ خود هرگز نخواست


چو پرهیز خواهی کنی از خوراک

إِنَّمَا الْحِمْیَةُ مِنَ الشَّیْءِ الْإِقْلَالُ مِنْه؛ منظور از خود‌داري، ترك كردن نيست، بلكه خودداري از چيزي، كم كردن آن است.

شنو از عَلی بن مُوسَی الرِّضَا
کلامی که افزادیت عقل و هوش
چو پرهیز خواهی کنی از خوراک
به کم خوردن خوردنی‌ها بکوش


گو به آن کس که ظلم کرد فزون

لا یعدمُ العُقوبَةَ مَن اَدرَعَ بالبَغیِ؛ آن کس که ظلم زیادی می کند، نباید عقوبت را نادیده گیرد.

گو به آن کس که ظلم کرد فزون
که عقوبت نبوده نشمارد
گر بخواهد زِیَد به آرامش
کیفر روزگار نگذارد


به جز راه قرآن مپویید راهی

لا تَطلُبوا الهُدی فی غَیرِ القُرآنِ فَتَضِلّوا؛ هدایت را در غیر قرآن مجویید که گمراه می شوید.

بگفتا رضا، ماه برج ولایت
هدایت مجویید از غیر قرآن
به جز راه قرآن مپویید راهی
که گمراهی آخر بوَد حاصل آن


از علامات مرد حق باشد

مِن عَلامةِ ایمانِ المُؤمِنِ، کِتمانُ السِّر و الصَّبْرُ فِی الْبَأْسَاءِ وَ الضَّرَّاء و مُداراة النّاس؛ از نشانه های ایمان مؤمن، پنهان داشتن اسرار و شکیبایی در شدت و دشواری و مدارای با مردم است.

از علامات مرد حق باشد
رازداری و صبر بر سختی
با مدارا به مردمان پوید
راه آزادگی و خوشبختی


منابع:

1-حرانی، تحف العقول: 442-446
2-طبرسي، مكارم الأخلاق: 362.
3-علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج 75: 209، ج78: 352.
4-مدیر شانه چی، چهل حدیث حضرت رضا(ع): 11-13.

/1102101305