هیچ کس آگاه‌تر از انسان به خودش نیست
اولیاء خدا می‌فرمایند: انسان بعد از معرفت به وجود تقوا و فجور، باید متوجّه این مطلب شود که کدام یک از این فجور در وجود او، قوی است. این‌ها را فعلاً فهرست‌وار بیان می‌کنیم تا إن‌شاءالله بعدها شرح آن‌ها را تک تک بیان کنیم. چون فجور در وجود انسان‌ها هست، منتها گاهی یک فجور در یکی ضعیف و در دیگری، قوی است. مثلاً امکان دارد یک کسی نعوذبالله در بعد حسادت خیلی قوی باشد. امّا یکی نعوذبالله نتواند چشم خود را کنترل کند و مدام به نامحرم نگاه کند. یا یکی نتواند زبان خود را کنترل کند، غیبت کند، تهمت بزند و ...؛ یعنی اختیار زبانش در دستش نباشد و در فجور، این عمل، بیشتر در او قوی باشد.
لذا اوّل چیزی که اولیاء خدا در باب تخلیه بیان می‌کنند، این است: فجورشناسی، معرفت به فجور و دقّت در این که هیچ کسی بهتر از خود انسان، درون خود را نمی‌شناسد. من نعوذبالله به کدام یک از فجور گرفتار هستم؟ کدام عمل زشت در من، قوی‌تر است؟ هیچ کسی، آگاه‌تر از انسان به خودش نیست، مگر اولیاء خدا که آن هم یک عدّه خاصّ هستند و مثلشان، مثل پیامبر عظیم‌الشّأن هست که فرمودند: «أنا طبیبٌ دوّار» و إلّا به غیر از آن اولیاء الهی، هیچ احدی آگاه‌تر از خود انسان، به خودش نیست که می‌فهمد الآن مبتلای به کدام مرض هست؟ یا کدام مریضی الآن در وجودش قدرت و قوّت گرفته است و در وجودش دارد شعله ایجاد می‌کند؟
/1102101305