استاد انصاریان: تمام بلاهایی که مردم بر سرشان می آید از عدم توجه به دیگران است/ همه مردم را برادر خودت بدان

وارث: جلسه درس اخلاق با سخنرانی استاد شیخ حسین انصاریان در مسجد الزهراء (س) برگزار شد.

در ادامه خبر متن سخنرانی استاد شیخ حسین انصاریان را می خوانید:

خطاب خداوند در قرآن به جمیع مردم است

خطاب خداوند در آیات با "یا ایها الناس" است یا با "ایها الذین آمنوا". در وسط آیات هم خطاب پروردگار به جمع است و به فرد نیست.

لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ ¹ ؛ آیا دوست ندارید گناهانِ شما بندگان را بیامرزم. مومنین زمان و پیامبران دوست داشتند، پرونده اعمالشان پاک شود و در روز قیامت و برزخ دغدغه و گرفتاری نداشته باشند. خداوند می فرماید: نماز نافله در روز بخوانید و در ماه چند روز، روزه بگیرید شما را می بخشم. این پیشنهاد را هم می دهند این پیشنهاد جمعی است چون خطابشان به جمع است که همه دوست دارند آمرزیده شوند و یک راه عمومی و دسته جمعی را پیشنهاد می دهند و بعد دستور بخشش فردی می دهند و می فرمایند: وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا ² ؛ خدا می فرماید: شما از دیگران گذشت کنید رنج هایی که به شما داده اند را به رویشان نیاورید و بخشش کنید.

یک سری گناهان داریم که آمرزشش با کارهای اخلاقی امکان پذیر نیست و نتوانسته با کارهای اخلاقی بالا گره بخورد. مثل اینکه من جنس از مردم خریده ام و پولش را ندادم با وجودی که داشتم و پرداخت نکردم. حال چند سال گذشته و می بینم عمرم رو به پایان است و می خواهم توبه کنم در اینجا پذیرش توبه مشروط به برگرداندن مال مردم و حقشان به آنهاست. بخشش گناه به این است که دِین واجب شرعی ام را بپردازم. در هر صورت پروردگار می فرماید: اصلا دوست ندارم نسبت به بندگانم کینه داشته باشید و بی تفاوت باشید.

به "ما" بودن اهمیت بیشتری بدهیم / سفارش اهل بیت علیه السلام به "ما"

خداوند به انبیاء می فرماید: همیشه در فضای "ما" باش و هیچ وقت در حصر "من" نباش. یعنی همه مردم را برادر خودت بدان اگر هم شیعه نیستند هم نوع خودت بدان. امیرالمومنین علیه السلام به مالک اشتر در نامه ای فرمودند: همه را به یک دید و نگاه ببین. شما به تمام شیعیان و هم نوعان در دادن امکانات و راه دادن به دفترت به یک چشم نگاه کن. این موردی است که در تمام دنیا و بین ما عمل نمی شود.

روایتی از امیرالمومنین علیه السلام نقل شده است: مثلا در قیامت شخصی محکوم می شود که به جهنم برود اما در دنیا انسان خوبی بوده است. کاسب بوده است و اقساطی به مردم جنس می فروخته و هر هفته شاگردش را برای جمع کردن قسط به درب خانه ی مردم می فرستاده و اگر مردم گرفتار بودند و پول برای پرداخت قسط نداشتند به شاگردش می گفت به آنها چیزی نگو و با آنها کاری نداشته باش. خدا هم در قیامت به ملائکه می فرماید: این بنده من در دنیا از بنده ای که نداشته گذشت می کرده و حال خودش ندارد اگر من از او گذشت نکنم که او بهتر از من خواهد بود.

اگر تمام کشور "ما" بودند نه "من"! دیگر دزدی، اختلاس و سندسازی نمی شد. تمام بلاهایی که مردم بر سر خودشان می آورند از "من" بودنشان و عدم توجه به دیگران و همنوعان است. اگر کسی "ما" باشد و به آن اهمیت دهد در پرداخت خمس و زکات کوتاهی نمی کند و جامعه دچار مشکل نمی شود.

این روایت خیلی زیبا است: کسی در قیامت محکوم می شود به دوزخ برود و میلیاردها مرد و زن مومن و اهل ایمان در جاده رفتنش به دوزخ صف می کشند یعنی یکی دیواری از انسان های میلیاردی در برابرش می ایستند و به فرشتگان می گویند: اجازه نمی دهیم او را به دوزخ ببری و رهایش کن. مومن در نزدیکی به خدا نزدیکتر از فرشته است. ملائکه در برابر انسان مومن قدرت عرض اندام ندارند و در برابر سخن آنها مقاومت نمی کنند. مومنین به پروردگار می گویند: این یک نفر به گردن تمام ما حق دارد. چون در تمام مدت یک دعایی داشت که می گفت: اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ وَالْمُؤْمِناتِ ؛ که با دعای او خیلی از ما را آمرزیده ایم. خطاب از جانب خداوند می رسد که او را به جهنم نبرید. این نتیجه توجه به "ما" است.

روایت سوم هم بسیار عالی است. رسول خدا صلی الله علیه و آله وارد مسجد شدند در حالی که کسی نبود و تنها یک عربی در مسجد بود و نماز می خواند به قنوت که رسید گفت: الَّلَهُمَّ اغْفِرْلِیْ وَ و لرسوله. حضرت به او فرمود: از این دعایت خوشم نیامد. به درب خانه ی کریم رفتی که خزائنش پایان پذیر نیست آن وقت آمرزش را فقط برای دو نفر خواستی ؟ در قنوتت آمرزش را برای کل بندگان بخواه.

به این فراز دعای ابو حمزه ثمالی توجه کنید: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ الْأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَ الْأَمْوَاتِ وَ تَابِعْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُمْ بِالْخَيْرَاتِ (ِي الْخَيْرَاتِ ) اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِحَيِّنَا وَ مَيِّتِنَا وَ شَاهِدِنَا وَ غَائِبِنَا ذَكَرِنَا وَ أُنْثَانَا (إِنَاثِنَا) صَغِيرِنَا وَ كَبِيرِنَا حُرِّنَا وَ مَمْلُوكِنَا ³ ؛ در این دنیا هیچ کس جا نمانده است و همه دعا شده اند.

روایت امام جواد علیه السلام درباره اهمیت تکیه به عمل

امام جواد علیه السلام می فرماید: کل ما انسان ها (توجه کنید حضرت نمی فرماید: ما اهل بیت علیهم السلام بلکه برای کل انسان ها می خواهند و توجه به "ما" دارند) را از آن دسته قرار بده که چون نیت یک کار خوب، عمل خوب، یک عبادت، یک خدمت به خلق را در ذهن دارند، این نیت را عملی می کنند و نمی گذارند در دلشان نیت حصر شود و به دنبال پیاده کردن و عملی کردن نیت سعی و تلاش می کنند. خدایا مجموعه ی ما انسان ها را از آن دسته قرار نده که به زحمت انجام کار خوب، عبادت و عمل مثبت می افتند اما کسل می شوند و کار را رها می کنند. می گویند ما حوصله رفتن به مسجد و هیئت نداریم، حوصله مدیر شدن نداریم. حضرت از خدا می خواهند ما را در آن دسته قرار ندهد که زحمت کشیده اند اما کسل و خسته شده اند و دیگر ادامه نمی دهند.

در ادامه امام جواد علیه السلام می فرماید: خدایا ما از آن بدبخت هایی قرار نده که بدون عمل، دینداری، عبادت و خدمت فقط تکیه به رحمت تو دارند. یک تکیه قلابی که خیلی عادت بدی است که من هیچ کاری نکنم ولی امید نجات داشته باشم به عمل تکیه نکنم و به خیال تکیه کنم.

پی نوشت:

1و 2- سوره نور آیه 22.

3- مفاتیح الجنان دعای ابوحمزه ثمالی