حجت الاسلام پناهیان: حق مداری و تبعیت از حق، ایمان انسان را مستقر می کند

وارث: جشن عید غدیر با سخنرانی حجت الاسلام پناهیان، قرائت زیارت عاشورا توسط حاج مهدی سماواتی و مداحی کربلایی حنیف طاهری در حسینیه مرحوم آیت الله حق شناس برگزار شد.

در ادامه ی خبر متن سخنرانی حجت الاسلام پناهیان را می خوانید:

حق مداری؛ خصلت برجسته انسانی

تبعیت کردن از حق و تحمل حق و حتی بالاتر از آن یعنی علاقه داشتن به حق و به آرامش رسیدن با حق مداری از خصلت های برجسته ی انسانی است که اگر در کسی این روحیه نباشد ایمانش فایده نخواهد داشت و ایمانش مستقر نخواهد بود بلکه مستودع خواهد بود؛ خداوند در قرآن کریم ایمان را به ایمان "مستقر و مستودع" تقسیم کرده اند. ایمان مستقر ایمانی است که ثابت در قلب می ماند و مومن دست از ایمانش بر نمی دارد اما خداوند صراحتا فرموده اند برخی های موقتا ایمان دارند و ایمانشان را در شرایطی از دست می دهند لذا دعا فرموده اند برای عاقبت به خیری دعا کنید.

مومن حق مدار است

از روی حق مداری می توان فهمید که ایمانمان مستقر است یا مستودع. وقتی حرفی را به مومنی می زنند حتی اگر تلخ هم باشد راحت می پذیرند و آرامششان به درست انجام دادن کار است. افکار عمومی ایمان را فقط به اعتقاد به آنچه که پشت پرده غیب است می دانند.

قرآن کریم درباره عموم مردم می فرماید: نسبت به حق کراهت دارند. اینطور نیست که رابطه ی عاشقانه با حق داشته باشند. ذَٰلِكَ بِأَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْبَاطِلَ وَأَنَّ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِنْ رَبِّهِمْ ¹ ؛ کافران حرف حق را نمی پذیرند و مشکل اینجاست و حاضر است از باطل تبعیت کنند. چرا خداوند مومنان را مورد لطف قرار می دهد؟ چون مومن اهل تبعیت از حق است.

مومن حتی اگر چیزی هم نداند حق را درست تشخیص می دهد، تقریبا اکثریت انسانها اگر مومن باشند حق را تشخیص می دهند حتی کسانی که در فضای ما نیستند مسیحی هستند یا هیچ دینی ندارد و اصلا خدا را نمی شناسد، آیا خدا در قیامت اینها را کنار می گذارد و از آنها حساب نمی کشد؟ خیر بلکه آنها را در تبعیت از حق امتحان می کند و به نسبت خودشان به آنها پاداش و جزا می دهد.

بعضی ها یک روحیه ای دارند و باطل را بهتر می پسندند نه اینکه باطل به نفعشان باشد بلکه کلا مست شده اند حتی باطل به ضررشان هم هست اما میلشان به سمت باطل است. حضرت زهرا سلام الله علیها به مردم مدینه فرمودند: شما اساساً مشکل دارید و حرفهای غلط و باطل را بشنوید زودتر می پذیرید و به کامتان شیرین می آید. بله در آن شهر حضرت زهرا سلام الله علیها به شهادت رسید و کسی صدایش در نیامد و برایشان مهم نبود که کار غلط است و راحت می توانستند چشم پوشی کنند.

تبعیت از حق نشانه ی عقل است

خداوند در سوره محمد صلی الله علیه و آله درباره کافران می فرماید: کافران کسانی هستند که از باطل پیروی می کنند و کسانی که ایمان دارند از حق تبعیت می کنند. امام صادق علیه السلام از لسان پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: «در قلب انسان یک نوری هست که این نور جلوه نمی کند مگر بواسطه ی تبعیت از حق» شما از صبح تا شب هر کاری که درست است را انجام بده، حال حساب دین را کنار می گذاریم هرچند خاصیت دستورات دین این است که حق است، مثلا شخصی ربا نمی خورد و می گوید من فکر می کنم زور است و سیستم بشر را به هم می زند و کار زشتی میداند.

کافر فقط کسی نیست که خدا را قبول نداشته باشد بلکه مهم روحیه ای که دارد و این است که درست و غلط را نمی فهمد چیست. مومن کسی است که حق را تبعیت می کند نه اینکه فقط به خدا ایمان داشته باشد. خداوند به پیامبر صلی الله علیه و آله پیامی فرستاد و فرمود: عموی شما جعفر، محبوب ماست و قبل از اینکه به پیامبری مبعوث شوی خصلت های خوب و برجسته ای داشته شما از او علت این خصلت ها را سوال کن.

عموی پیامبر صلی الله علیه و آله بعد از شهادت به "جعفر طیار" مشهور شدند و مقام خیلی عالی دارند. وقتی خانواده ی حضرت برای شهادت جعفر طیار گریه می کردند پیامبر صلی الله علیه و آله آنها را آرام نکرد و خانواده ی خودشان را آوردند تا در گریه کردن به خانواده آنها کمک کنند. مقام جعفر به این دلیل بود که قبل از اسلام هم حق مدار بود.

پیامبر صلی الله علیه و آله از عمویشان جعفر شدند که علت این خصلت های شما چیست؟ جناب جعفر فرمود: «من هیچ گاه بت نپرستیدم چون آنها را موثر در زندگی خودم نمی دانستم» بعضی ها خیلی در زندگی خرافه پرست هستند مثلا عدد 13 را نحس می دادند یک کمی فکر کنند عدد با عدد چه فرقی دارد؟ اگر نحس بود که حضرت امیرالمومنین علیه السلام در روز 13 رجب به دنیا نمی آمدند.

جناب جعفر در ادامه فرمود: «من هیچ گاه شراب نخوردم چه دلیلی دارم چیزی بنوشم که عقلم را ضایع کنم؟ من هیچ گاه زنا نکردم خیلی کار غلطی است اگر تو با دیگران این کار را انجام دهی آنها هم با خانواده ی تو انجام خواهند داد» یعنی با عقل خودش به این نتیجه رسیده بود که کار غلطی است چون در آن زمان هنوز اسلام نیامده بود تا احکام الهی صادر شود.

در وجود مومن اساسا یک "حق گرایی" وجود دارد. بچه ها با نگاه به رفتار درست والدینشان حق مدار می شوند اصلا لازم نیست به بچه بگویند نماز بخوان و ... بلکه اگر خودشان عمل کنند و برای حق مداری از رفتارشان نمایش به اجرا بگذارند بچه ها حق مدار می شوند.

وقتی امام خمینی می فرماید: رعایت چراغ قرمز تکلیف شرعی است. یعنی احکام شرعی می گویند: کار درست را انجام بده و کار غلط را انجام نده. احکام شرعی می گویند کار درست را انجام بده.

کلام پیامبر صلی الله علیه و آله در حدیث امام صادق علیه السلام که فرمود: درون انسان نوری هست که وقتی از حق تبعیت کند نور درونش جلوه گر می شود و این نور، نور انبیاست. یعنی یک پیغمبر هم که با نوری به پیغمبری رسیده با همین نوری است که درون شما وجود دارد و با تبعیت از حق این نور و چراغ در قلبتان روشن می شود و احساس هماهنگی می کنید.

حق مداری و باطل مداری خیلی ساده و از چیزهای کوچک شکل می گیرد مثلا بعضی افراد در مسائل کوچک و عادی زندگی هم حاضر نیستند سخن درست و حق را بپذیرند. امام حسین علیه السلام در جمعی بودند و بحث حق شد، حضرت فرمود: عقل انسان کامل نمی شود مگر با تبعیت از حق.

توبه نشانه تبعیت از حق

اگر می خواهید عقلتان کامل شود اتباع از حق کنید. یک خبری به محضر شما بدهم: خداوند متعال بین شما و اطرافیان بارها سوءتفاهم ایجاد می کند و شما بر اساس سوء تفاهم پیش می روید تا ببیند شما کی از حرفتان بر می گردید و عذرخواهی می کنید، اگر زود ترمز نکردید و متوجه نشدید معلوم می شود از آن دسته انسانهایی هستید که از ایمانتان بر می گردید. اشتباه کردن در کارهای ما پیش می آید خدا جلوی عقل انسان را می گیرد و گاهی انسان اشتباه می کند اما خدا دوست دارد عکس العمل انسان را در این مواقع ببیند.

اشتباه پیش می آید چرا خداوند برای توبه اهمیت زیادی قائل شده است؟ چون توبه تبعیت کردن از حق را می رساند که انسان بگوید خدایا من این اشتباه را انجام داده ام و عذرخواهی می کنم، خدا خطاهای ما را می بخشد. بعضی از خطاهایی که مرتکب می شویم خدا موجب می شود چون وقتی ترمز می کنیم و متوجه می شویم عذرخواهی می کنیم تا تبعیت از حق را نشان دهیم. یک دندگی و لجبازی در تبعیت از حق نباید داشته باشیم.

در روایات فرموده اند: مومن مثل ساقه گندم است و انعطاف دارد و هیچ گاه نمی شکند اما منافق برعکس است مثل چوب خشک است و زود می شکند.

ترجیح دادن حق بر باطل از نشانه های حقیقت ایمان

امام صادق علیه السلام می فرماید: «ایمان یک حقیقت و باطنی دارد از حقیقت ایمان این است که حق را بر باطلی ترجیح دهی که به نفع توست، ولو حق به ضررت باشد» لذا در روایات فرموده اند مظلوم واقع شو اما ظلم نکن، طلبکار بشو اما بدهکار نشو. اگر به حق رفتار کنی کار به جایی می رسد که عاشق حق می شود و از باطل نفرت پیدا می کند و اگر حرف یا کار اشتباهی مرتکب شود حالش بد می شود.

از امیرالمومنین علیه السلام بعد از ماجرای حکمیت از حضرت پرسیدند: چرا برای حکمیت زمان گذاشتید؟ حضرت فرمود: زمان گذاشتم تا حق روشن شود. افضل مردم نزد پروردگار عالم کسی است که به حق عمل کند و نزدش محبوب باشد ولو به ضررش باشد. حق نزد او از باطل محبوب تر است ولو باطل منفعت بیشتری برایش داشته باشد.

از درست بودن کار بیشتر از منفعتش لذت ببرید

در وجود خودتان به دنبال این روحیه باشید که از درست بودن کار بیشتر لذت ببرید تا منفعت خودتان. انسان باید این روحیه را در خودش تقویت کند که اگر چیزی حق بود خوشحالش کند ولو به ضررش باشد. اگر مقدار اینطور حق مداری را در زندگی افزایش دهیم خداوند از ما خوشش خواهد آمد و اگر خدا از ما خوشش بیاید حقایق ناب و نورانی عالم را به ما نشان خواهد داد؛ یکی از این حقایق این است که اگر خدمت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف برسیم دیگر حضرت مراعات ما را نکنند و راحت باشند چون حضرت معصومین علیهم السلام خیلی حال افراد را مراعات می کردند.

امام صادق علیه السلام یکی از یارانش را نشان دادند و فرمودند هیچ کس مثل او برای من یار نمی شود چون اگر یک سیب به او بدهم و بگویم نصف این سیب حرام است و نصف آن حلال در ذهنش هم سوال نمی شود که چرا نصفش حلال و نصف آن حرام است. یکی از صحابه جلیل‌القدر امام صادق علیه السلام که جنب بود و غسل نکرده خدمت امام ‌رسید حضرت با صدای بلند فرمودند: «آدم بدون طهارت نزد امام زمانش نمی‏رود» آن صحابی هم برگشت غسل کرد! هیچ‌کس هم نفهمید چه شد و حضرت به چه کسی فرمود. بعد از جلسه آن صحابی به امام صادق علیه السلام گفت:«آقا می‌خواستم شما را امتحان کنم!» کسی امامش را امتحان می‌کند؟!

پی نوشت:

1- سوره محمد آیه 3.