حجت الاسلام چوبچیان: همنشین انسان پس از مرگ، اعمالش خواهد بود
وارث: جلسه هفتگی با سخنرانی حجت الاسلام چوبچیان و مداحی حاج سعید خرازی هیئت الزهرا سلام الله علیها برگزار شد.
در ادامه متن سخنرانی حجت الاسلام چوبچیان را می خوانید:
دنیا دار تدلیس و تبلیس است
این دنیا دار تدلیس و تبلیس است، می توان ظاهر عملی را خوب و نیکو قرار داد بدون اینکه دیگران متوجه باطن اعمال شوند. برای مردم ظاهر اعمال خیلی مهم است و باطن اعمال برای خدا مهم است. به همین خاطر در سرای دیگر که سرای آخرت و برزخ است دار تدلیس و تیلیس نیست و حقیقت اعمال بروز پیدا می کند.
قرآن کریم می فرماید: هر انسانی در گرو آن چیزی است که کسب کرده است؛ یعنی انسان در گروه اعمالش است.
يَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَها وَ بَيْنَهُ أَمَداً بَعيداً وَ يُحَذِّرُکُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ1؛ روزى که هر کس، آنچه را از کار نیک انجام داده، حاضر مىبیند; و آرزو مىکند میان او، و آنچه از اعمال بد انجام داده، فاصله زمانى زیادى باشد. خداوند شما را از (نافرمانى) خودش، بر حذر مىدارد، و (در عین حال،) خدا نسبت به همه بندگان، مهربان است.
هر چقدر سال که عمر دنیا طول بکشد اگر چه میلیارد سال هم باشد وقتی فردای قیامت باطن نمازش را نشان می دهند یادش می افتد که این همان نماز بود که بدون حضور قلب بود، که بدون خشوع بود و مشمول آیه شریفه وای بر نمازگزاران می شود.
توصیف صحنه محشر
پس اعمالمان مثل طوقی برگردنمان است و از ما جدا نمی شود آن هم در صحرای محشر. در آیه 105 تا آیه 107 سوره طه قیامت را شرح داده است، خداوند به پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید که ازتو سوال می کنند:
وَیَسْئَلُونَکَ عَنِ الْجِبالِ فَقُلْ یَنسِفُها رَبّی نَسْفًا * * فَیَذَرُها قاعًا صَفْصَفًا * لا تَرى فیها عِوَجًا وَلا أَمْتًا؛ ای پیامبر از تو درباره کوهها می پرسند ( که در قیامت چه می شود ) ؟ بگو : پروردگار من آنها را متلاشی و پراکنده می سازد * و آنها را پهن و هموار و با خاک یکسان خواهد نمود * که در آن هیچ پستی و بلندی نمی بینی .
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: در قیامت همه مردم لخت محشور می شوند. شخصی از حضرت پرسید: آیا در این حالت به یکدیگر نگاه نمی کنند؟ حضرت فرمود: آن قدر حساب و کتاب سخت است که کسی به فکر توجه به افراد کناری اش نیست.
حضرت زهرا سلام الله علیها این مطلب را شنیدند و از ایشان پرسیدند: آیا ما هم چنین محشور خواهیم شد؟ حضرت فرمود: اینها برای عوام است شما و حضرت علی علیه السلام و فرزندنتان به قدری نزد خدا ارج و قرب دارید که حشرتان دیدنی است.
نیات و افکار گناه آلود چگونه برای ملائک آشکار می شود؟
خداوند در قرآن در سوره حج فرموده است: ای مردم از خدا بترسید! معاذالله حضرت حق شکل و شمایل ندارند که مردم بترسند بلکه به فرموده معصوم علیهم السلام از عملت بترس که خشم و غضب الهی را در پی داشته باشد.
ظاهر عمل ممکن است اهل دنیا را بفریبد اما حضرت حق و ملائکه را خیر، چون آنها باطن اعمال و نیات ما را می بینند. شاگرد امام زین العابدین علیه السلام به ایشان عرض کرد: چطور می شود ملائکه از نیات درونی ما باخبر می شوند، باطن ما را می بینند، آنها را می نویسند و ضبط می کنند؟ نیات درونی ما قابل دیدن نیست پس چطور آنها را می بینند؟
از حضرت معنای این آیه را پرسید: وَإِن تُبْدُواْ مَا فِي أَنفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُم بِهِ اللّهُ 2؛ امام یک تمثیلی برایش زدند و فرمودند: تا به حال شده از کنار دیواری رد بشوی و بوی تعفن از آن طرف دیوار به مشامت برسد؟ به چه نتیجه ای رسیدی؟
شخص پاسخ داد: بله. به این نتیجه رسیدم که آن طرف دیوار مزبله است.
حضرت فرمود: برعکسش چطور؟ تا به حال از جایی رد شده ای که بوی خوشی از آن طرف دیوار بیاید؟
شخص گفت: بله. فهمیدم آن طرف دیوار قطعا باغی پر از گل و ریحان است.
حضرت فرمود: مثال بنی آدم هم مثال همان پشت دیوار است. وقتی انسان نیت کار زشت می کند از درونش بوی تعفن استشمام می شود هنوز عملی از تو سر نزده اما می نویسند که مرتکب نیت عمل زشت و پلید شده که بوی تعفنش آمده. از آن طرف هم به محض اینتکه نیت کار خیر می کنی عطر دل انگیز آن به مشام ملائک می رسد و برایت می نویسند که نیت کار خوب داشته ای.
خواب عجیب خواجه نظام الملک
خواب حجت نیست اما پیام دارد. عالم کشف و شهود با عالم خواب فرق دارد، خواب اولیای الهی هم با خواب ما فرق دارد. خواجه نظام الملک طوسی در عالم خواب دید: یک هیکل بدبو آمد و کنارش نشست و همینطور چندنفر که زشت صورت و باطن بودند نزد او آمدند خودش می گوید: به قدری زشت صورت و زشت باطن بودند که از خواب بیدار شدم. شب دوم هم این ماجرا تکرار شد و از هول و هراس بیدار شدم، شب سوم از ترس اینکه آنها بیایند خوابم نبرد اما نزدیک صبح خواب به من غلبه کرد و آنها مجدد آمدند، پس از آن یک فرد صورت زیبا و معطر به داخل اتاق آمد، به محض ورود او یکی از زشت صورت ها بیرون رفت، همینطور که یک فرد سیرت زیبا و معطر وارد می شد یکی از آن زشت سیرت ها بیرون می رفت.
با آمدن آنها کمی حالم بهتر شد از آن فرد نورانی و معطر پرسیدم شما که هستید و آنها که بودند که این همه از مصاحبت با آنها اذیت شدم؟ او پاسخ داد: آنها تجسم اعمال زشت تو بودند و ما تجسم اعمال نیک تو هستیم. اگر طاقت همنشینی با اعمال زشت را درای به اعمال زشت و گناه ادامه بده، اما اگر طاقت آنها را نداری باید گذشته ات را اصلاح کنی و اعمال نیک داشته باشی. تجسم اعمال چنین است.
نصایح پیامبر(ص) به قیس بن عاصم: افعالت همنشینت خواهند بود
قيس بن عاصم كه از اصحاب رسول خدا صلى اللّه عليه و آله است نقل كرده كه روزى با گروهى از بنى تميم خدمت پيغمبر اكرم صلى اللّه عليه و آله شرفياب شدم ، گفتم : يا رسول اللّه ! ما در صحرا زندگى مى كنيم و از حضور شما كمتر بهره مند مى گرديم ما را موعظه فرماييد. رسول اكرم صلی الله علیه و آله نصايح سودمندى فرمود، و از آن جمله چنين فرمود:
براى تو به ناچار همنشينى خواهد بود كه هرگز از تو جدا نمى گردد؛ با تو دفن مى گردد در حالى كه تو مرده اى و او زنده است. همنشين تو اگر شريف باشد تو را به دامان حوادث مى سپارد. آنگاه آن همنشين با تو محشور مى گردد و در رستاخيز با تو برانگيخته مى شود و تو مسئول آن خواهى بود. پس دقت كن كه همنشينى كه انتخاب مى كنى نيك باشد؛ زيرا اگر او نيك باشد مايه انس تو خواهد بود و در غير اين صورت موجب وحشت تو مى گردد. آن همنشن ، افعال تو است. از او درباره افعال تو می پرسند و اگر عملت بد یا بی ارزش باشد باید بترسی چون عملت کمکت خواهد کرد.
مکاشفه مرحوم محدث قمی
مرحوم محدث قمی میگفت: روزی در وادی السلام نجف أشرف برای زیارت اهل قبور و ارواح مؤمنین رفته بودم.
در این میان از ناحیه دور نسبت بجائی که من بودم ناگهان صدای شتری که میخواهند او را داغ کنند بلند شد، و صیحه می کشید و ناله میکرد؛ بطوریکه گوئی تمام زمین وادی السلام از صدای نعره او متزلزل و مرتعش بود. من با سرعت برای استخلاص آن شتر بدان سمت رفتم. چون نزدیک شدم دیدم شتر نیست، بلکه جنازه ای را برای دفن آورده اند و این نعره از این جنازه بلند است؛ و آن افرادیکه متصدی دفن او بودند أبداً اطلاعی نداشته و با کمال خونسردی و آرامش مشغول کار خود بودند. مسلماً این جنازه از مرد متعدی و ظالمی بوده است که در اولین وهله از ارتحال به چنین عقوبتی دچار شده است، یعنی قبل از دفن و عذاب قبر، از دیدن صور برزخیه، وحشتناک گردیده و فریاد برآورده است.
کدام یک همنشین شب اول قبرمان خواهد بود؟ سگ گرگین یا جوان خوش صورت؟
شیخ بهایی در کتاب "اربعینیات" نقل می کند: که یک نفر از اهل معروف و بصیرت مجار مقبره ای از مقابر اصفهان بوده، روزی جناب شیخ بهایی رحمهم الله علیه به ملاقاتش می رود به شیخ می گوید روز گذشته در این قبرستان امر غریبی مشاهده کردم دیدم جماعتی جنازه ای را آورده اند و فلان موضع دفن کردند و رفتند چون ساعتی گذشت بوی خوشی به مشامم رسید که از بوهای دنیوی نبود متحیر شدم به اطراف نگاه کردم تا بدانم بوی خوش از کجاست، ناگهان صورت بسیار زیبایی در زیّ ملوک دیدم که نزد آن قبر رفت و از دیده ام پنهان شد.
طولی نکشید ناگهان بوی گندی از هر بوی گندی پلیدتر بود به مشامم رسید چون نظر کردم سگی را دیدم که رو به قبر می رود و نزد آن قبر از نظرم محو شد و در حال حیرت و تعجب بودم که ناگهان آن جوان را با حال بد و هیبت مجروح و از همان راهی که آمده بود بر می گشت دنبال او رفتم و از او خواهش کردم که حقیقت حال را برای من بازگو کند.
گفت: من عمل صالح این مرد بودم و مامور بودم با او باشم، سگ گرگینی را که دیدی و عمل ناشایسته او بود آمد و چون کردارهای ناشایست او بیشتر بود بر من چیره شد و نگذاشت با او باشم و مرا بیرون کرد و فعلا انیس آن میت همان سگ است چون میزان قدرت اعمل زشت او بیشتر بود.
تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَها وَ بَیْنَهُ أَمَداً بَعِیداً4 ؛ انسان آرزو می کند کاش بین من و عملم فاصله ی دور و درازی بود، اما انسان در گرو اعمالش است و نمی تواند از اعمالش فرار کند.
عذاب قبر به علت بد اخلاقی
شهید مطهری می گوید: من از آقای حاج میرزا علی شیرازی این مرد بزرگ داستان ها دارم از جمله، رویایی است که نقل می کنم. ایشان یک روز ضمن درس در حالی که دانه های اشکشان بر روی محاسن سفیدشان می چکید این خواب را نقل کرده و فرمودند:
در خواب دیدم مرگم فرا رسیده است. مردن را همان طوری که برای ما توصیف شده است در خواب یافتم. خویشتن را جدا از بدنم می دیدم و ملاحظه می کردم که بدن مرا به قبرستان برای دفن حمل می کنند، مرا به گورستان بردند و دفن کردند. من تنها ماندم و نگران که چه بر سر من خواهد آمد؟
(سگ تجسم درّندگی و دشمنی است، یک نوع دلیری و بی باکی است.) ناگهان سگی سفید وارد قبر من شد در همان حال احساس کردم که این سگ، تندخویی من است که تجسم یافته و به سراغ من آمده است، با خودم گفتم این تجسم تندخوئی بود که گاهی در دنیا داشتم.
مضطرب بودم که حضرت سیدالشهداء (علیه السلام) تشریف آوردند و به من فرمودند: غصه نخور من آن را از تو جدا می کنم.
پی نوشت:
1- آیه 30 سوره آل عمران
2- ابوعلی حسن پسر علی پسر اسحاق طوسی شناخته شده به خواجه نظام‌الملک طوسی ۳۹۶ شمسی - ۲۸ مهر ۴۷۱ شمسی؛ ۴۰۸ قمری - ۱۰ رمضان ۴۸۵ قمری؛ ۱۰۱۸ میلادی - ۱۴ اکتبر ۱۰۹۲ میلادی،متولد طوسکشته شده در بروجرد و دفن شده در اصفهان.
3- عباس بن محمد رضا القُمی -۱۲۹۴-۱۳۵۹ق- مشهور به شیخ عباس قمی و نیز محدّث قمی عالم شیعه قرن چهاردهم قمری است. او محدّث، مورخ و خطیب بود. مفاتیح الجنان، سفینة البحار و منتهی الآمال از مشهورترین تألیفات اوست. محدث قمی در سال ۱۳۵۹ ق در نجف درگذشت و در حرم علی بن ابیطالبعلیه السلام دفن شد.
4- آیه 30 سوره آل عمران