حاج مهدی توکلی: خودشیفتگی عقل را از کار می اندازد+گزارش تصویری

وارث: مراسم شب سوم ماه مبارک رمضان با سخنرانی حاج مهدی توکلی و مداحی حاج حیدر خمسه در هیئت بیت الحسن(ع) برگزار شد.

در ادامه متن سخنرانی حاج مهدی توکلی را می خوانید:

شیطان؛ اولین کسی که مبتلا به بیماری عُجب شد

نامه سی و یکم نهج البلاغه نامه ای است که حضرت امیرالمومنین علیه السلام به امام حسن علیه السلام نوشته اند. در این فراز امام می فرمایند: وَ اعْلَمْ أَنَّ الْإِعْجَابَ ضِدُّ الصَّوَابِ، وَ آفَةُ الْأَلْبَابِ؛

اعجاب که گاهی از آن تعبیر به عُجب می شود به معنای خودشیفتگی است. یعنی انسان خودش را از دیگران بالاتر ببیند. شاید اولین کسی که در تاریخ به این بیماری مبتلا شد شیطان است که خودبرتربینی داشت یعنی همین که بگوید من از دیگران بهتر هستم و خیلی خطرناک است. گاهی ممکن است همین صفت باعث شود تمام خوبی های انسان از بین برود. همین صفت شیطان را بیچاره کرد، با اینکه 6 هزار سال عبادت هم کرده بود، به نماز و روزه و اشک بر امام حسین علیه السلام نیست چون صفت خودشیفتگی ممکن است تمام خوبی ها را نابود کند.

خدا اگر با شراب مخالفت کرده به دلیل این است کمه انسان را مست می کند، مست بودن هم عقل را زایل می کند. بالاترین نعمتی که خدا به انسان داده است عقل است، عقل از انبیاء و امامان هم بالاتر است، عقل از محبت امام حسین علیه السلام بالاتر است، عقل باعث می شود انسان به دنبال امام حسین علیه السلام برود. ارزش عمل به عقل است، چقدر می آمدند نزد امامان علیهم السلام از عبادت شخصی تعریف می کردند اما ائمه علیهم السلام می پرسیدند: عقلش چطور است؟ ارزش عبادت به عقل است، اگر عقل نداشته باشد خیری در او نیست.

خودشیفتگی آفت عقل است

تنها چیزی که می تواند جلوی انسان را بگیرد تا سمت گناه نرود، عقل است. عقل دست و پای انسان را می بندد، اگر کسی عقل امیرالمومنین علیه السلام را داشته باشد حتی مکروه هم انجام نمی دهد. شراب هم چون عقل را زایل می کند اسلام با آنها مخالف است، مسکر هم فقط شراب نیست بلکه قرص های روانگردان هم نوعی مسکر است چون عقل را از بین می برد.

اما امیرالمومنین علیه السلام فرمود: ما صدها نوع مستی داریم، یکی مست شهوت است و عقلش کار نمی کند، دیگری مست قدرت است، یک مستی، مستی خودشیفتگی و غرور است. کسی که مست شراب است بعد از 24 ساعت به هوش می آید و عقلش برمیگردد اما کسی که مست غرور است تا شب اول قبر هم به هوش نمی آید. غرور عقل را زایل می کند جمله امیرالمومنین علیه السلام را ببینید: وَ آفَةُ الْأَلْبَابِ خودشیفتگی و غرور آفت عقل است.

ارزش انسان به عقل است، حضرت امیرالمومنین علیه السلام می فرماید: خودشیفتگی عقل را از کار می اندازد. واقعا هم همین است، شیطان گفت: مرا از آتش خلق کردی و او را از خاک، من از او بهترم؛ چه کسی گفته آتش از خاک بهتر است؟! وقتی عقل کار نکند پشت استدلالش هم عقلانیت نیست، یعنی چه آتش از خاک بهتر است؟ روزیِ تمام مخلوقات در خاک است اگر خاک نباشد مخلوقات از گرسنگی می میرند. تغذیه حیوانات از خاک است، چرخه هستی روی خاک است. شیطان تمام عباداتش را با خودشیفتگی از بین برد.

علائم انسان خودشیفته

وقتی به مستمع از عُجب یا نفاق می گوییم مستع با خود می گوید: من هرچه داشته باشم این یکی صفت را ندارم، بشر اینگونه است برای همین چند نشانه ی خودشیفته را می گویم. آدم خودشیفته به نظر دیگران اعتنا نمی کند و به آن می خندد! اصلا نمی شود به او انتقاد کرد، به بزرگتر احترام نمی گذارد. انسان خودشیفته می گوید: همه به من احترام بگذارند، اما خودش به کسی احترام نمی گذارد.

انسان خودشیفته به کسی سلام نمی کند و منتظر است دیگران به او سلام کنند. سلام کردن تواضع است و گفتن آن خیلی سخت است مثلا "نوکرتم" را می گویند اما سلام نمی دهند!

عوامل بروز خودشیفتگی

چه چیزی باعث می شود انسان خودشیفته شود؟ گاهی علم و دانش باعث می شود انسان خودش را از دیگران برتر ببیند. یکی ماه شعبان روزه می گیرد، در روضه خوب گریه کند، در نماز جماعت شرکت کند خودش را از دیگران بالاتر می بیند. زیبایی و قدرت هم موجب خودشیفتگی می شود، قدرت سیاسی یا قدرت جسمی. غرور عامل شکست است، یک لشگر قدرتمند اگر غرور پیدا کند شکست می خورد. غرور عامل تباهی است.

در روایت دیدم این ذکر گنجی از گنجهای بهشت است: لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظيم؛ یعنی همه کاره خداست و ما هیچ هستیم. وقتی خرمشهر آزاد شد یک غروری در جامعه بوجود آمد در این حال امام فرمود: خرمشهر را خدا آزاد کرد.

موفق ترین جنگ پیغمبر صلی الله علیه و آله جنگ بدر است، صبح آیه نازل شد: تو تیر نمی انداختی آنجایی که تیر می انداختی، خدا آن تیرها را هدایت می کرد، امدادهای الهی شما را پیروز کرد. خودت را گم نکن و مغرور نشو بدان آدمی که مغرور شود همه ی اعمالش را به باد می دهد، همه را از خدا ببین.