معنای الله اکبر در کلام امام صادق (ع)

وارث: محمد بن علی بن بابویه « شیخ صدوق » ، در کتاب معانی الاخبار خود دو حدیث از امام صادق علیه السلام ذکر کرده است که امام در آن دو حدیث به بیان معنای « الله اکبر » می پردازند . در ادامه این دو حدیث را مشاهده میکنید :

حدیث اول :

جمیع بن عمیر گوید: حضرت صادق علیه السلام از من پرسید: به نظر تو معنای «اللَّهِ أَکْبَرُ» چیست ؟ گفتم: یعنی پروردگار بزرگتر از همه چیز است. فرمود: مگر در آنجا چیزی وجود داشت که خدا بزرگتر از آن باشد. عرض کردم: پس بفرمائید معنی «اللَّهِ اَکْبَرُ» چیست ؟ امام (ع) فرمود: یعنی «اللَّه» بزرگتر از آن است که بتوان او را وصف کرد. (حقیقت وجود او نامحدود است و درک و بیان انسان محدود، پس حقیقتی که در وهم نیاید چگونه در بیان آید؟ و دیگر آنکه موصوف گواهی می دهد که ذاتش غیر از صفت است. )

حدیث دوم :

ابن محبوب از فردی از امام ششم علیه السلام روایت کرده: شخصی در محضر آن جناب گفت: «اللَّهِ أَکْبَرُ» حضرت فرمود: و خدا از چه بزرگتر است؟ پاسخ داد: از همه چیز، امام فرمود: تو مرزی برای او ساختی و او را محدود ساختی. عرض کرد: پس چگونه بگویم؟ فرمود: بگو: «اللَّهِ أَکْبَرُ مِنْ أن یوصف» یعنی پروردگار بزرگتر از آنست که وصف گردد.

 

شرح: گفته اند: «اللَّهِ أَکْبَرُ» و لو اینکه به صیغه أفعل تفضیل آمده ولی به معنای «کبیر» است و أفعل به جای فعیل گذارده شده که صفت مشبه است بنا بر این معنایش می شود خداوند ذاتا بسیار بزرگ است، و کلمه ای است که شگفت زده شده هنگام الزام خصم آن را بر زبان می راند، (مجمع البحرین: ص 309 س 23) و ظاهرا امام علیه السلام در صدد ردّ قول نحویین است که گفته اند: اصلش «اللَّهِ أَکْبَرُ مِنْ کل شی ء» بوده و به جهت وضوح معنایش حذف گردیده است.