استاد عالی: معنای درست توکل/از اسباب عالَم استفاده کنیم

 در احادیث و روایات متعددی در مورد توکل و آثار آن در زندگی صحبت شده است. چه بسیار افرادی که ضمن تلاش و حرکت در زندگی شان، به خداوند متعال توکل کرده اند و با استعانت از درگاه حضرت حق به حوائج خود در زندگی رسیده اند.

حجت الاسلام «مسعود عالی» در سخنانی مساله توکل، ماهیت آن و همچنین ویژگی های یک توکل واقعی را بررسی کرده است که در ادامه این سخنان مرور می شود:

این استاد اخلاق در ابتدای سخن گفت: یکی از علمای بزرگ شیعه مرحوم فیض کاشانی است، او تفسیری به نام تفسیر «صافی» دارد و در این اثر روایتی را از وجود مقدس پیامبر(ص) نقل کرده که بسیار ارزنده است و در زندگی ما به ویژه در جامعه ای که در آن به سر می بریم بسیار می تواند به کار ما بیاید.

وی ادامه داد: پیامبر(ص) فرمود: یک آیه در قرآن است که اگر مردم به همین یک آیه عمل کنند کفایت شان می کند. وقتی پیامبر(ص) روی یک آیه دست می گذارد، نشان می دهد که این آیه فوق العاده است، آیه سوم سوره مبارکه طلاق که می فرماید: «وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ».

حجت الاسلام عالی تصریح کرد: ترجمه مختصر و اجمالی آیه این است که اگر کسی با من معامله کند و خط قرمزهای مرا زیر پا نگذارد و کارهایی را که ممنوع کردم، رعایت کند و از آن خطوط عبور نکند، راه را برایش در زندگی باز می کنم و از جایی که به گمانش نمی رسد رزق او را می فرستم.

وی با بیان اینکه مدیریت عالم به دست خداوند است، تاکید کرد: چنانکه در قرآن می فرماید: «قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا». خداوند مقدراتی در این عالم قرار داده تا معلوم شود که چه کسی بنده است، فراز و نشیب هایی در زندگی ها به وجود می آورد و تکان هایی به برخی افراد می دهد تا معلوم شود که چه کسی بنده است.

عالی بیان کرد: اولیاء که چیزهای ناب گیرشان آمد به این دلیل است که  از خود ظرفیت نشان دادند، البته بگویم که امتحان های سخت خدا که انسان ها را اینگونه در منگنه می اندازد شاید در عمر کسی یکبار یا دوبار بیشتر پیش نیاید، درست است که خدا انسان ها را هر لحظه امتحان می کند اما امتحان های خدا هر روز نیست، آیا خدا ابراهیم(ع) را هر روز امتحان کرد؟ بله، اما چندبار امتحان گرفت که برو سر فرزندت را ببر؟ یوسف(ع) را هر روز امتحان کرد اما چندبار ماجرای خانه زلیخا پیش آمد؟ کربلا چندبار بود؟ همه یکبار.

وی در ادامه ابراز کرد: شاید در عمر هر کسی یکی دو مرتبه بیشتر این اتفاق پیش نیاید اما اگر انسان همان یکبار از قبل نداند که چه کار باید بکند، زمین می خورد. آیه سوره طلاق که اشاره کردم برای همین بن بست ها است. خداوند در این آیه می گوید جایی که راه برایتان بسته است با من معامله کنید، خطوط قرمز را زیر پا نگذارید، هر کسی به خدا توکل کند، خداوند برایش کافی است.

عالی گفت: بنابر این، توکل این نیست که تنبلی کرده و بعد کارم را به خدا واگذار کنم، توکل یعنی تو بندگی کن و خدایی را به خدا بسپار، اما آنچه که از دستت بر می آید انجام بده. گاهی ما انسان ها کوتاهی می کنیم بعد از خداوند گله مند می شویم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: نقل شده است حضرت موسی(ع) بیمار شد و سراغ طبیب نرفت و درمان نکرد و فرمود: توکل به خدا می کنم، مدتی گذشت و خوب نشد، به خداوند گفت: من توکل و دعا کردم چرا خوب نمی شوم؟ خطاب رسید که یا موسی! تو می خواهی با توکلت حکمت مرا باطل کنی، من آن گیاه دارویی را حکیمانه خلق کردم، تو با توکلت می خواهی حکمت مرا باطل کنی، باید دنبال سبب اش بروی؛ بنابر این، عالم دنیا اسباب است، باید از اسباب استفاده کنیم.

منبع: شبستان