دفاع از حق امامت امام علی(ع) از نظر عقلانی و شرعی بر عهده حضرت زهرا(س) به عنوان ماموم بود

وارث: حجت‌الاسلام سید محمدجواد جلالی، یک استاد حوزه و دانشگاه در ایام شهادت حضرت فاطمه‌ زهرا(س) و در تبیین جایگاه و اهمیت خطبه فدکیه، بیان کرد: خطبه فدکیه از جهات مختلف دارای اهمیت است؛ این خطبه از جهت تاریخی، کلامی و ادبی قابل پژوهش و بررسی است و تاکنون پژوهش‌های مبسوطی توسط متخصین این علوم در این باره انجام ‌شده است.  استنادگیری دانشمندان و اهل علم از این خطبه، نشان دهنده اهمیت بالای آن و سندی قاطع برای شناسایی دین مبین برای مستشرقین و اسلام شناسان است.

 جلالی افزود: محور خطبه فدکیه مسئله «ولایت» است؛ هرچند جریان ذاتی این خطبه، دفاع از حق فدک است اما همین حق‌طلبی حول محور دفاع از ولایت امیرمؤمنان(ع) انجام می‌شود. دفاع از حق امامت امام علی(ع) از نظر عقلانی و شرعی بر عهده حضرت زهرا(س) به عنوان ماموم بود؛ از این‌رو ایشان با سخن گفتن در مسجد، زنجیره خفقان و سکوتی که در حال شکل گیری بود را شکست. راهروان مسیر تحولات سیاسی و اجتماعی باید، با الهام‌گیری از این حرکت حضرت، در مسیر خود قدم بردارند.

این پژوهش‌گر تاریخ گفت: خطبه فدکیه حول محورهای اعتقادی، شخصیت‌شناسی، تبیین و تحلیل تاریخ، تبیین خطوط سیاسی، تبیین مسئله نفاق، توحید، فلسفه احکام شرعی تقسیم بندی می‌شود. بیانات خطبه فدکیه جدا از برطرف کردن نیازهای فکری و تبیینی جامعه و حل مشکلات اجتماعی، آینه‌ای برای تجلی گوشه‌ای از فضایل حضرت زهرا(س) است.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: یکی از محورهای اصلی خطبه قرارگیری حق در مدار اصلی است؛ حضرت صدیقه‌طاهره(س) از طریق برهان افضلیت، برای برگرداندن حق غصب شده امیرالمومنین تلاش کرد.

وی تاکید کرد: برهان افضلیت مبتنی بر این است که تا زمانی که شخص برتری وجود دارد فرد پایین‌تر نباید در مسند مسئولیت قرار گیرد. حضرت صدیقه برای تبیین این موضوع  به دوگونه عمل کرد؛ اول، تبیین افضلیت امام(ع) و دوم، بیان خط نفاق و التقاط در جریان مقابل حضرت. محتوای این برهان که مبنی بر اثبات افضلیت امیرالمومنین(ع) بود غیر قابل انکار است.

وی افزود: یکی از محورهای ابتدایی خطبه توحید است؛ بیان توحید در ابتدای سخن، تبعیت ایشان از سنت‌ خدا و رسول‌خدا است. همچنین، از دلایل دیگر تأکید حضرت بر توحید در ابتدای خطبه، ترسیم و تبیین تضاد رفتار حاکمان با توحید الهی و خداشناسی است.

جلالی گفت: در خطبه فدکیه، حضرت زهرا(س) توحید را پایه ولایت می‌داند و معتقد است توحید بدون ولایت معنا ندارد و نظام توحیدی صرفا بر محور امام شکل می‌گیرد. در کلام حضرت زهرا(س) مَثل امام، مَثل کعبه است بدین سان که مأموم باید به سمت امام رفته، دور آن بچرخد و پروانه‌سان به دنبال امام حرکت کند.  

منبع: ایرنا