باید در تبلیغات دینی از اصول روانشناسی قرآنی استفاده کنیم
وی تولید روانشناسی اسلامی را یک اقدام کلیدی خواند و اظهار کرد: روانشناسی به عنوان یک زیربنا در فعالیتهای سیاسی، اقتصادی و آموزشی تاثیرگذار بوده و برای حوزههای علمیه نیز در ابعاد مختلف نیاز است.هر چند موضوع اسلامیسازی علم روانشناسی دیر مطرح شده اما هر چقدر هم به صورت گستردهتر پیگیری شود به نتایج مطلوبتری میرسد.
آیتالله مکارم شیرازی وسواس بودن را یکی از معضلات جامعه برشمرد و عنوان کرد: این معضل بارها به بنده اعلام شده است که برای رفع آن باید از علم روانشاسی استفاده کنیم چرا که نسخههای پزشک نمیتواند در رفع وسواس کارساز باشد اما روانشناسی اسلامی میتواند تاثیرگذاری لازم را داشته باشد.
وی افزود: یکی از برنامههای حوزه تدریس است و اگر تدریس با اصول روانشناسی همراه نباشد تاثیر آن کم است و اگر استاد روانشناسانه وارد آموزش شود بسیار تاثیر بیشتری دارد. یکی از کارهای حوزه تبلیغ دین به خصوص در این ایام فاطمیه و ایام محرم و صفر است؛ من معتقدم ۵۰ درصد تبلیغ، روانشناسی و ۵۰ درصد آن علمیت است تا بتواند در مخاطب اثر بگذارد همچنین یکی دیگر از وظایف روحانیت، امر به معروف و نهی از منکر است که روانشناسی نقش بسیار زیادی در موفقیت آن دارد.
این مرجع تقلید با ذکر داستانهایی از تاثیر برخورد روانشناسانه با دیگران بیان کرد: برخورد روانشناسانه به خصوص بر اساس متد اسلامی در حل اختلاف میان خانوادهها، افراد و گروهها که از مشکلات روزافزون جامعه است بسیار مهم است.
وی یادآور شد: اگر آثار اسلامی را مورد بررسی قرار دهیم به خوبی مشاهده میکنیم که ائمه اطهار(ع) نیز از علم رواشناسی اسلامی استفاده میکردند.
وی با اشاره به داستانهایی از حضرت محمد(ص) و برخی از ائمه اطهار(ع) مطرح کرد: این افراد با استفاده از روشهای رواشناسی اعتقادات مردم را تغییر دادند؛ گاهی روشهای روانشناسی نسبت به دیگر روشها تاثیرگذاری بیشتری به دنبال دارد.
این مفسر قرآن با بیان اینکه در قرآن نیز بر مسئله روانشناسی تاکید و از آن استفاده شده است عنوان کرد: یکی از این نمونهها، مسئله شرب خمر در سه مرحله است؛ قرآن از همان ابتدا میتوانست شرب خمر را حرام و شرابخوار را جهنمی معرفی کند ولی اول از کاربرد آن نام برده سپس فرموده گناه و ضرر آن از سودش بیشتر است و در نهایت آن را رجسی از عمل شیطان معرفی کرده است .
وی با بیان اینکه خداوند هم از روانشناسی استفاده کرده است گفت: ما هم باید در تبلیغات دینی از اصول روانشناسی قرآنی استفاده کنیم لذا کار شما انجمنهای حوزه بسیار سنگین است؛ اول باید حوزویان را آموزش دهید تا بتوانند استفاده کامل از درس و بحث داشته باشند. جامعه اسلامی نیاز بیشتری به علم روانشناسی دارد چرا که کتابها و مقالههایی که از اصول روانشناسی استفاده کرده باشند، در جامعه تاثیرگذارتر خواهند بود.
آیتالله مکارم شیرازی تولید علم روانشناسی اسلامی را کار سنگینی خواند و گفت: این امر مهم دیر شروع شده است به همین علت باید بیشتر در راستای آن فعالیت شود؛ انجمن روانشناسان اسلامی باید اصول را تولید و آنها را در اختیار حوزویان قرار دهند؛ تاکنون خبررسانیهای لازم به منظور معرفی برنامهها و اقدامات انجام شده در این انجمن دنبال نشده است در حالی که اهتمام نسبت به خبررسانی میتواند نتایج مطلوبتری را به دنبال داشته باشد. وی با اشاره به اینکه انجمن روانشناسی اسلامی باید برای طلاب، مداحان، سخنرانان، زوجهای جوان و اقشار مختلف جامعه برنامه داشته باشد.
این مرجع تقلید اضافه کرد: هر چند علم روانشناسی از ضروریات است اما آسیبهایی نیز دارد و افراط در آن میتواند مشکلاتی را به دنبال داشته باشد که در این راستا باید با پرداختن به اصول واقعی از آسیبها جلوگیری شود.
وی توجه به رواشناسی اسلامی را اقدام شایستهای خواند و تصریح کرد: با توجه به اولویتهای مطرح شده در علم روانشناسی میتوانیم مشکلات جامعه را رفع کنیم. اگر اصول این علم خوب رعایت شود ۵۰ درصد مشکلات حل میشود ولی متاسفانه برخی آن را جزء علم نمیدانند و همین کم توجهیها سبب میشود تا استفاده ما از این مسئله کمتر و موفقیتمان هم کمتر باشد. همانطور که اصل این کار جزء واجبات زندگی بشر است افراط در آن نیز مشکلآفرین و مشکلزا است و باید جلوی آسیبهای آن نیز گرفته شود زیرا استفاده افراطی و نادرست از آن میتواند نتیجه معکوس داشته باشد. ایشان با بیان اینکه کار فردی اثر مورد نظر را ندارد، مطرح کرد: باید کار جمعی در دستور کار قرار گیرد تا بتوانیم در سطح گستردهتری تاثیرگذار باشیم.
در ابتدای این دیدار، حجت الاسلام والمسلمین محمد کاویانی، رئیس انجمن روانشناسی اسلامی، گزارش کوتاهی از شاخص های انسانی، سازمانی و عملکردی همه مجموعه ها و مراکز حوزوی فعال در حوزه روانشناسی و گرایشات مربوطه ارائه کرد.
وی همچنین گزارشی از عملکرد و فعالیت های انجمن روانشناسی اسلامی طی سالهای گذشته (از زمان تأسیس) به صورت کوتاه اظهار و با بیان برخی از اهداف و برنامه های آینده انجمن به صورت کلی، خواستار حمایت و توجه بیش از پیش مرجعیت به این حوزه از علوم انسانی اسلامی شد.
در پایان این جلسه، آیت الله العظمی مکارم شیرازی، از نمونه آثار به چاپ رسیده توسط مراکز مختلف حوزوی، در حیطه روانشناسی، بازدید به عمل آورد.