سرنوشت شعار «علم برای علم»/ نتیجه فتح مریخ توسط غرب به روایت آیت‌الله جوادی آملی
بعد از قرون وسطی غرب، خویشتن را از تحت تسلط کلیسا خارج و تلاش کرد که دین و مفاهیم دینی را از حوزه‌های مختلف زندگی بشری خارج کند. به همین خاطر دین تنها در محدوده زندگی شخصی افراد تعریف و از ورود آن به عرصه‌های دیگر زندگی بشر جلوگیری شد. این کار گرچه در قدم‌های ابتدایی با شعار آزادی انسان و رهایی انسان از دین معرفی شد، ولی بعدها آسیب بزرگی به زندگی بشر وارد کرد.
غرب و جدایی علم از ارزش‌های دینی/ ساعت‌ساز لاهوتی و جهان رها شده
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که تمدن غرب، آن را بر اساس تفکر سکولاریسم تبیین و تلاش کرد که مفاهیم ارزشی را از آن بگیرد، مسأله علم و علم‌آموزی بود. این جدایی علم از ارزش‌های دینی، موضوعی بود که بنا بر مبنای مورد قبول جامعه غربی، گریزی از آن وجود نداشت.
تمدن غرب در حوزه هستی‌شناسی، این امر را پذیرفته بود که جهان هستی محدود به جهان مادی است و فراتر از آن چیزی وجود ندارد و اگر سخنی نیز از خدا به میان می‌آید، تنها به عنوان سازنده‌ای است که جهان را آفریده و رها ساخته است، مانند ساعت‌سازی که ساعتی را ساخته و آن را رها کرده، به همین خاطر در اندیشه غرب از خداوند متعال به عنوان «ساعت‌ساز لاهوتی» یاد شد.(۱)
تیغ تیز علم، بدون معنویت و تزکیه در دست انسان مست
یکی دیگر از اصولی که تمدن غرب آن را پذیرفت «اومانیسم» یا همان انسان‌محوری بود، این اندیشه سبب شد که انسان به جای خدا نشسته و هستی را بر اساس امیال خویش تفسیر کند. موضوعی که یکی از فیلسوفان غربی در مورد آن نوشت: «انسان‌گرایی خود، نوعی دین است؛ زیرا نوعی اعتقادنامه دارد. با این همه، دینی است بدون خدا؛ اگر هم خدایی وجود داشت باشد، شناختنی نیست و نباید او را به حساب آورد. انسان باید فقط برای انسان زندگی کند؛ زیرا انسان چه بخواهد و چه نخواهد، در دنیاست و باید خود را حفظ کند. انسان به معنای واقعی، خودش خالق خودش است؛ باید معیارهای خودش را به وجود آورد، باید هدف‌های خودش را تعیین کند، باید خودش راه به سوی آن‌ها بگشاید.(۲)
اکنون انسانی که خویشتن را رها از تمام ارزش‌ها می‌دانست و به هیچ چیزی جز امیال و خواهش‌های نفسانی پایبند نبود، اکنون به سلاح علم نیز مسلح شده است، در واقع تیغ تیز علم، بدون معنویت و تزکیه به دست انسان مست آزاد افتاده و این چیزی جز فاجعه برای جامعه جهانی به بار نیاورد، وقوع دو جنگ جهانی که چیزی بیش از ۶۰ میلیون انسان بیگناه را به کام مرگ کشاند، یک نمونه آن است.
تاریخ بشر نشان داده علم هرگاه در دست افراد ملحد و بی‌دین قرار گرفت، چیزی جز خونریزی و استسمار به بار نیاورد. به همین خاطر در صدر افراد خونخوار معاصر افراد ملحد زیادی به چشم می‌خورند که با قدرتی که توسط علم به دست آورده بودند، تلاش کردند جامعه خویش را به بردگی گرفته و از ایشان در جهت اهداف خویش بهره ببرند.
به عنوان نمونه می‌توان از جوزف استالین (۱۹۵۳ـ۱۸۷۸) رهبر آتئیست روسیه کمونیست (اتحاد جماهیر شوروی) نام برد که حدود ۵۰ الی ۱۰۰ میلیون نفر را به قتل رساند، یا مائو زدونگ (۱۹۷٦ـ۱۸۹۳) رهبر آتئیست چین که ٤۰ الی ۸۰ میلیون نفر را از طریق گرسنگی، کار اجباری و اعدام‌های جمعی به نابودی کشاند.(۳)
سرنوشت شعار جذاب «علم برای علم»/ قرآن کریم کدام علم را سودمند می‌داند؟
تمدن غرب اگر چه با شعار «علم برای علم» تلاش کرد که دانشمندان بزرگ را با خویش همراه کند، ولی تاریخ نشان داد که این شعار دروغی بزرگی بود که جامعه بشری را به نابودی کشاند.به گونه‌ای که در ۳ روز با بمب اتمی که توسط علم ساخته شده بود، چیزی حدود ۲۲۰ هزار نفر در هیروشیما و ناکازاکی از بین رفت.
از این رو قرآن کریم در آیات متعددی، تزکیه را بر تعلیم مقدم داشت تا به انسان گوشزد کند که علم و تزکیه نفس ۲ بالی هستند که انسان باید با هر دوی آن‌ها به سر منزل مقصود برسد و در میان آن دو تزکیه نفس و تقوا مقدم است: «کَمَا أَرْسَلْنَا فِیکُمْ رَسُولًا مِنْکُمْ یَتْلُو عَلَیْکُمْ آیَاتِنَا وَیُزَکِّیکُمْ وَیُعَلِّمُکُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَیُعَلِّمُکُمْ مَا لَمْ تَکُونُوا تَعْلَمُونَ»(بقره/۱۵۱) همان‌گونه رسولی از خودتان در میان شما فرستادیم؛ تا آیات ما را بر شما بخواند؛ و شما را پاک کند؛ و به شما، کتاب و حکمت بیاموزد؛ و آنچه را نمی‌دانستید، به شما یاد دهد؛ «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ»(آل عمران/۱۶۴).
تعبیر آیت‌الله جوادی آملی از فتح مریخ توسط غرب
آیت الله جوادی آملی با بیانی شیوا، تمدن غرب که به علم دست پیدا کرده را این گونه توصیف می‌کند: «غرب یک باغ وحش منظم است و گرنه غربی‌ها با این همه پیشرفت علمی اگر مریخ را هم فتح کنند، در آنجا نیز جنگ جهانی به راه خواهند انداخت».(۴)
در نتیجه: علم خوب است، اما علمی مفید است و انسان را به سر منزل مقصود می‌رساند که با تزکیه نفس همراه باشد، اما اگر این علم همراه با خودخواهی و قدرت‌طلبی بشر باشد، بیشترین ضربه را به انسان زده و باعث نابودی او می‌شود، کما اینکه نمونه آن را در جنگ جهانی اول و دوم مشاهده کرده‌ایم.
پی‌نوشت‌ها
۱ـ ایان باربو، علم و دین، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی؛ چ۲، تهران مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۴، ص۴۳و۵۰.
۲ـ کالین براون، فلسفه و ایمان مسیحی؛ ترجمه میکائیلیان؛ چ۲، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۴،ص۲۳۳.
۳ـ http://www.thomism.org/atheism/atheist_murderers.html
۴ـ https://www.mashreghnews.ir/news/375760
منبع: فارس
افزودن دیدگاه جدید