آیا ماجرای توبه نصوح حقیقت دارد؟

در بیان مردم ماجرایی مشهور است که شخصی به نام نصوح مرتکب گناهان بسیار می‌شده که پس از اتفاقی که موجب وحشت او می‌شود، توبه کرده و خداوند هم توبه او را قبول می‌کند؛ اما اصطلاح توبه نصوح در قرآن کریم بیان شده است. آنجا که خدای متعال در آیه هشتم از سوره تحریم می‌فرماید: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحًا؛ اى کسانى که ایمان آورده‏اید به‌سوی خدا توبه کنید، توبه‏اى خالص»

در عین حال احادیث و روایات بسیاری به ماجرای توبه نصوح اشاره دارند. اما طبق آیه شریفه، کلمه «نصوح» از ریشه «نصح» به معنای خالص و بی غل و غش گرفته شده است و با این تعبیر، توبه نصوح به مفهوم توبه‌ای خالص و ناب است.

همچنین در بعضی از روایت‌ها وارد شده که یکی از شرایط توبه نصوح و خالص این است که فرد توبه‌کننده سه روز چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه را روزه بگیرد و آن را یکی از مصادیق و شرایط این توبه عنوان کرده‌اند. البته باید دقت شود که توبه واقعی دارای شرایطی است که باید به همه آن‌ها توجه شود.

بعضی از مفسران هم در رابطه با تفسیر آیه هشتم از سوره تحریم، ماجرای توبه شخصی به نام نصوح را عنوان کرده‌اند که ماجرای آن را جلال‌الدین بلخی مشهور به مولوی در کتاب مثنوی معنوی خود در قالب شعر عنوان کرده است که با این مطلع شروع می‌شود که:

بود مردی پیش از این نامش نصوح

بد ز دلاکی زن او را فتوح

بود روی او چو رخسار زنان

مردی خود را همی کرد او نهان

باید دقت شود که مثنوی معنوی تلاش کرده روایت‌ها و حدیث‌های اسلامی را در قالب شعر بیان کند، اما با استناد صرف به این منبع نمی‌توان این ماجرا را حقیقی تلقی کرد.

در عین حال حتی اگر این ماجرا صحت داشته باشد و فردی به نام نصوح توبه‌ای حقیقی داشته باشد، این ماجرا تنها یک مصداق از آیه شریفه مورد بحث است و این آیه تفاسیر و تعابیر دیگری دارد که دامنه آن گسترده است.

منابع:

مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ طبرسی
معانی الاخبار؛ ابن‌بابویه
مثنوی معنوی، دفتر پنجم؛ مولوی

تسنیم