آیا روزه خواری جرم است؟

اسلام دین تهدید و ارعاب نیست و اصلا روزه ای که از سر اجبار و اکراه باشد چیزی جز گرسنگی و تشنگی بی حاصل نیست. پذیرش قواعد دین اسلام باید کاملا آگاهانه و آزادانه اتفاق بیفتد. اسلام دین تعقل و یقین است و فرصت انتخاب عقلانی را به همه می دهد. اگر انسان به مرحله پذیرش و پایبندی به دین رسید موظف به گردن نهادن به همه احکام و قوانین این شریعت آسمانی است.

عده ای از فقها از جمله امام خمینی(ره) گفته اند:
" کسی که ضروری دین را یعنی چیزی را که مسلمانان جزء دین اسلام می‏دانند، منکر شود، چنانچه بداند آن چیز، ضروری دین است و انکار آن چیز برگردد به انکار خدا یا توحید یا نبوت، نجس می‏باشد و اگر نداند، احتیاطاً باید از او اجتناب کرد، گرچه لازم نیست". (توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 84.)

زیر پا گذاشتن هریک از این قواعد در جامعه منجر به هرج و مرج می شود و عقل حکم می کند در چنین شرایطی باید اهرم هایی بازدارنده و مجازاتهایی پیش گیرنده را در نظر گرفت تا از سرپیچی ها ممانعت کرد.

حال با نگاهی به جامعه می توان گفت این قواعد مختص مسلمانان است و با این حساب می توان شکستن این قوعد دینی را برای غی مسلملنن مجاز دانست. البته از نگاه دینی به این مسئله شخص غیر مسلمان اجباری به رعایت این اصول ندارد و کفاره ای بر ذمه او نیست اما از نگاه حقوقی و مدنی مساله متفاوت است.

بد نیست توجهتان را به ماده 638 قانون مجازات اسلامی جلب کنم که می گوید:
" هر کس علنا در انظار عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا 74ضربه شلاق محکوم می گردد."

این مساله جزو متن قانون است که اگر روزه‌خواری به عنوان یک عمل حرام جنبه علنی به خود بگیرد، برای آن مجازات تعیین می‌شود.

هرچند روزه خواری به طور مطلق جرم نیست اما فعلی حرام به حساب می آید و جامعه می تواند در قالب حقوق جزا در برابر آن واکنش داشته باشد. نادیده گرفتن یک ارزش اسلامی و عفت و اخلاق عمومی مستوجب تعزیر است.

بنابراین حداکثر مجازات روزه‌خواری در ملاعام، 74 ضربه شلاق است و دیگر مجازات روزه‌خواری، ‌10 روز تا 2 ماه زندان است اما به علت این ‌که مجازات روزه‌خواری جنبه بازدارندگی بیشتری به خود بگیرد، معمولا شلاق تعیین می‌شود.

در قانون مجازات اسلامی به صراحت در رابطه با جرم روزه‌خواری صحبت نشده است، اما در قانون آمده است که تظاهر به هر عمل حرامی در انظار عمومی، جرم است و دادگاه‌ها نیز براساس این ماده قانونی، حکم افراد مرتکب را صادر می‌کنند.

در قانون مجازات اسلامی درباره بحث روزه‌خواری مطلبی عنوان نشده است ولی در قانون سابق یا قانون تعزیرات تظاهر به عمل حرام از جمله روزه‌خواری جرم عنوان شده بود.

باید توجه داشته باشیم روزه‌خواری جرم نیست تظاهر به روزه‌خواری جرم است. زیرا در اسلام عسر و حرج در واقع منع شده است. برای افراد مسلمان بسیاری از مردان و زنان به علت بیماری در شرایط خاص ممکن است نتوانند روزه بگیرند. بنابراین اطفال یا افرادی که سالخورده و بیمارند می‌توانند روزه نگیرند ولی تظاهر به روزه‌خواری در ملاء‌عام به گونه‌ای که شخص بخواهد عمدا ارزش‌‌های اجتماعی را زیر سوال ببرد و به آنها تعرض کند جرم محسوب می‌شود.