وقوع غزوه خيبر - سال هفتم هجري قمري

يهوديان خيبر با پناه دادن به يهوديان فتنه جوي مدينه و همكاري و همدستي با ساير دشمنان اسلام، خطري براي مسلمانان بودند.

بدين جهت، پيامبر اكرم (ص) پس از بازگشت از سفر حديبيه و انعقاد صلح با مشركان قريش و كسب اطمينان از سوي آن‌ها، متوجه يهوديان ساكن خيبر گرديد و با هزار و چهارصد و به روايتي با هزار و ششصد رزمنده مسلمان عازم خيبر شد و پرچم سپاه اسلام را به دست تواناي «امير مؤمنان علي بن ابي طالب (ع)» سپرد و «سباع بن عرفطه غفاري» و به روايتي «غيله ليثي» را جانشين خويش در مدينه نمود.

اما هنگامي كه به ناحيه خيبر وارد شد، با دژهاي استوار و محكمي چون: ناعم، قموص، كتيبه، نسطاة، شق، وطيح و سلالم روبرو گرديد.

يهوديان براي حفاظت و كنترل خارج دژ‌ها، در كنار هر دژي، برج مراقبت ساخته و با گماشتن نگهباناني در آن، جريان خارج دژ را به داخل گزارش مي‌كردند.

ساختمان برج‌ها و دژ‌ها طوري ساخته شده بود، كه ساكنان آن بر بيرون قلعه، تسلط كامل داشتند و با ايجاد منجنيق و ابزارهاي ديگر مي‌توانستند مهاجمان را سنگباران كنند.

برخي از دژ‌ها در تهاجم‌هاي آغازين سپاه اسلام گشوده شدند ولي برخي ديگر به سبب وجود مدافعان دلير و استحكام دژ‌ها، نفوذ ناپذير بودند و مدتي در محاصره سپاه اسلام قرار داشتند و پيامبر (ص) با اعزام فرماندهاني چون ابوبكر، عمر و افرادي ديگر قصد باز كردن آن‌ها را داشت ولي كار‌ها به سختي پيش مي‌رفت و گاهي با ضعف و ترس برخي از فرماندهان كم جرئت، پيش روي مسلمانان به بن بست مي‌رسيد.

اما از روزي كه پيامبر (ص) فرماندهي مهاجمان را بر عهده اميرمؤمنان (ع) گذاشت، آن حضرت با شهامت و دليري تمام، به سوي يهوديان هجوم آورد و با كشتن مردان جنگنده و رزمجويي چون مرحب خيبري و گشودن درهاي بزرگ دژ با دست‌هاي تواناي خويش، بارقه فتح و پيروزي را براي مسلمانان و خرسندي خدا و رسول گرامي اسلام (ص) را به ارمغان آورد. به طوري كه پيامبر (ص) در ستايش قهرماني و دلاوري حضرت علي (ع) و كارساز بودن نبرد و جهاد او فرمود: قد بلغني نبأك المشكور و صنيعك المذكور، قد رضي الله عنك و رضيت أنا عنك؛‌اي علي! خبر ستايش آور و كارآمدي قابل تقديرت به من رسيد. خدا از تو خرسند است و من نيز خرسند و شادمانم.

بدين ترتيب، دژهاي استوار خيبر يكي پس از ديگري به دست حضرت علي (ع) و سپاهيان مبارز اسلام گشوده شد و فتح بزرگ ديگري نصيب مسلمانان گرديد.

درباره وقوع اين جنگ ظفرمند به رهبري پيامبر اكرم (ص)، اتفاق چنداني ميان مورخان و سيره نويسان نيست. زيرا برخي از آنان پانزدهم محرم، برخي اواخر محرم، برخي ماه صفر، برخي اول ربيع الاول، برخي جمادي الاولي و برخي نيز ۲۴ رجب سال هفتم قمري را روز پيروزي مسلمانان مي‌دانند. (۱)

۱- نك: المغازي (واقدي)، ج۲، ص ۶۳۳؛ بحار الانوار (علامه طبرسي)، ج ۲۱، ص ۲۵؛ تاريخ ابن خلدون، ج۱، ص ۴۲۷؛ فروغ ابديت (جعفر سبحاني)، ج۱، ص ۵۳۳؛ منتهي الآمال (شيخ عباس قمي)، ج۱، ص ۷۶؛ فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام (جعفر سبحاني)، ص ۳۸۹