40 سال تفسیر قرآن در جوار حرم امام رئوف
وارث: از حرم که بگذریم عظمت و بزرگی مسجد گوهرشاد توجه هر زائری را به خود جلب می کند و جالب است بدانیم که این مسجد در گذر تاریخ چه خاطراتی را در دل های زائران ثبت کرده است، از قیام تاریخی مسجد گوهرشاد گرفته تا منبر و درس و بحث علماء و بزرگان دین.
مرحوم آیت الله حاج سیدهاشم میردامادی معروف به نجف آبادی یکی از آن استادان و فقیهانی است که در گوشه ای از این مسجد واسطه فیض می شد تا جان های تشنگان کلام الهی را با تفسیر آیات قرآن سیراب سازد و رهبر معظم انقلاب در وصف این عالم ربانی فرمود: در مدت نزدیک به 40 سال اقامت در مشهد مقدّس، بیشترین تلاش خود را به تفسیر قرآن منعطف ساخته و محفل گرم و بی وقفه تفسیریِ جذابی در مسجد گوهرشاد (شبستان شمال غربی) برپا کرده بود.
ایشان از مرحوم میردامادی به عنوان مفسری پارسا یاد کردند که هر شب پس از اقامه نماز جماعت، جمعی از ارادتمندان مشتاق، گِرد منبر بی پیرایه او جمع شده و از بیان شیرین و نفس گرم او سخن خدا را می شنیدند.
این جملات بخشی از پیام حضرت آیت الله خامنه ای به همایش تفسیرنگاری در حوزه علمیه خراسان یادواره مرحوم آیت الله میردامادی نجف آبادی بود که توسط آیت الله محمد محمدی گلپایگانی روز پنجشنبه در مشهد مقدس قرائت شد.
رهبر معظم انقلاب که هنوز طعم شیرین سخنان مرحوم میردامادی را در دل به یادگار دارند، درباره تاثیرگذاری کلام این مرد بزرگ در بیان روایات ائمه معصومین(ع) فرمود: تسلّط او بر حدیث چنان بود که در هر مجلس و محفل، حتّی در جمع خانوادگی ـ که این حقیر در دوران کودکی و نوجوانی تا اوائل جوانی از اقبال حضور در آن برخوردار بودم ـ رشحه ای از آن کلمات نورانی را به کام حاضران می ریخت و مجلس را با ذکر کلمات امامان هدایت منور می ساخت.
مرحوم آیت الله میردامادی جد مادری رهبر معظم انقلاب و فرزند میرعبدالحسیب مولف کتاب خلاصه البیان فی تفسیر القرآن در سال 1303 قمری برابر با 1265 هجری شمسی در نجف اشرف در خاندان علم و فضیلت دیده به جهان گشود و نسب وی با 30 واسطه به ابوالحسن محمد دیباج فرزند امام صادق (ع) می رسد.
سیدهاشم در دو سالگی پدر خود را از دست داد و تحصیلاتش را با آمورش علوم دینی آغاز کرد و پس از اخذ درجه اجتهاد، در نجف اشرف ازدواج کرد و چندی بعد در سال 1210 هجری شمسی به مشهد آمد و با اقامت در این شهر به ارشاد مردم، تفسیر قرآن کریم و تالیف کتاب پرداخت.
این مفسر قرآن کریم در 1339 هجری شمسی به علت بیماری قلبی در سن 77 سالگی در مشهد دار فانی را وداع گفت و در جوار حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) در رواق دارالسعاده به خاک سپرده شد.
پنجشنبه ای که گذشت، بزرگان و قرآن پژوهان و بسیاری از فضلای حوزه های علمیه در همایش تفسیرنگاری در حوزه علمیه خراسان یادواره مرحوم آیت الله میردامادی نجف آبادی به بیان ویژگی های این مفسر و استاد اخلاق پرداختند.
رهبر معظم انقلاب در پیامی که برای این همایش فرستادند یکی از نقاط برجسته زندگی مرحوم نجف آبادی را اهتمام آن فقیه به امر دین در میدان های دشوار و پرخطر از قبیل حضور در مجاهدت علمای مشهد در مسجد گوهرشاد دانستند.
ایشان رفتار و منش عملی مرحوم نجف آبادی را سبب نفوذ و اثرگذاری گفتار وی دانست و تاکید کرد: اهتمام به امر دین در میدان های دشوار و پر خطر، از قبیل حضور در مجاهدت علمای مشهد در مسجد گوهرشاد در سال 1314 شمسی، از نقاط برجسته زندگی او بود که تحمل زندان و تبعید شش ساله از سوی دستگاه رضاخانی در سمنان و شهرری نتیجه قهری آن به شمار می رفت.
آیت الله مرتضی مقتدایی دبیر شورای عالی حوزه های علمیه در این همایش از خلوص نیت نجف آبادی سخن گفت و افزود: دفاع از دین و ارزش های اسلامی از خصوصیات بارز مرحوم آیت الله میردامادی نجف آبادی بود و آن مرحوم به عنوان یکی از علمای برجسته حوزه های علمیه در کنار اهتمام به تفسیر و قرآن پژوهی در مقابله با سیاست های خصمانه رضاشاه حضور تاثیرگذار داشت.
وی افزود: بعد از غائله مسجد گوهرشاد وی مدتی به استان های سمنان و شهرری تبعید شد ولی این تبعیدها نیز نتوانست او را تحت تاثیر قرار دهد.
برخی از شرکت کنندگان در این همایش نیز بر ضرورت شناساندن شخصیت های دینی کشورمان همچون مرحوم میردامادی به ویژه برای نسل جوان تاکید داشتند.
آیت الله محمد محمدی گلپایگانی رییس دفتر مقام معظم رهبری گفت: مفاخر، علما و اندیشمندان بسیاری در طول تاریخ در حوزه های مختلف از جمله علوم دینی منشاء تاثیرگذاری بسیار در کشورمان بوده و آثار با ارزشی از خود به یادگار گذاشته اند ولی مفاخر و اندیشمندان کشور به نحو مطلوب در جامعه شناسانده نشده اند و باید با برگزاری یادواره ها و همایش های گوناگون در این زمینه تلاش کرد.
مهدی محقق رییس انجمن مفاخر فرهنگی کشور نیز گفت: در برخی از نقاط کشور یادواره هایی به مناسبت نکوداشت علما و اندیشمندان برگزار شده که مردم آن مناطق حتی اسم این افراد را هم تا آن زمان نشنیده بودند که این یک ضعف است.
وی تاکید کرد: متخصصان و صاحب نظران در هر حوزه ای، نخست باید مفاخر علمی مرتبط با دانش و تخصص خود را شناخته و سپس برای بازشناسی و معرفی آنان به جامعه بکوشند و از طرف دیگر مردم و نسل جوان باید با این علما و مفاخر بیشتر آشنا شده و آنان را الگوی خود در زندگی فردی و اجتماعی قرار دهند.
هرچند بزرگانی همچون آیت الله نجف آبادی در میان ما نیستند تا با علم و عمل خود راهنمای مردم باشند ولی آثار این دانشمندان می تواند همچون چراغی در مسیر هدایت و سعادت انسان قرار گیرد و این مفسر قرآن نیز یادگاری به نام خلاصة البیان فی تفسیر القرآن از خود به جای گذاشته که حاصل تلاش های ارزشمند این فقیه با اخلاص است و رهبر معظم انقلاب نیز این کتاب را حاصل همان درس های شبانه ای دانستند که مرحوم نجف آبادی چهل سال در کنار حرم امام رضا(ع) و در مسجد گوهرشاد مردم را با تفسیر کلام الهی آشنا می کردند.
/م.س 215