حجت الاسلام صدیقی: قلب مومن عرش رحمن است
بر اساس بینشی که قرآن کریم به ما می دهد تمام موجودات حی هستند و اینکه فکر می کنیم سنگ حیات ندارد و خاک، موجود مرده است و درختی که به صورت منبر در آمده است فکر می کنیم حیات ندارد. آن چه خدا در آیات قرآن تسبیح این موجودات را تصریح کرده است، در سوره مبارکه اسراء آیه 44 می فرماید: «وَإِن مِّن شَيْءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ وَلَـكِن لاَّ تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا» هیچ شیئ نیست الا اینکه دائما تسبیح خدا را می گوید.
موجوداتی که تسبیح می گویند و دوام ذکر دارند تسبیح آن ها، آن ها را مغرور نمی کند و عمل خودشان را نمی بینند، بلکه به حمد الهی تسبیح می کنند. یعنی خودشان را در این تسبیح، بدهکار می بینند. توفیق برای ما از جانب خدا است. نماز و ذکر و گریه از جانب خدا است.
اگر خدا در خیر را به روی بنده اش ببندد از همه عبادت ها محروم می شود. قرآن فرمود: «ما بِکم مِن نِعمَةٍ فَمِنَ الله»1 هر نعمتی که به شما می رسد از جانب پروردگار متعال است. نعمت ایمان، معنویت، توحید و ... از خدا است. همه خوبی هایی که در فکرمان داریم هیچ کدامش برای شما نیست، از جانب خدای متعال است. اما بشر تکبر پیدا می کند و عباداتش را چیزی می داند. عُجب، عمل را فاسد می کند. در همه امور خوب می آید و بنا می گذارد که آن را به آتش بکشاند.
« فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ»2 هر موقع خواستی قرآن بخوانی به خدا پناه ببر. نمی گوید وقتی گناه پیش آمد به خدا پناه ببر می گوید هر وقت قرآن می خوانی به خدا پناه ببر. برای اینکه شیطان محل کمین خودش را آدرس داده است. «قَالَ فَبِمَا أَغْوَيْتَنِي لأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ»3 من برایتان کمین زده ام. در همه کارهای خوب ما هم شیطان کمین زده است و هم نفس ما آمادگی شعله کشیدن دارد که بسوزاند.
بنابراین تمام موجودات عالم حیات دارند و نه تنها حیات دارند ذکر هم دارند. «ولله يسجد ما في السماوات وما في الأرض»4 موجودات زمینی و آسمانی همه در حال سجود هستند. این ما نیستیم که در حال سجده های طولانی هستیم. موجودات همه دائما در حال سجده پروردگار هستند.
شهادت بر اعمال
آقای طباطبایی دهه محرم در یک حسینیه ای برای عزاداری شرکت می کردند. حسینیه را توسعه داده بودند و مرحوم علامه طباطبایی به آن قسمت بازسازی شده نرفتند به قسمت قدیمی رفتند و گفتند: اینجا 80 سال اشک ریخته شده است و خاصیت دیگری دارد. فرموده بودند: این سیاهی ها روز قیامت بر عزاداری های ما شهادت می دهند. این نظر یک حکیم و اهل شهود است. در روایات ما هم آمده است که زمینی که بر آن گناه کرده ایم بر گناه ما شهادت می دهند. بعضی از گناهان است که از این گناه، زمین 40 روز می گرید.
فرمودند: در جاهای مختلف نماز بخوانید که روز قیامت شهادت می دهند که آن شخص نماز خوانده است. ما هیچ کار مخفی نمی توانیم بکنیم. همه زمین و آسمان هم سمیع و هم بصیر و هم باهوش هستند. هم حیات و شعور دارند و هم نماز و تسبیح پروردگار را دارند، لکن حیاتی را که نبات دارد آن حیات را خاک ندارد. نبات در دامن خاک تربیت شده است و از خاک به وجود آمده است ولی خدای متعال به او یک حیاتی برتر از خاک داده است. حیوان یک حیات بالاتر از نبات را دارد. این که آدم دوپا هست و می بیند و می شنود دلیل بر انسان شدنش نیست. انسان روح اکتسابی اش را باید اکتساب کند. این امر، امر موهبتی نیست و اکتسابی است.
«مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثي وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً»5 حیات طیبه حیاتی است که در شان انسان است. یعنی حیات خلیفة اللهی است. ما از شما خلیفه شدن را طلب داریم. لکن بدن و غرائض جانتان حجاب های شما است که اگر آن ها را کنار بزنید صفات جمال و جلال خدا در روح شما انعکاس پیدا می کند. چون خدا در این خانه استقرار پیدا کند دیگر دل شما نیست، عرش خدا می شود. «الرحمن علي العرش استوي».
در حدیث هم دارد: «قَلْبُ الْمُؤْمِنِ عَرْشُ الرَّحْمَنِ»6قلب مومن عرش رحمن است. خدا خودش را در این دل نشان می دهد. صفات الهی و اسماء حسنی پروردگار در دل مومن گنجینه اسرار و اسماء می شود.
وقتی وحشت مرگ بیاید، مغز همه آموخته هایش را از دست می دهد و می گویند برای میت تلقین بخوانید. او دیگر هر چه داشته است را از یاد برده است. آن لحظه سخت را سکرة الموت می گویند که مرگ آدم را از خود بیخود می کند و آن حالت های سخت موجب می شود انسان دچار فراموشی شود و همه چیز را از یاد ببرد. اگر عوض یاد آدم جانش، الله، علی، فاطمه بگوید هیچوقت فراموش نمی کند. آدم باید سعی کند محبت را در جان خودش تعمیق و ریشه دار کند که هیچوقت خدا را فراموش نکند. هیچ وقت امام زمان عجل الله تعالی فرجه را فراموش نکند.
در زیارت شریفه جامعه کبیره ما به حضرات عرضه می داریم: «فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لَا مَعَ عَدُوِّكُمْ آمَنْتُ بِكُمْ» من می خواهم با شما باشم نه اینکه در روضه یاحسین می گوییم با حسین هستیم. در حجره ات هم نشسته ای یا حسین بگو. امام حسین علیه السلام که با شما است. مرحوم شیخ رجبعلی خیاط به امام حسین علیه السلام متوسل شده بود که ما هوای زیارت داریم و به کربلا می خواهیم بیاییم. حضرت سیدالشهدا علیه السلام به ایشان فرموده بود که قبرم را می خواهی یا خودم را؟ خودم که با تو هستم.
آن ها با ما هستند ولی ما با آن ها نیستیم. در سوره مبارکه توبه می فرماید: «وَ قُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ»7 بگو اهل عمل باشید و عمرتان را ضایع نکنید. عملتان را در قبر لازم دارید. دست خالی نروید. با خودتان عمل ببرید که مهمان عملتان هستید. خدا و رسولش و مومنون که ائمه اطهار علیهم السلام هستند هم اعمال شما را می بینند. در سوره حجرات خدای متعال می فرماید: «وَ اعْلَمُوا أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يُطِيعُكُمْ»8 بدانید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با شما است. در میان شما هم رسول خدا است و حضرت زهرا سلام الله علیها و فرزندانشان هستند.
روح انسانی را با عمل صالح و ایمان باید کسب کند. خدای متعال در آیه دیگری فرمودند: « إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ»9 هم باید جان پاک باشد و هم عمل خوب انجام بدهی. اگر عمل به پیشگاه پروردگار فرستادی خدا شما را بالا می برد. روح انسانی زمین نیست بالا است. امیرالمومنین علیه السلام زمینی نبودند. علی دل به اینجا نیاورده است روح او در اعلی است. در خطبه شقشقیه فرمودند: از دامن وجود من چشمه های علم جریان دارد ولی هیچ فکر بلند پروازی به من نمی رسد. علی را جز خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله کسی نشناخت. شناخت خدا هم برای پیامبر و امیرالمومنین علیه السلام هم محال است. آن ها در حد خودشان می شناسند نه در حد خدا. خدای متعال فرمود: از روحم در تو دمیدم. برای مردم سایه امن می شوی. با عمل انسان به آن جا می رسد.
/1102101304
پی نوشت:
1.
سوره مبارکه النحل آیه ۵۳
2.
سوره مبارکه النحل آیه 98
3.
آیه 16 سوره اعراف
4.
سورة النحل الآية 49
5.
سوره نحل آیه 97
6.
بحارالأنوار، ج55، ص39
7.
آیه 105 سوره توبة
8.
آیه 7 سوره حجرات
9.
آیه 10 سوره فاطر