حجت الاسلام چوبچیان: پنج دستورالعمل مهم پیامبر(ص) چه بود؟

5 دستورالعمل مهم پیامبر(ص)

خداوند پنج دستورالعمل به پیامبر صلی الله علیه و آله داد و پیامبر صلی الله علیه و آله با انجام دادن این 5 دستورالعمل توانستند جامعه نوپای اسلامی را به سرانجامی که مدنظر خودشان و خداوند تبارک و تعالی بود برساند.

آیه 54 سوره مبارکه انعام اشاره به یکی از اسماء حسنی پروردگار دارد. « كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ» خداوند بر خودش مقرر داشته است که نسبت به بندگانش رحمت داشته باشد. پس اصل اول نگاه حق تعالی نسبت به مخلوقات نظر رحمت است. ما در اسمائی که خدا را می خوانیم این گونه می گوییم: ای خدایی که رحمتت بر غضبت سبقت گرفته است.

پیغمبر صلی الله علیه و آله تمام سعیش این بود که مردم را با رأفت و رحمت پروردگار آشتی دهد. بزرگان می فرمودند: عالم مظهر رحمانیت و رحیمیت پروردگار است. در تفسیر سوره مبارکه حمد در آیه اول بزرگان مفسرین می فرمایند ما که بسم الله الرحمن الرحیم را ترجمه می کنیم این گونه معنا می شود: به نام خدای بخشایشگر و آمرزنده. اما تعبیر قرآن تعبیر بسیار دقیقی است. خداوند اول رحمان است و بعد رحیم. بین رحمان و رحیم یک تفاوتی است. رحمان، مهربانی عام پروردگار است ولی اسم خاص پروردگار است. اگر کسی اسمش را رحمان بگذارد اشتباه است و باید عبدالرحمن بگذارد. رحمان مهربانی عام پروردگار است یعنی شامل همه مخلوقات است. رحیم صفت خاص و اسم عام پروردگار است. رحیم مهربانی خاص پروردگار است یعنی فقط شامل حال خوبان و اولیاء الهی است.

عده ای خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله آمدند و گفتند: ما اسلام می آوریم ولی بعضی از کارهایمان مانند شُرب خمر و ربا را نمی توانیم کنار بگذاریم. ما به بعضی از فرامین اسلام ایمان داریم و به بعضی نداریم. هر کسی که مسلمان شد باید به همه فرامین اسلام ایمان داشته باشد. اسلام رحمانی اگر معنایش این است که خوشایند عده ای نیست اسلام واقعی نیست، اسلام آمریکائی است.

پیغمبر صلی الله علیه و آله با 5 دستورالعمل توانستند مردم را هدایت کنند. آیه 112 سوره مبارکه هود می فرماید: «فَاستَقِم كَما أُمِرتَ وَمَن تابَ مَعَكَ وَلا تَطغَوا ۚ إِنَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ». چهار دستورالعمل از این دستورالعمل های حکومتی که خدا به پیامبر صلی الله علیه و آله داده است اینجا است و یکی از آن ها در آیه بعد است.

اولاً که این آیه و سوره مبارکه هود که نازل شد وقتی اصحاب به پیامبر صلی الله علیه و آله گفتند: زود پیر شدید یا رسول الله! حضرت در جواب فرمودند: سوره هود و سوره واقعه مرا پیر کرد. در بعضی از روایات هم هست که بعد از نزول این آیه کسی پیامبر صلی الله علیه و آله را خندان ندید. چه دستورالعملی می فرماید که خنده را از لبان پیامبر صلی الله علیه و آله گرفته است.

اول می فرماید: استقامت بورز. استقامت مصدر استفعال است از باب قیام. می گویند وقتی انسان می خواهد به کاری مسلط باشد ایستاده آن کار را انجام می دهد. دستور اولی که خدا به پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود استقامت است. وقتی محکم هستی دشمن در مقابل تو خوار و ذلیل است. نه هر گونه استقامتی.

مورد دوم می فرماید: «كَما أُمِرتَ» همان گونه که به تو امر شده است. فقط برای خدا استقامت کن. این دو مورد شاید تکلیف پیامبر صلی الله علیه و آله بوده است ولی مورد سوم و چهارم قدری مشکل است و احتمالا این بود که برای پیامبر صلی الله علیه و آله طاقت فرسا بوده است.

سومین دستورالعمل این است که استقامت فقط برای خودت و خدا نه. برای کسانی که از تو تبعیت می کنند هم هست. اگر اهل استقامت نباشند به آن چیزی که خدا خواسته است عمل نشده است. این مشکل است که یک عده را با خودت همراه کنی و بگویی صبر کنید خدا ما را کمک می کند. مردم آن چیزی که لمس می کنند را اطاعت می کنند و مشکل است آن چیزی که مردم لمس نمی کنند را پیروی کنند. این دعوت به استقامت خیلی مهم است. سومین دستور برای پیامبر صلی الله علیه و آله زحمت داشت ولی مسلمان های پاک باخته ای را به وجود آورد که عزت مند بودند. " وَمَن تابَ مَعَكَ" رهبری مومنان را باید شایسته و دقیق انجام دهد.

چهارمین دستورالعمل این است که " وَلا تَطغَوا" از جاده اعتدال خارج نشو. نه افراط و نه تفریط. مبادا به کسی ظلم کنی. عدالت به خرج دادن خیلی سخت است. می خواهند عدالت را معنی کنند بزرگان می فرمایند: هر چیزی را سر جای خودش بگذاری. اگر قرار باشد هر چیزی را سر جای خودش بگذاریم ما جایمان اینجا نیست و آن دنیا هم جایمان بهشت نیست. اگر قرار باشد خدا با عدالت رفتار کند که اوضاع خراب است. باید با فضلش رفتار کند. پس از جاده عدالت خارج نشو. می فرماید: خیلی ها برای رسیدن به هدف، استقامت کردند ولی برای رسیدن به هدفشان مرتکب گناه شدند. ما نباید به هر وسیله ای به هدفمان برسیم.

پنجمین دستورالعمل می فرماید: «وَلاَ تَرْكَنُواْ إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ اللّهِ مِنْ أَوْلِيَاء ثُمَّ لاَ تُنصَرُونَ» تکیه و اعتماد به کسانی که به شما ظلم کردند نکنید. علامه طباطبایی رحمت الله علیه می فرماید: پنجمین دستورالعمل پیامبر صلی الله علیه و آله این بود که هیچ وقت به آدم های ظالم تکیه و اعتماد نکرد. "ترکنوا" یعنی اعتماد کردن به همراه میلی که نسبت به آن ها باشد. نباید هیچ وقت نسبت به آدم های ظالم میل داشته باشیم. اندکی تمایل به دشمنان علی علیه السلام داشته باشی تمام قلبت را فاسد می کند. با آدم هایی که به شما ظلم کرده اند نباید تکیه کنید و در دلتان هم ذره ای میل به آن ها نداشته باشید. یک مورد از میل داشتن یعنی اینکه آن قسمتی از شریعت که باب میلشان است را بگویی و آن قسمتی که باب میلشان نیست را نگویی. می فرماید: اعتماد و تکیه به آدم ها و دولت های ظالم باعث می شود آن ظلم هایی که آن ها در عالم می کنند تأیید شود. چرا این روحیه در این سال ها تضعیف شده است. چرا اعتماد و تکیه می کنیم. طبق دستورالعملی که خداوند متعال به ولی اش دستور داده است عمل کن.

/1102101304