حجت الاسلام علی پناه: اهمیت احترام به پدر و مادر

احترام به والدین

یکی از موکدات اخلاقی قرآن که قرآن کریم خیلی به آن تاکید کرده است احترام به والدین است و رعایت حقوق آنها. قرآن در چندین آیه به شکل های گوناگون نسبت به این مطلب اشاره کرده است که احترام به والدین یکی از وظایف مورد تاکید هر مسلمانی است. برای دعوت به احترام حقوق والدین در آیه، اول ما را به توحید دعوت می کند. چون توحید مهم ترین اصل است. یعنی در پرستش بنده و شما کسی را با خدا شریک نکنیم. تمام انبیاء علیهم السلام هم مبعوث شدند که مردم را به همین اصل دعوت کنند.

انبیاء علیهم السلام این همه زجر کشیدند که نهایتاً مردم یکتاپرست شوند. این مهم ترین اصل اعتقادی است. سپس می فرماید: باید در رعایت حقوق والدین کوشا باشید. «و قضی ربک الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا.»¹ اول ما را به رعایت حق الله دعوت می کند. امام سجاد علیه السلام یک رساله به اسم رساله حقوق دارند که در آن 51 حق را بیان می کنند. یعنی بر گردن بنده و شما 51 حق واجب است. اولین حق، حق خدا است. یعنی ما در پرستش کسی را شریک با خدا نکنیم. بزرگ ترین حق همین است.

دو نکته مهم در این آیه

مرحوم علامه طباطبایی رحمت الله علیه در تفسیر شریف المیزان ذیل این آیه از سیاق آیه و ادبیات خاص آیه می گوید: دو نکته استفاده می شود.

بیان اهمیت خدمت به والدین

اولین نکته این است که خدا ما را اول به رعایت حق خودش دعوت می کند و بعد ما را دعوت به رعایت حقوق پدر و مادرمان می کند که به ما بفهماند که حقی که خدا نسبت به والدینمان واجب کرده است بعد از حق خداوند، بزرگ ترین حقی است که بر ما واجب شده است. اگر برایشان کاری کردی لطفی به آن ها نکرده ای فقط وظیفه ات را انجام داده ای.

همین که پدر و مادر برایتان دعا کنند یا با بودنتان احساس غرور کنند همه گره های زندگیتان باز می شود. همه مشکلات خود به خود رفع می شود. همین که احساس غرور کنند دیگر نیازی نیست که برایتان دعا کنند خود به خود کارهایتان روی غلتک می افتد.

کسی که "استغفرالله ربی و اتوب و الیه" می گوید ولی دلش پشیمان نمی شود دارد خودش را مسخره می کند. لفظ می گوید ولی دلش متوجه ذکری که می گوید نیست. اگر می خواهید به شما عنایتی شود دور پدر و مادرتان بگردید. قرآن اگر ما را به توحید دعوت می کند و بعد احترام به والدین می خواهد اهمیت این نکته را گوشزد کند.

ایجاد انگیزه برای خدمت به والدین

نکته دوم این است که قرآن اول ما را به توحید و بعد ما را به احترام والدین دعوت می کند که به ما بفهماند باید انگیزه برای احترام به والدین پیدا کنیم. قرآن می خواهد برای ما ایجاد انگیزه کند. خیلی از توفیقات نصیب ما نمی شود مگر صرفاً از رهگذر خدمت به والدین. خوشا به حال کسانی که سایه پر مهر پدر و مادر هنوز روی سرشان است. مرحوم شیخ انصاری² شخصیتی است که در بین بزرگان تشیع خاتم الفقها است. یعنی فقیهی که نظیر و مانندش هنوز نیامده است. همین فقیه مادرش را روی دوشش می گذاشت و به حمام زنانه می برد و آن ها مادرش را می شستند و دوباره او را بغل می کرد و به خانه می آورد.

/1102101304

پی نوشت:

1.     آیه 23 اسراء

2.     نسب شیخ مرتضی انصاری به جابر بن عبداللّه انصاری، از صحابه بزرگوار رسول خدا (ص) می رسد. ایشان در دزفول متولد شـده و تـا ۲۰ سـالگی نزد پدر خود تحصیل کرده، و آنگاه همراه پدر به عتبات رفته است و علمای وقت که نبوغ خارق العاده او را مشاهده کردند، از پدر خواستند که او را برنگرداند. او در عراق چهار سال تـوقـف کرد و از محضر اساتید بزرگ استفاده کرد آنگاه در اثر یک سلسله حوادث ناگوار، به وطن خـویش بازگشت. شیخ بعد از دو سال، بار دیگر به عراق رفت و دو سال تحصیل کرد و به ایران مراجعت نمود و تصمیم گرفت از محضر علمای بلاد ایران استفاده کند؛ لذا عازم زیارت مشهد شد و در کاشان با حاج ملا احمد نراقی، صاحب مستند الشیعه، و صاحب معراج السعادة، فـرزنـد ملا مهدی نراقی ملاقات کرد و آنگاه به مشهد رفت و پنج ماه تـوقـف نـمـود.