حجت الاسلام اکبری: مبدأ شکل گیری تشیع، زمان پیامبر(ص) بود

وارث: ایام شهادت امام صادق (ع) با سخنرانی حجت الاسلام اکبری و مداحی حاج محسن عرب خالقی در هیئت الزهرا (س) برگزار شد.

در ادامه متن سخنرانی حجت الاسلام جاودان را می خوانید:

مبدا تاریخ تشیع از چه زمانی بوده؟

مبدا تاریخ تشیع از چه زمانی بوده؟ دو قول در این زمینه وجود دارد. بعضی ها می گویند از زمان سقیفه بحث شیعه و سنی بوجود آمد عده ای که با خلیفه ی اول، دوم و سوم نکردند شیعه نام گرفتند و برخی ها می گویند از اواخر خلافت عثمان مردم متوجه اشتباه خود شدند و فهمیدند گوهر را رها کرده اند و اشتباه رفته اند و خود مردم عثمان را کشتند. برخی دیگر هم می گویند بعد از خلافت و حاکم شدن امام علی علیه السلام تشیع شکل گرفت. در بعضی اقوال هم گفته می شود بعد از ماجرای حکمیت و یا از زمان شهادت امام حسین علیه السلام تشیع شکل گرفت.

قول آخر هم گفته می شود از زمان امام باقر و صادق علیهماالسلام شکل گرفته البته اقوال دیگری هم وجود دارد.قول حق می گوید تشیع در زمان پیغمبر صلی الله علیه و آله بود. روزی جابر نزد پیغمبر صلی الله علیه و آله نشسته بود که این آیه نازل شد: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَٰئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ ¹ ؛ کسانی که ایمان آورده اند و عمل صالح انجام داده اند از خوبان هستند. جابر نقل می کند در همین زمان امیرالمومنین علیه السلام وارد شد، پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: ای علی تو و پیروان تو از رستگاران هستند. در برخی تعابیر دیگر حضرت مستقیم به امام علی علیه السلام می فرماید.

پس لفظ شیعه را پیغمبر صلی الله علیه و آله بر ما گذاشت. تشیع در زمان حضرت شکل گرفت و عده ای به نام شیعه ی علی علیه السلام معروف بودند حتی خود پیغمبر صلی الله علیه و آله هم شیعه بود. شیعه یعنی کسی که قائل به ولایت و امامت امیرالمومنین و اولاد او علیهم السلام بعد از پیغمبر صلی الله علیه و آله باشد. خود حضرت که این را قبول داشت پس او هم از شیعه بود.

اقوالی که می گوید شیعه بعد از سقیفه، یا بعد از امام حسین، باقر و یا صادق علیهم السلام شکل گرفت از جهتی صحیح است و از جهت دیگر صحیح نیست. صحیح نیست چون مبدا تشیع از زمان پیغمبر صلی الله علیه و آله بود. صحیح است از جهت اینکه این حوادث در تثبیت و گسترش تشیع نقش داشت. در زمان سقیفه تشیع تثبیت شد و در زمان اواخر خلافت عثمان و حکومت امیرالمومنین علیه السلام گسترش یافت و در زمان شهادت امام حسین علیه السلام که نقطه ی عطف است، ثبات تشیع بیشتر شد چون اسلام با امام حسین علیه السلام زنده شد و در زمان امام باقر و صادق علیهماالسلام که فرصتی برای تاسیس دانشگاه شد، تشیع گسترش بیشتری پیدا کرد.

چرا به ما شیعه ی جعفری می گویند؟ در مقابل چهار مذهب اهل سنت؛ مذهب حنبلی، شافعی، حنفی و مالکی به ما جعفری گفته می شود. چون اهل سنت فقه و احکامشان را از مالک، احمدابن حنبل، ابوحنیفه و شافع ابن ادریس گرفته اند به آنها مالکی، حنفی، حنبلی و شافعی گفته می شود و ما چون فقه مان را از امام جعفر صادق علیه السلام گرفتیم به ما "جعفری" گفته می شود نه اینکه شیعه از آن زمان شروع شده باشد.

صفات و خصوصیات شیعه

شیعه انصاف دارد، نسبت به دیگر شیعیان مهربان است، دروغ نمی گوید و امانت دار است. چند نفر به دیدار امام رضا علیه السلام آمدند حضرت بسیار مهربان و سریع الرضا بود. آن چند نفر به خادم حضرت گفتند به حضرت بگوئید چند نفر از شیعیان شما به دیدار شما آمده اند اما حضرت آنها را به منزل راه نداد، فردا آمدند باز حضرت ممانعت کرد چند بار این اتفاق افتاد تا سی روز حضرت راهشان نداد. آنها به شدت ناراحت شده بودند و دلیل کار امام رضا علیه السلام را نمی دانستند در نهایت حضرت انها را پذیرفت وقتی علت را جویا شدند، حضرت فرمود: شما دروغ گفتید شیعه یک صفاتی دارد شیعه دروغ نمی گوید بهتر بود می گفتید ما محبّ شما هستیم شیعه یعنی دنباله رو.

در قرآن در چند مورد لفظ شیعه آمده است؛ وَ إِنَّ مِنْ شيعَتِهِ لَإِبْراهيمَ ² ؛ همانا ابراهیم پیرو حضرت نوح بود. آیه ی دوم درباره ی حضرت موسی است. حضرت موسی در کوچه ای می رفتند که دو نفر را مشاهده کردند که به قصد کشت یکدیگر را کتک می زدند، یکی از آنها قبطی (از فرعونی ها) و دیگری سبطی (از بنی اسرائیل) بود. فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِی مِن شِیعَتِهِ عَلَى الَّذِی مِنْ عَدُوِّهِ ³ ؛ آن کسی که از شیعیان موسی بود تقاضای کمک کرد .

پس شیعه یعنی پیرو؛ این رفتارهایی که ما انجام می دهیم به پیروی از امیرالمومنین علیه السلام و اولادش شباهتی ندارد. امام صادق علیه السلام فرمود: به هر کسی از شیعیان که ببینی اطاعت ما را می کند و به سخن ما عمل می کند سلام مرا برسان و بگو شما را به خداترسی، ورع در دین، تلاش در راه خدا، راستگویی، ادای امانت، طول سجود، خوب همسایه داری سفارش می کنم که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: امانت را هر کسی به شما سپرد رعایت کنید. چه آدم خوبی باشد یا آدم بدی باشد امانت به شما سپرده و شما را امین دانسته. چون هر کسی در دینش ورع داشته باشد، در گفتارش صادق باشد، در امانتداری امین باشد و خلق خوش داشته باشد از شیعیان ماست.

شیعه عصبانی نمی شود، فحش نمی دهد، اهانت نمی کند، شیعه گذشت دارد متاسفانه ما خیلی کم گذشت هستیم.

پی نوشت:

1- سوره بینه آیه 7.

2- سوره صافات آیه 83.

3- سوره قصص آیه 15.