۸ پندِ خواندنیِ منظوم از امام رضا (ع)
یکی از ویژگی های ائمه اطهار (ع) و بیان نکاتی آموزنده می باشد که سعادت اخروی و دنیوی را به همراه دارد.
وارث: بنا به روایات اهل سنت و تشیع کلمات گرانسنک سترگی از حضرت رضا (ع) برجای مانده است که با قرار گرفتن در قالب نظم به زبان فارسی فراگیری دو چندان پیدا کرده است که این امر نشانگر عمق محتوایی و غنای معنایی آن می باشد که می توان از آن در نثر و و به ویژه نظم بهره برد.
نظافت مایه آرام جان است
حضرت رضا (ع) می فرمایند: مِنْ أَخْلَاقِ الْأَنْبِیَاءِ التَّنَظُّف؛ از اخلاق پيامبران و صدّيقان، رعایت نظافت است.
نظافت موجب پاکی جسم است
نظافت مایه آرام جان است
امام هشتمین فرمود با خلق
نظافت شیوه‌ی پیغمبران است
توانگر را بوَد واجب که بخشد
پیشوای هشتم (ع) بیان می دارند: صَاحِبُ النِّعْمَةِ یَجِبُ أَنْ یُوَسِّعَ عَلَی عِیَالِه؛ آن كه صاحب نعمت است بايد كه بر هزينه خانواده اش وسعت بخشد.
توانگر را بوَد واجب که بخشد
زن و فرزند را از مال دنیا
دهد وسعت به امر زندگانی
به شکر نعمت حیّ توانا
خَدیو طوس، بفرمود نکته ای زیبا
امام رضا (ع) فرموده اند: مَنْ لَمْ یَشْکُرِ الْمُنْعِمَ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ لَمْ یَشْکُرِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَل؛ هر که سپاس مردم نعمت دهنده را نگوید، سپاس خدای بزرگ را نگفته است.
شنیده‌ام که عَلی بن مُوسَی کاظم
خَدیو طوس، بفرمود نکته ای زیبا
کسی که نیکویی خَلق را نداشت سپاس
نکرده است سپاس خدای بی‌همتا
انجام فرائض است ایمان
حضرت رضا (ع) بیان داشته اند: الْإِیمَانُ أَدَاءُ الْفَرَائِضِ وَ اجْتِنَابُ الْمَحَارِمِ؛ ایمان حقیقی، انجام واجبات و دوری از محرمات است.
فرمود رضا امام هشتم
انجام فرائض است ایمان
دوری ز مُحرّمات و زشتی
پرهیز ز ناصواب و عصیان
امین نکرده خیانت، تو از ره غَفلَت
حضرت رضا (ع) اشاره داشته اند: لَمْ یَخُنْکَ الْأَمِینُ وَ لَکِنِ ائْتَمَنْتَ الْخَائِن؛ امین به تو خیانت نکرده (و نمى کند) و لیکن تو خائن را امین تصور نموده اى.
کسی که بیم ندارد ز کردگار علیم
وِرا به خدمت خلق خدا مکن تعیین
امین نکرده خیانت، تو از ره غَفلَت
امین شمرده خیانت شعار بد آیین
خموشی گزین، تا نیفتی به ذلّت
امام رضا (ع) می فرمایند: الصَّمْتُ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْحِکْمَةِ؛ سکوت بابی از ابواب حکمت است.
زبان تو گر تحت فرمان نباشد
خموشی گزین، تا نیفتی به ذلّت
عَلی بن مُوسَی الرِّضَا راسْت پندی
سکوت است بابی ز ابوابِ حکمت
به جای پدر هست، مهتر برادر
پیشوای هشتم (ع) فرموده اند: الْأَخُ الْأَکْبَرُ بِمَنْزِلَةِ الْأَب؛ برادر بزرگتر به منزله پدر است.
برادر چو دانا و شد و آزموده
وِرا با پدر می‌شمارش برابر
بگفتا امام بحق، نور مطلق
به جای پدر هست، مهتر برادر
تو را عقل یار است و جهل است دشمن
حضرت رضا همچنین در کلامی گوهربار می فرمایند: صدیقُ کُلِّ امْرِئٍ عَقلُهُ و عَدُوُّه جَهلُهُ؛ دوست هرکسی عقل اوست و دشمن هر کس نادانی اوست.
به نزدیک نادان بوَد تار گیتی
ز دانش بکن گیتی تار روشن
بفرمود فرزند مُوسَی بن جَعْفَر
تو را عقل یار است و جهل است دشمن