تصویر قدیمی از عزاداری روز عاشورا در حرم امام رضا(ع)

وارث: در جستجویی میان اسناد این مرکز به عکس‌های تعزیه‌خوانی در ایام ماه‌های محرم و صفر برخوردیم. یکی از عکس‌هایی که در این مرکز یافته می‌شود این عکس است که از صحن انقلاب اسلامی کنونی یا صحن کهنه یا صحن عتیق قدیم گرفته شده است.

این عکس در سال ۱۳۰۹ هجری قمری معادل با سال ۱۲۶۷ هجری شمسی تهیه شده است و در کنار بسیاری دیگر از تصاویر قدیمی حرم مطهر رضوی توسط مرکز اسناد آستان قدس رضوی شناسایی و مستند شده‌اند.

پایین این عکس نگاشته شده است: «دورنمای گنبد مطهر حضرت رضا(ع) در روز عاشورا، صحن عتیق هشتاد و شش ذرع عرض و شصت و دو ذرع طول دارد. نهر چشمه‌ی کیلاس از بالاخیابان میاید وارد صحن می‌شود و از صحن وارد پایین خیابان»

از دیگر نوشته‌های ذیل این عکس عباراتی با این مضامین است: « عکاس مخصوص اعلی‌حضرت قدرقدرت شاهنشاهی ارواحنا فداه/ خانه‌زاد عبدالله قاجار دارالخلافه‌ی ناصری»

عکاس این تصویر، عبدالله قاجار معروف به عکاس‌باشی از عکاسان مشهور‌ و پرکار در‌ دوره‌‌ی ناصرالدین‌‌شاه‌ قاجار است که‌ نمونه‌ی‌ عکس‌های‌ او در آلبوم‌خانه‌‌ی کاخ‌ گلستان‌ و در خانواده‌ها به‌ وفور یافت‌ می‌شود. او در آموزش عکاسی حرفه‌ای در ایران نقش مؤثری بر عهده داشت و با برپا کردن عکاسخانه، فن عکاسی را متداول کرد. او عکس‌های ارزشمندی از زندگی اجتماعی مردم آن دوره به یادگار گذاشته است که در حال حاضر جزو اسناد ارزشمند تاریخ اجتماعی دوره‌ی حکومت قاجاریان محسوب می‌شود.

عبدالله قاجار در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۰۹- ۱۳۰۸هجری قمری بنا به حکم ناصرالدین شاه راهی خراسان شد و عکس‌های ارزشمندی از اوضاع و احوال خراسان به یادگار گذاشته است که از جمله عکس‌های ارزشمندش می‌توان به همین تصویر برگزاری مراسم روز عاشورای محرم‌الحرام سال ۱۳۰۹هجری قمری در صحن عتیق (انقلاب اسلامی فعلی) حرم امام رضا(ع) اشاره کرد که از اهمیت بسیار فراوانی در تاریخ اجتماعی شهر مشهد در دوران قاجار برخوردار است.