سفارش امام زین العابدین(ع) به هنگام توبه به درگاه خدا

وارث: در دوازدهمین بخش از صحیفه سجادیه می خوانیم: اگر با حسن ظن، به خدا روی آوریم، به ما تفضل خواهد کرد. اگرچه بنده گناه می‌کند، خدا او را از نعمت بی‌بهره نمی‌کند. در پیشگاه الهی باید اعتراف به لغزش‌ها کرد و از رحمت او ناامید نشد؛ چرا که توبه را راهی برای بازگشت به سوی خودش و اصلاح شخص گنهکار قرار داده است .بنده با گناهی که مرتکب می‌شود، به خودش ظلم می‌کند و حرمت الهی را سبک می‌شمارد. خدا مهربان‌ترین مهربانان و بخشنده‌ترین کسی است که طلب‌کنندگانِ رحمت، نوبت به نوبت آهنگ او کنند؛ عفوش افزون از انتقامش و خشنودی‌اش بیش از خشمش است؛ خدایی که اصلاح تباهکاری مردم را با توبه خواسته و‌ از عمل بندگانش، اگرچه اندک باشد، خشنود می‌شود و کمِ آنان را پاداشفراوان می‌دهد. همچنین سه خصلتِ محبوب‌ترین بنده نزد خداوند: در پیشگاه خدا دست از سرکشی و نافرمانی بردارد، از پافشاری بر گناه اجتناب کند و درخواست آمرزش را ادامه دهد. طلب آمرزش در مورد سه اخلاق رذیله: ۱. کِبر و غرور، ۲. اصرار بر گناه، ۳. کوتاهی در اعمال.

وَ كانَ مِنْ دعائِه عليه‏السلام فِى‏الاعتِرافِ‏ وَ طَلَبِ التّوبةِ اِلَى‏اللَّهِ تَعالى:‏ 

پروردگارا! براستی که سه خصلت مرا از اينكه چيزى از تو بخواهم بازمى‏دارد، و يك خصلت مرا به درخواست از تو ترغيب مى‏كند، آن سه عبارت، از امرى كه به آن فرمان داده‏اى و من در انجامش كندى كردم، و كارى كه مرا از آن نهى نمودى و به سويش شتافتم و نعمتى‏كه به‏من بخشيدى ولى در شكر گزاريش كوتاهى كردم.

اما آنچه مرا بر درخواست از تو ترغيب مى‏كند احسان توست به آن‏كه با نيّت پاك به تو روى آورده، و از طريق خوش گمانى به درگاه تو آمده، زيرا كه تمام احسانهايت از روى تفضّل است، و نعمتهايت همه بى‏سبب و بدون سرآغاز. 

اى خداى من، اينك منم كه به پيشگاه عزتت همچون تسليم شونده ذليل ايستاده‏ام، و با شرم و حيا همچون نيازمندى عيالوار از تو درخواست مى‏كنم، و معترفم كه در هنگام احسان تو جز خوددارى از معصيت طاعتى نكرده‏ام، و هيچ‏گاه از نعمتت بى‏بهره نبوده‏ام.

خدايا اكنون كه در برابرت به زشتى اعمالم اعتراف مى‏كنم برايم سودى خواهد داشت؟ و آيا اقرار به زشتى آنچه انجام داده‏ام مرا از عذاب تو نجات خواهد داد؟ يا آنكه مرا در اين حالى كه هستم مستوجب غضب خود مى‏دانى؟ و يا در اين هنگام كه تو را مى‏خوانم اراده عذابى شديد به دنبال من است؟

پاك‏و منزّهى، از تو نااميد نيستم در حالى كه درِ توبه را به رويم گشوده‏اى، بلكه سخن بنده ذليل را به زبان مى‏آورم، بنده‏اى كه به خود ستم كرده، و حريم حرمت پروردگارش را سبك شمرده، بنده‏اى كه گناهش عظيم است و روى هم انباشته، و روزگار از او روى گردانده و عمرش سپرى شده.

تا چون نظر كرده كه زمان عمل گذشته، و دوران عمر به آخر رسيده، و يقين نموده كه پناهگاهى از عذابت و گريزگاهى از انتقامت نيست، با ناله و انابه به سويت روآورده، و توبه‏اش را براى تو خالص ساخته، پس با دلى پاك و پاكيزه به سويت برخاسته.

و تو را با ناله‏اى سوزناك و آهسته خوانده، درحالى كه از شدت تواضع در برابر تو خم گشته، و از سرافكندگى كج و فرومانده شده، و ترس از مقام تو هر دو پايش را به لرزه انداخته، و اشك چشم صفحه رخسارش را فراگرفته، و با اين جملات تو را مى‏خواند:

اى مهربانترين مهربانان، اى بخشنده‏تر كسى كه طالبان رحمت نوبت به نوبت آهنگ او كنند، و اى عطوف‏تر كسى كه آمرزش خواهان گرد او گردند، و اى كسى كه عفوت افزون از انتقامت است، و اى آن كه خشنوديت بيش از خشم توست، و اى كسى كه به‏خاطر گذشت پسنديده‏ات آفريدگانت را به حمد خويش فراخوانده‏اى، و اى كسى كه بندگانت را به پذيرفتن توبه عادت داده‏اى، و اى كسى كه اصلاح تباهكارى مردم را به وسيله توبه خواسته‏اى.

و اى كسى كه به عمل اندك بندگان خشنود شده‏اى، و كم آنان را پاداش فراوان داده‏اى، و اى كسى كه اجابت دعا را براى ايشان ضامن گشته‏اى، و اى آن كه به فضل و بخشش خويش آنان را به پاداش نيكو وعده داده‏اى، من نه از گناهكارترين گناهكارانم كه تو او را آمرزيده‏اى.

و نه از نكوهيده‏ترين افرادى كه به درگاهت عذر آورده و تو عذرش را قبول كرده‏اى، و نه از ستمكارترين ستمكاران كه نزد تو موفق به توبه شده و تو به او احسان كرده‏اى، 

در چنين حال به جانب تو بازمى‏گردم بازگشت كسى كه از كرده گذشته خود پشيمان و از آنچه بر سرش آمده نگران، و از ورطه‏اى كه در آن افتاده از روى خلوص شرمگين است، و مى‏داند كه گذشت از گناه بزرگ در نظر تو عظيم نمى‏نمايد.

و بخشيدن معصيت خطير بر تو گران نمى‏باشد، و تحمل جنايات سنگين بر تو دشوار نمى‏آيد، و محبوب‏ترين بندگانت نزد تو كسى است كه در پيشگاه تو دست از سركشى و نافرمانى بردارد، و از پافشارى بر گناه اجتناب نمايد، و درخواست آمرزش را ادامه دهد، و من در برابر تو بيزارى مى‏جويم از اينكه سركشى كنم، و به‏تو پناه‏مى‏برم از اينكه بر گناه اصرار ورزم، و براى آنچه در آن كوتاهى ورزيده‏ام طلب‏آمرزش دارم، و بر آنچه از انجامش فرومانده‏ام از تو درخواست يارى مى‏كنم.

الها، بر محمد و آلش درود فرست، و از حقوقى كه بر عهده من دارى بگذر، و از عذابى كه مستحق آنم معافم دار، و از آنچه بدكاران از آن مى‏ترسند پناهم ده، زيرا كه تو بر عفو و بخشش كمال قدرت را دارى، و به جهت آمرزش موضع اميدى، و به گذشت معروفى، نيازم را جز تو محل طلبيدنى نيست، و گناهم را غير تو آمرزنده‏اى نباشد، حاشا كه چنين نباشى، ومن جز از تو بر خود ترس ندارم، كه تو شايسته آنى كه از تو پروا كنند و اهل آمرزشى.

بر محمد و آلش درود فرست، و حاجتم را روا كن، و مطلبم را برآور، و گناهم را ببخش، و دلم را از ترس ايمنى ده، زيرا كه تو بر هر چيز توانايى، و اين كار براى تو آسان است، دعايم را مستجاب كن اى پروردگار جهانيان.