جایگاه منافق از کافر بدتر است

وارث: مراسم شب سیزدهم ماه مبارک رمضان با سخنرانی آیت الله قرهی و مداحی حاج محسن حیدر زاده در مهدیه قائم المنتظر(عج) برگزار شد.

اینکه پروردگار عالم عفو می کند به خاطر این است که بهترین رحم کنندگان است. یکی از نکاتی که پروردگار عالم بیان می کند این است که چرا انسان مدام گناه می کند و خدا هم هر بار می بخشد؟ خود بخشش الهی یک نعمت است. یکی از خصوصیات عفو این است که انسان پاک می شود و کانّه مجددا به دنیا آمده است، عفو او را از پلشتی ها و زشتی ها دور می کند و نیاز دارد که تشکر کند.

اینکه بعضی جملات در قرآن و روایات بیان می شود برای این است که ما متوجه شویم مثل اینکه خداوند می فرماید: کن فیکون؛ اینطور نیست که خدا بگوید باش! اراده ذاتی احدیت خلقت ساز است و نیازی نیست بگوید باش! تا موجود شود، اما ما چون مخلوق هستیم و ما ملموسات سروکار داریم، برای اینکه ما متوجه شویم چنین میفرماید. یا برای اینکه خدا به ما بفرماید به سمت شیطان نروید می فرماید: او دشمن شما ودشمن من است. شیطان که مخلوق خداست مگر می شود دشمن خدا شود؟ شیطان می خواهد چه عرض اندامی در مقابل خالق کند؟ برای اینکه ما متوجه شویم چون ما با محسوسات سروکار داریم چنین بیانی فرموده اند که ما مراقب باشیم، وقتی کلمه "قوی" بیان می شود هم همینطور است، معلوم است پروردگار عالم قوی و قادر است، برای این گفته شده که به ما تفهیم شود.

اسامی خداوند هم اینطور است تاحدی نازل شده است تا ما بفهمیم. قوم بنی اسرائیل به قدری نمک شناس بودند که خداوند در قران می فرماید: شما وفای به عهد کنید تا من هم به عهدم وفا کنم، خدا خودش را به حد عامیانه پایین آوردند مثل اینکه دو نفر با هم معامله می کنند. حتی قوم بنی اسرائیل وقتی دیدند دریا شکافته شده به حضرت موسی گفتند اول خودت جلو برو! با اینکه معجزه را به چشم خود می دیدند. خداوند به آنها می فرماید: شما بعد از رفتن حضرت موسی گوساله پرست شدید وبه خودتان ظلم کردید اما باز من شما را بخشیدم. پروردگار عالم می فرماید: بدترین قوم یهودی ها هستند. 

تشکر از باب این است که انسان متوجه شود نعمتی به نام عفو وجود دارد که اگر این نعمت نبود ما در ضلالت و گمراهی می ماندیم. 

به مومنین سفارش شده که مواظب باشند تا همیشه مشمول عفو الهی قرار بگیرند، کاری نکنند که ایمانشان متزلزل شود، از غفلت است، ما گناهان را از روی جهالت انجام می دهیم ولی ایمانمان را از دست نداده ایم چون می گوییم الهی العفو؛ این خیلی مهم است و یکی از وسوسه های شیطان هم این است. اینکه در روایات داریم که میگوید: آنهایی که الهی العفو را به سخره گرفتند؛ مربوط به منافقینی است که مسخره می کنند و منظورشان آن منافقان است، اما اینکه باور و ایمان درونی ما این است که کنترل نفس نداریم، ایمان قوی داریم اینکه بتوانیم وقتی به گناه رسیدیم توفیق ترک آن را داشته باشیم، اینچنین ایمان قوی نداریم، اما بعد از آن پشیمان می شویم و الهی العفو می گوییم خدا می فرماید: (منافقین) می خواهند این ایمان را از شما بگیرند.

فرمودند: لهم فی الدنیا خزیٌ و فی الاخرة عذاب عظیم¹؛ ذیل آیه شریفه داریم که کاری کنید آنها در دنیا ذلیل شوند و در آخرت هم عذاب بزرگی برای آنهاست؛ منظور منافقین هستند.

اینکه چند شب پیش بیان کردم حلم و بردباری نائب امام زمان علیه السلام حدی دارد و اگر به غرش دربیایند برای آنها بد می شود ریشه قرآنی دارد، حلم حدی دارد ولی اگر بیشتر از آن شد یک امر دیگری می آید: فَاعفُوا وَاصفَحوا حَتی یَاتی الله بِاَمرِه²؛ یعنی این عفو و بخشش همیشگی نیست و حدی دارد، پروردگار عالم یک بار، دوبار یا بیشتر می بخشد اما تا یک حدی. 

اینکه در جای دیگر قرآن فرموده: مردم را از ذکر خدا در مساجد منع می کند؛ یعنی چه؟ یعنی افرادی که عفو کردی بیشتر می آیند و می خواهند افکار شما که افکار الهی و ایمانی است را عوض کنند و تغییر بدهند، اینجاست که خدا می فرماید: آنها در دنیا ذلیل می شوند و در آخرت هم برایشان عذاب بزرگی است. اینها همان منافقانی هستند که با عقاید وایمان مردم بازی می کنند، جایگاه منافق بدتر از کافر است. چون کافر واقعا نمیداند ولی منافقین در پست ترین جایگاه ها هستند.

اسفل پست ترین جای جهنم است، و از آن پایین ترین جایگاهی در جهنم نداریم که آن هم برای منفاقین است. جایگاه منافقین از فراعنه و فرعون هم پست تر است و در طبقات پایین تر جهنم قرار می گیرند. همان منافقینی که می خواستند پیامبر صلی الله علیه و آله را به شهادت برسانند، شتر حضرت را رَم کردند. منافق هیچ موقع از نور الهی بهره مند نمی شود برعکس هر چه آیات و نور الهی بیشتر شود آنها بیشتر عصبانی می شوند و هیچ موقع استفاده نمی کنند.

بدتر از منافقین کسی نیست! چون خورشید رسالت را نمیبیند. من و شما پیامبر صلی الله علیه وآله را ندیدیم وایمان داریم اما منافق در کنار پیامبر صلی الله علیه وآله و خورشید رسالت بوده و بدتر هستند. جوانان ما تصویر و صوتی از امام می بینند اما تصویر و صوت پیامبر صلی الله علیه وآله را ندیده و اینطور برای آرمان های امام جانفشانی می کنند، اما یک موقع می بینید منافقی کنار امام بوده ولی می گوید: «امام اشتباه کرد! ما از اول ولایت مطلقه فقیه را قبول نداشتیم!»

خصوصیت منافق این است و رحمت و عفو الهی شامل حالشان نمی شود و نباید به دنبال رحمت الهی برای آنها رفت. خدا در ابتدا چندین مرتبه منافقین را مورد رحمت و عفو خودش قرار می دهد تا برگردند و لذا بیان فرمود: ما این کار را انجام می دهیم تا شما شکر کنید و برگردید. شکر نعمت یعنی دانستن قدر آن نعمت، شکر حقیقی این است که قدر نعمت را بدانند. خصوصیت منافقین اینطور است که هرچه عفو ورحمت الهی درباره آنها بیشتر می شود برعکس می شوند و تصور خامی پیدا می کنند.

ما جاهل هستیم و از روی جهلمان گناه می کنیم و فورا هم می گوییم خدایا ببخشید، نمی خواهم تشویق به گناه کنم اما اگر صدبار هم گناه کرده و توبه کنیم در آن نفاق نیست، کسی که منافق است از اول قائل به خدا و اله نیست. در ظاهر به مسلمانان می گویند ما با شما هستیم و ایمان به خدا داریم اما در خلوت به شیاطین میگویند ما با شما هستیم.

خصوصیت مومن این است که شاکر نعمت است و وقتی هم اشتباه کند از خدای متعال طلب عفو می کند. خدا فخیر راحمٍ هست اما برای منافق چنین نیست و تا یک حدی بخشش دارد اما بعد از آن خزیٌ فی الدنیا می شود و در دنیا ذلیلشان می کند.

حضرت موسی بعد از پیامبر صلی الله علیه وآله مظلوم ترین پیامبر بوده با قوم بنی اسرائیل که بسیار بهانه گیر بودند سروکار داشتند. نعمت برای شما می ماند چون شاکر نعمت هستید.

پی نوشت:

1- سوره بقره آیه 114.

2- سوره بقره آیه 109.