چگونه اربعین بزرگترین رویداد سالانه جهان شد؟

دیگر چند سالی می‌شود که وقتی نام «اربعین» را می‌شنویم، در ذهنمان مراسم معمولی عزاداری شکل نمی‌گیرد، حالا دیگر اربعین گره خورده به راهپیمایی عظیمی که مهم نیست چند نفر در آن هستند، چون هر سال آنقدر به تعدادشان اضافه می‌شود که شمارش حاضرین از دست‌مان در رفته برود!

حالا چند سالی می‌شود که «اربعین» محدود به همان یک روز ۲۰ صفر نیست، بلکه از روزهای اولیه صفر حال و هوای اربعین را می‌توانید حس کنید؛ حتی اگر خودتان راهی نباشید، در اطرافیان کسانی پیدا می‌شوند که کوله‌بار اربعین‌شان را بسته باشند.

قدمت این راهپیمایی به زمان امامان شیعه برمی‌گردد، اما در دوره‌ای این سنت فراموش می‌شود تا اینکه محدث نوری نویسنده کتاب «ادب‌الطف» در گزارشی از مراسم اربعین، اجتماع در این مراسم را به اجتماع مسلمانان در مکه تشبیه می‌کند و می‌نویسد که هیئت‌های عزاداری به زبان‌های مختلف (عربی، اردو، فارسی و..) مرثیه می‌خواندند.

اما بعد از روی کار آمدن حزب بعث عراق، جریان تغییر کرد. آن‌ها با برگزاری مراسم راهپیمایی مخالفت کردند و رفتار با خشونت‌شان باعث شد این برنامه کم‌رونق شود. جریان تا پایان کار این حزب در عراق ادامه داشت، سال ۲۰۰۳ بعد از سقوط بعثی‌ها، راهپیمایی اربعین هم احیا شد و از آن زمان، هر سال به تعداد افرادی که در مراسم شرکت می‌کنند، افزوده می‌شود. حالا دیگر شمارش زائرین چندان ساده نیست، اما طی سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ حضور ۲۲ میلیون نفر نیز گزارش شده است.

چند نفر در اربعین شرکت می‌کنند؟

اما نکته‌ای که در این میان و درباره بدست آوردن آمار دقیق زائران کربلا در اربعین وجود دارد، این است که اساسا دسترسی به آمار و ارقام دقیق برای این موضوع خیلی سخت‌تر از دیگر موارد است، از آن‌جایی که برای این راهپیمایی چند آمار مختلف برای هر سال می‌توان ارائه داد و مطمئن بود که همه آن‌ها هم درست هستند.

یکی از آمارها تعداد زائرین حاضر در روز اربعین در حرم امام حسین علیه‌السلام را نشان می‌دهد، این رقم هر سال افزایش داشته و از آمار ۱۰ میلیون برای سال ۲۰۰۹ به ۳۰ میلیون برای سال ۲۰۱۸ رسیده است.

اما در این میان آمار دیگری هم وجود دارد، از آن‌جایی که پیاده روی اربعین شامل افراد حاضر در مسیر می‌شود، ارقامی هم از میزان حضور این افراد وجود دارد، چون ممکن است کسی بدون پیاده‌روی یک‌راست به کربلا رفته باشد.

از طرف دیگر تعداد ورود پاسپورت از مرزهای مختلف عراق هم می‌تواند آمار دیگری را به ما بدهد، هرچند که این آمار هم ممکن است چندان دقیق نباشد، چون ممکن بعضی‌ها زودتر از تاریخ‌های مورد نظر به عراق رفته باشند یا بعضی‌ها قبل از روز اربعین به کربلا رفته و برگشته باشند که در این صورت ممکن است از لیست حذف شوند.

از همین رو شاید آمار دقیقی برای این مهم‌ترین مراسم مذهبی سالیانه که شیعیان باهم برگزار می‌کنند، وجود نداشته باشد، اما همین‌که هرسال هرکسی که رفته، دلش طاقت نمی‌آورد و با همسفر تازه‌ای رهسپار می‌شود، یعنی دیگر این عددها نیست که اهمیت دارند.

آمار شرکت‌کننده‌های ایرانی

شمار شرکت‌کننده‌های ایرانی طی سال‌های ۸۹ تا ۹۷ از ۴۰ هزار نفر به بیش از دو میلیون نفر در هر سال رسیده است. این رقم برای امسال و تاکنون دو میلیون و ۲۷۲ هزار نفر بوده است، رقمی که هنوز نهایی نشده و باید تا بعد از اربعین برای اعلام رقم رسمی زائران ایرانی صبر کنیم.