راههای رسیدن به بالاترین درجه روزه‌داری

راه‌ها و عللی هستند که می توانند به ما کمک کرده تا روزه خود را به حداکثر ثواب و بهره برسانیم.

1. توکل:
یکی از عوامل ارتقای روزه، توکل است. در فرازی از دعای روز دهم ماه مبارک می خوانیم : خدایا، در این روز مرا از جمله توکل کنندگان بر خود قرار بده . و در دعای جوشن کبیر آمده است : ... یا من لا یتوکل الا علیه ... و یا من الیه یتوکل المتوکلون و یا سید المتوکلین .  امام علی (علیه السلام ) در نهج البلاغه می فرماید: کسی که بر خداوند توکل کند، خداوند او را کفایت می کند.(1)

توکل، تنها یک موضوع و مساله اخلاقی نیست که فقط در کتب اخلاقی از آن بحث شود، بلکه در حوزه علم لغت ، علم کلام ، علم اخلاق، علم مذاهب و ادیان و علم سیاست مورد بحث و کنکاش قرار می گیرد.

توکل از ماده وکل؛ یعنی به دیگری چشم دوختن، وی را وکیل خود دانستن و کار خود را به او واگذار کردن و او را به جای خویش انگاشتن است .(2)

2. توسل: 
یکی از ابعاد معارف روزه ، توسل جستن و برخورداری از وسیله و ابتغوا الیه الوسیله است . در دعای روز بیست و هشتم رمضان می خوانیم ...و قرب فیه وسیلتی الیک من بین الوسایل . لذا می توان گفت : یکی از عوامل ارتقای درجه روزه دار که از فرهنگ و معارف ماه صیام نشات می گیرد، توسل است . توسل به اولیاء الله ، توسل به وسائط فیض و مجاری امور الهی ، نوعی برخوردار شدن از رحمت واسعه الهی به گونه ای غیر مستقیم است .

مردی نابینا به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم گفت: دعا کن تا خدا به چشم نابینای من شفا و عافیت دهد. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: اگر صبر کنی، برای تو بهتر است ، مرد نابینا گفت : نخیر، تحمل آن را ندارم ، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: وضو بگیر و این دعا را بخوان: اللهم انی اسئلک و اتوجه الیک بنبیک محمد نبی الرحمة ، یا محمد انی توجهت بک الی ربی فی حاجتی لیقضی لی حاجتی اللهم شفعه لی فی . پس از خواندن دعای فوق ، مرد نابینا ناگهان احساس کرد، دیدگانش روشن شده و بینایی خود را باز یافته است.(4)

3. صله رحم:
یکی دیگر از ابعاد معارف روزه ، توجه به انجام صله رحم است. در ضمن خطبه معروف پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در آستانه حلول ماه رمضان آمده است : ... وصلوا ارحامکم .(5)

صله رحم یکی از مسائلی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نسبت به آن اهتمام می ورزید و بر آن تاکید فراوان داشت . صله رحم موجب تحکیم پیوند میان خویشاوندان و ارحام می شود.

اولین منشور رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در میان مسلمانان مدینه ، این بود: یا ایها الناس افشوا السلام وصل الارحام خ نی لتمیخ ثما وصلوا فی اللیل و الناس نیام تدخلوا الجنة بسلام .(6)

همچنین حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در آستانه ماه مبارک رمضان فرمود: ... وصلوا ارحامکم و من وصل فیه رحمه و صله الله برحمته یوم یلقاه و من قطع رحمه قطع الله عنه رحمته یوم یلقاه .(7)

هنگامی که از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم سؤال کردند: ای الصدقة افضل؟ آن حضرت در جواب فرمود: افضل الصدقة علی ذی الرحم الکاشح .(8)

ارحام به نزدیکان و خویشاوندانی که در قید حیات هستند، خلاصه نمی شود، بلکه اموات نیز از ارحامند و باید به یاد آنان نیز بود و در ذیل آیه : و اذا المؤودة سئلت(التکویر 8) آمده است: المراد بذالک الرحم .(9)

مردی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرسید: یا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم پس از ادای مالیات معروف اسلامی، ایا در اموال ما چیزی هست؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: آری ،(10) نیکی کردن به رحم ، صله ارحام کنید هر چند با آب دادن، صله ارحام کنید هر چند با سلام کردن به آنان .

4. امر به معروف و نهی از منکر:
یکی از برنامه ها و ویژگی های ماه مبارک رمضان و وظیفه روزه دار در این ماه خیرخواهی برای دیگران است. این ماه، ماه پندپذیری و پند دهی است. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در آستانه این ماه ، مردم را پند می داد و به رعایت تقوا و حرمت ماه رمضان سفارش می نمود. دقت در خطبه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم که در آستانه حلول ماه رمضان ، ایراد نمود نشان می دهد که آن حضرت به بسیاری از مسائل اساسی امر کرد، و از ما خواست تا بدانها پای بند باشیم و از بسیاری صفات و اعمال ، نهی و نکوهش به عمل آورد، و از ما خواست تا از آنها دوری گزینیم . خطبه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم درس چگونه زندگی کردن برای تمام مسلمانان است .

یکی از اعمال شایسته ای که از فرهنگ و معارف ماه رمضان نشات می گیرد، پرداختن به مساله امر به معروف و نهی از منکر است؛ یعنی یکی از وظایف مهم روزه دار در ماه مبارک رمضان این است که بیش از اوقات دیگر به امر به معروف و نهی از منکر اهتمام بورزد.

آری ، یکی از وظایف همگانی، مساله امر به معروف و نهی از منکر است، هر چند عمل به این وظیفه مهم و حیاتی به نوبه خود شرایط خاص خود را می طلبد. ولی در عین حال نباید غفلت کرد که وظیفه فوق، به عنوان نظارت عمومی در شمار فروع دین است و با توجه به مراتب آن، باید به آن پرداخته شود. در واقع عمل به این وظیفه، فلسفه اصلی حرکت تاریخ ساز کربلا و نهضت حضرت سید الشهداء را تشکیل می دهد.

----------
1. نهج البلاغه ، خطبه 90.
2. مجمع البحرین ، ماده وکل .
3. ر.ک : شـفـیـعـی ، ایـده هـا و عـقـیـده هـا، مـبـحـث توسل .
4. ر.ک : سمهودی ، اخبار مدینه ، ج 1، صص 100-110.
5. ر.ک : مراجعه شود به قسمت اوایل منبع .
6. وسایل الشیعة : ج 12، ص 59، ح 15642.
7. من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 59، امالی مفید، مجلس 66، ص 301.
8. ثواب الاءعمال ، ج 1، ص 171، ج 18.
9. کـنـزالعـمـال : حـدیـث شـمـاره 6914؛ کـافـی ، ج 2، ص 151، ح 9، تـحـف العقول ، ص 57.
10. کـنـزالعـمـال : حـدیـث شـمـاره 6914، کـافـی ، ج 2، ص 151، ح 9، تـحـف العقول : ص 57

منبع: جهان نیوز