حجاب دلیل اجتماعی بودن زن از دید اسلام است

آیین آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه خواهران استان تهران با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم صدیقی، امام جمعه موقت تهران و حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی قاضی عسکر، تولیت آستان حضرت عبدالعظیم(ع) صبح امروز ۳۰ شهریورماه در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) برگزار شد.

گزیده سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی قاضی عسکر را در ادامه می‌خوانید؛

با یک نگاه کلی به آموزه‌های اسلامی به این نتیجه می‌رسیم که همه مردان و زنان وظیفه دارند در دین تفقه کنند و بعد نتیجه این تفقه و دین‌شناسی این باشد که مردم را با اسلام آشنا کنند. در حدیثی از امام باقر(ع) نقل شده است که اولین گام دستیابی به کمال، دین‌شناسی و تفقه در دین خداست. در جای دیگری از حضرت رضا(ع) شنیدیم که فرمودند امر ما را احیا کنید، بعد سوال کردند چگونه امر شما را احیا کنیم، حضرت فرمودند علم ما را فرابگیرید و به مردم یاد بدهید. به عنوان واجب شرعی هم دین‌شناسی بر ما لازم است و هم اینکه انسان علم را به دیگران بیاموزد.

این مسیر، مسیر لذت‌بخشی است و به یک جایی می‌رسد که در احادیث مربوط به دوره ظهور اینگونه آمده است که بانوان در عصر ظهور به حدی به قرآن و حدیث تسلط پیدا می‌کنند که در درون خانه‌هایشان طبق کتاب خدا و سنت حکم می‌کنند و عمل می‌کنند و دانش‌شان تا این اندازه بالاست. مسیر اسلامی که برای ما تعیین شده است به گونه‌ای است که همپای علوم بشری جلو می‌رود. از امام صادق(ع) نقل شده است اگر علم را به بیست و هفت جزء تقسیم کنیم تا زمان من دو جزء علم آشکار شده است ولی وقتی حضرت حجت ظهور می‌کنند تمام بیست و هفت جزء علم آشکار می‌شود. در آن زمان انسانی که عالم نباشد پیدا نمی‌شود و رفته رفته به جایی می‌رسد که تمام ابعاد و اجزای علم برای بشر آشکار می‌شود.

این احادیث برای ما یک پیام دارد و آن اینکه ما باید متناسب با زمان جلو برویم و دانش خود را متناسب با زمان افزایش دهیم و به گونه‌ای عمل کنیم که در توسعه علوم دینی موفق باشیم. در حدیث دیگری فرمودند بچه‌های‌تان را متناسب با زمان تربیت کنید؛ یعنی اینطور نباشد هر کس فکر کند اگر سی سال قبل یک جوری آموزش ‌دیده حالا هم باید همان را به فرزندش آموزش بدهد. خیر، باید متناسب با زمان جلو برود و فرزندان را به گونه‌‌ای تربیت کند که در هر زمانی بدرخشند.

نتوانستیم دین را متناسب با زمان معرفی کنیم
متاسفانه وقتی نگاه می‌کنیم می‌بینیم در طول تاریخ به این امر مهم توجه نشده است و اسلام به صورت یک دین سنتی دست به دست گشته است و اگر انقلاب اسلامی نبود معلوم نبود امروز نسبت به دین و ارزش‌های دینی چه وضعیتی داشتیم. من می‌خواهم از این فرصت این استفاده را ببرم که عرض کنم با کمال تاسف با گذشت حدود چهل و سه سال از انقلاب اسلامی هنوز نتوانستیم معارف دینی و حقایق اسلامی را متناسب با زمان برای مردم خودمان در گام اول و برای مردم دنیا در گام دوم بیان کنیم. یک مثال ساده‌اش جایگاه و موقعیت زن از دیدگاه اسلام است، ملاحظه می‌کنید هنوز نگاه منفی بر جامعه حاکم است. هنوز نگاه جوانان و مردان به زنان یک نگاه ابزاری است و این بسیار خطرناک است. نتیجه‌اش چیزی است که در جامعه می‌بینید.

نگاه قرآن به شخصیت زن یک نگاه استقلالی است. گاهی افراد تصور می‌کنند زن برای مرد آفریده شده است ولی اسلام چنین نگاهی را قبول ندارد و از نظر اصل خلقت زن را با مرد یکسان می‌داند؛ «خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا». از همان گلی که مرد سرشته شد، زن هم ایجاد شده است و اسلام در اصل خلقت برای مردان امتیاز ویژه قائل نیست. صریح قرآن این است که در اصل خلقت هیچ امتیازی برای مردان نسبت به زنان وجود ندارد. اینها دو موجود هستند که به هم احتیاج دارند و اگر هر کدام نباشند نیمی از خلقت ناقص است.

در امور معنوی هم قرآن زن و مرد را یکسان می‌بیند و می‌فرماید: «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» یعنی هر کس عمل صالح انجام دهد، مرد باشد یا زن، به او حیات طیبه می‌دهیم. این‌طور نیست اگر زن عمل صالحی انجام دهد ارزش کمتری داشته باشد. پس در امور معنوی هم زن و مرد یکسان هستند و هیچ فرقی ندارند. در بحث حق مالکیت هم باز اسلام هر دو را یکسان دیده است و فرموده است: «لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ». پس در مورد مالکیت هم تساوی برقرار است.

قرآن در جای دیگر می‌فرماید: «وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ» بر اساس این آیه، خداوند برخورد شایسته را یک اصل ضروری برای زنان و مردان می‌داند و مردان حق اهانت و تنبیه نسبت به زنان را ندارند. در بحث مشارکت‌های سیاسی و اجتماعی خود قرآن مسئله را صریح و روشن بیان می‌کند: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا جَاءَكَ الْمُؤْمِنَاتُ يُبَايِعْنَكَ عَلَى أَنْ لَا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئًا وَلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِينَ وَلَا يَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ». بیعت یک امر سیاسی و اجتماعی است و در این آیه به پیامبر(ص) اجازه داده شده با زنان بیعت کند.

از نظر فعالیت‌های اقتصادی زنان باید عرض کنم خود پیامبر(ص) همسری را انتخاب می‌کند که روزی از طرف او اجیر شده بود و کار اقتصادی انجام می‌داد. پیامبر(ص) نگفت این با شئونات پیامبری سازگاری ندارد. شما از فقها بپرسید فعالیت اقتصادی زنان جایز است یا نه، هیچ فقیهی زنان را از فعالیت اقتصادی منع نمی‌کند. از نظر حوزه پیشرفت و علم‌آموزی هم اسلام دانش فراگرفتن را برای مردان و زنان واجب کرده است. یک زمان متدینین فکر می‌کردند دختران به مدرسه نروند دینشان حفظ می‌شود ولی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی زنان پیشرفت شایسته‌ای در حوزه علم پیدا کردند و شما امروز مشاهده می‌کنید چه در حوزه علمیه که زنان مجتهده فراوان داریم و چه در علوم روز مثل پزشکی و صنعت، زنان افتخارآفرینی می‌کنند. زن و مرد باید پا به پای هم در حوزه‌های مختلف جلو بروند، چون باید جامعه را با هم بسازند و با هم مقدمات ظهور را فراهم کنند چنانکه تعدادی از اصحاب امام زمان(عج) از بانوان هستند.

رشد دادن زنان مورد اهتمام اهل بیت(ع)
وقتی شما به صدر اسلام برمی‌گردید می‌بینید رشد دادن به زن یک مسئله مهم برای ائمه(ع) بود و خود فاطمه زهرا(س) با اینکه عمرشان کوتاه بود ولی فضه را طوری تربیت می‌کنند که بعد از حضرت زهرا(س) آنقدر مسلط به قرآن بود که هر کس از او سوال می‌کرد پاسخش را با قرآن می‌داد.

در بحث حضور زن در جامعه، این تفکر از کجا آمده که زن باید در خانه بنشیند و شوهرداری کند؟ بله، ما در روایات داریم جهاد زن این است خوب همسرداری کند. نقش زن برای مرد در زندگی بسیار نقش بزرگی است. همسرداری کار ساده‌ای نیست. شخصی نزد پیامبر(ص) آمد و گفت همسری دارم که وقتی به خانه می‌روم به استقبالم می‌آید، وقتی اندوهگین هستم مرا تسلی می‌دهد و وقتی از خانه بیرون می‌روم مرا بدرقه می‌کند. پیامبر(ص) فرمود قدر همسرتان را بدان، این همسر از عمال و کارگزاران خداست. در کنار همسرداری و فرزندپروری، اسلام برای حضور زن در جامعه مانعی ایجاد نمی‌کند. پیامبر(ص) فرمود منع نکنید که زنان به مسجد بیایند. در صدر اسلام بسیاری از مسائل در مسجد اتفاق می‌افتد و مسجد فقط جای عبادت نبود. پس زن باید در جامعه نقش‌آفرین باشد و نمی‌شود در جامعه حضور نداشته باشد.

در همین بحث حجاب ما چقدر روی این مسئله کار کردیم و توانستیم برای خانم‌ها جا بیندازیم که حجاب محدودیت نیست، مصونیت است؟ اینهایی که علیه حجاب حرف می‌زنند و می‌گویند زن به خاطر حجاب در محدودیت قرار گرفته، معنای حجاب را نفهمیدند. زن که در خانه حجاب نمی‌خواهد. حجاب زن دلیل اجتماعی بودن زن از دید اسلام است. چون قرار است زن در جامعه نقش‌آفرین باشد، برای اینکه از تعرض مردان مصون باشد و به ایفای نقش خود بپردازد، اسلام دستور داده حجاب داشته باشد در عین حال در درون خانه آرایش زن برای مرد جنبه استحباب دارد. متاسفانه ما نتوانستیم این مسئله را در جامعه جا بیندازیم.
منبع: ایکنا