پادزهر مهدویت های دروغین چیست؟

در همین راستا گفت و گویی داشته ایم با حجت الاسلام سیدمجید مطهری نژاد، مدیر مرکز پژوهش های مهدویت و آینده اندیشی مسجد جمکران، که مشروح این گفت و گو را در ادامه می خوانید؛

حجت الاسلام سیدمجید مطهری نژاد، مدیر مرکز پژوهش های مهدویت و آینده اندیشی مسجد جمکران تصریح کرد: اگر بنا باشد موضوع مهدویت را به عنوان یک نظریه جامع و مانع در سطح جهانی مدنظر قرار دهیم به نظر می رسد جهاد علمی در حوزه مهدویت یکی از اصلی ترین رهیافت هایی است که باید با رویکرد علمی آن را مطرح کرد. امروز در جامعه ما وجه حسی و اجتماعی مهدویت با توجه به دیرینگی این مفهوم در فضای جامعه و انباشتگی محتوایی که دارد، همواره مورد توجه قرار گرفته البته نیاز به یک جنس رهیافت نوین و جدی در عرصه معرفتی و اندیشگی دارد.

وی افزود: جامعه جهانی و مدرنیته به شدت در این فضا فعال است و به گونه های مختلف با توجه به نقش انقلاب اسلامی و نگاه موعودگرایانه انقلاب سعی دارد انگاره مهدویت را دچار یک جنس تقلیل گرایی و وارونه انگاری کند.

حجت الاسلام مطهری نژاد اظهار کرد: نظریه های مختلفی که ما امروز در جامعه جهانی با آنها مواجه هستیم به گونه ای فضای جامعه آرمانی مهدویت و نگاه مهدوی گرایانه به جهان را تحت الشعاع قرار می دهد. نظریه هایی از قبیل جهانی شدن، آینده گرای پایان تاریخ و برخورد تمدن ها و... که مطالعه همه این نظریه ها موید آن است که سعی دارند جهت جامعه جهانی به سمت مهدویت را به گونه دیگری تعبیر کنند.

وی در همین رابطه بیان کرد: در عرصه های فرهنگی، هنری و اجتماعی ما به شدت با مسایل مختلفی مواجه هستیم. از جمله جنگی که در فضاهای ادیانی سعی می کند در برخورد تمدن ها، اسلام را به عنوان اصلی ترین چهره مقابل سایر ادیان معرفی کند و از سوی دیگر فیلم هایی که نگاه منجی گرایانه در آنها به یک منجی زمینی و ساخته شده توسط دستگاه های جهان غرب تبدیل می شود.

مدیر مرکز پژوهش های مهدویت و آینده اندیشی جمکران افزود: از سوی دیگر ما شاهد همدستی و همراهی وهابیت و صهیونیزم در این رابطه نیز هستیم به گونه ای که به سمت یک جنس «مهدویت سازی دروغین» در جامعه اسلامی حرکت می کنند. ایجاد داعش، مسئله یمن، ادعاهای احمدالحسن و تشیع انگلیسی و ... که اگر همه این موارد را در کنار هم قرار دهیم به این نتیجه می رسیم که گویی این گروه می خواهند جامعه را به سمت یک مهدویت دروغین سوق دهند و موضوعات را به گونه دیگری خدشه دار کنند.

این پژوهشگر مهدوی در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: همه این نگاه های زمینه ای و مقدماتی، ما را به یک سمت و سو رهنمون می کند که باید موضوع مهدویت را با رویکرد علمی و اندیشه ای و معرفتی به شدت مورد توجه قرار داد. اگر بناست این نگاه حسی و فرهنگی که در فضای جامعه وجود دارد، ارتقا یابد باید به شدت وجه اندیشگی و معرفتی مهدویت ارتقاء پیدا کند. اگر بناست آسیب های اجتماعی که امروز در جامعه به شدت با آن مواجه هستیم شناسایی و درمان شود از جمله این که نسل جوان و گروه های مختلف ما در شبکه های اجتماعی و در فضاهای ماهواره ای دچار آسیب های جدی شده اند، شاید اصلی ترین رهیافت این ماجرا بحث گسترش و ترویج جدی و دقیق آموزه های مهدویت است به شکلی که راهگشا باشد.

حجت الاسلام مطهری نژاد در ادامه با اشاره به سابقه مطالعات مهدوی در کشور ابراز کرد: مطالعات مهدویت در گذشته غالبا بسیار محدود بوده و در حوزه های مشخصی شکل می گرفته است و به عنوان یک نگاه روایی که در فضای روایات اهل تشیع مورد توجه بود، مطرح می شده است. اما اگر بناست در حوزه مهدویت کاری انجام شود جهاد علمی ما باید در چند محور متمرکز باشد.

وی در بیان محورهای جهاد علمی در عرصه مهدویت گفت: با توجه به اینکه امروز دیگر مخاطبان ما تنها جامعه شیعی نیستند و تمام جامعه توحیدی و جهان اسلام مخاطب ما هستند، باید مهدویت مبتنی بر قرآن و مطالعات عمیق قرآنی را در آن، فضای ادیانی نیز مورد توجه قرار گرفته باشد، به عنوان یک پرچم اثربخش برافراشته و مورد توجه قرار دهیم. تا هم بتوانیم به صورت جدی با جهان اسلام و همچنین ادیان توحیدی وارد گفت و گو شویم و هم یک جبهه هماهنگ و متحد را در برابر کسانی که انگاره های مهدویت را با تقلیل انگاری خود به شدت افول داده اند، ایجاد کنیم.

وی در ادامه تاکید کرد: یک بُعد از مطالعات ما بایستی رهیافت معرفتی عمیق، مبتنی بر نگاه قرآنی و روایی داشته باشد و این نگاه در سطح جهان اسلام و ادیان پیش رود. وجه دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است که با توجه به جایگاه و شان انقلاب اسلامی (اگرچه رهبران انقلاب همواره بر بحث نسبت انقلاب و مهدویت تاکید داشته اند و اینکه انقلاب در فضای مهدوی و اصولا در موضوع مهدویت شکل گرفته و جهت آن نیز، حرکت به سمت جامعه مهدوی است) اما ما هیچگاه نتوانسته ایم و غفلت کردیم از اینکه این مفهوم عظیم و جدی را تئوریزه کرده و آن را به یک نگاه راهبردی تمدنی تبدیل کنیم.

این محقق مهدوی بیان کرد: اگر بناست ما به سمت الگوی تمدن نوین اسلامی حرکت کنیم، تمدنی که بتواند بدیل و جایگزین الگوی توسعه و تمدن مدرن باشد، راهی نداریم مگر اینکه مهدویت را به عنوان اصلی ترین موضوع این سامانه فکری و معرفتی معرفی کنیم و هسته مرکزی نگاه تمدنی ما از مهدویت نشات بگیرد.

محور دیگری که حجت الاسلام مطهری نژاد در رابطه با جهاد علمی در عرصه مهدویت به آن اشاره کرد موضوع تاثیر رسانه در این زمینه بود و در این رابطه گفت: وجه دیگر در جهاد علمی این است که امروز اگر انواع فیلم ها، سریال ها، بازی ها و شبکه های اجتماعی را می بینید که به گونه ای ابرقهرمان هایی را در فضای منجی گرایی معرفی می کنند و ذهن و اندیشه کودک، نوجوان و خانواده ما را تصاحب می کنند، ما باید مجموعه مطالعات جدی و کلانی را در حوزه مطالعات هنر و رسانه با نگاه مهدوی داشته باشیم و با یک نگاه علمی، هم وجه آسیبی آن را که از ناحیه عملکرد جبهه باطل به جامعه ما سرایت کرده مورد مطالعه قرار دهیم و هم رهیافت ها و راه های برون رفت از این فضا را شناسایی کنیم تا بتوانیم به مرکزی تبدیل شویم که - اگر نگاه آن مرکز این است که مهدویت اصلی ترین تفکر بشری در جهت نجات انسان ها است- بتواند در عرصه هنر و رسانه نیز این نگاه را به نحو مطلوب ترسیم و تسهیل کرده و به جامعه جهانی ارایه کند.

مدیر مرکز پژوهش های مهدویت و آینده اندیشی مسجد جمکران در بخش پایانی سخنان خود به معضل انحرافات و خرافات در عرصه مهدویت اشاره کرد و یادآور شد: وجه مهم دیگری که باید مدنظر باشد این است که اگر ما امروز در جامعه خود دچار افول ارزش ها و بروز انحرافات و خرافات هستیم و از سوی دیگر شاهد فاصله گرفتن برخی گروه های جامعه با ارزش های عمیق دینی، در دو سر این پیوستار باید مطالعات اجتماعی مهدویت را مورد توجه قرار داده و نگاه ما این باشد که باید در یک رویکرد تربیتی و فرهنگی مبتنی بر شناخت دقیق جامعه شناسانه، فرآیندهای تربیتی و فرهنگی جدیدی را در حوزه سبک زندگی و مسایل فرهنگی با آموزه های مهدویت شکل دهیم.

/1102101305