مروری بر مهم ترین کتابها در مورد امام جواد (ع)

  

مادر آن حضرت «سبیکه » از خاندان «ماریه قبطیه » (خاندان همسر پیامبر اسلام) بود و از نظر فضائل اخلاقی در درجه والایی قرار داشت و برترین زنان زمان خود به حساب می آمد. 

  

دوران کودکی امام جواد علیه السلام از دوران شیرخوارگی تا زمانی که در سن هفت سالگی به امامت رسیدند، با حوادث گوناگون آمیخته است. 

  

در خانواده امام رضا علیه السلام و در محافل شیعه، از حضرت جواد علیه السلام به عنوان مولودی پر خیر و برکت یاد می شد، چنان که «ابو یحیای صنعانی » گفته است؛ روزی در محضر امام رضا(ع) بودم، فرزندش ابوجعفر را که خردسال بود، آوردند. امام فرمود: «این مولودی است که برای شیعیان ما، با برکت تر از او زاده نشده است .» 

  

امام جواد(ع) در سال 203 هجری قمری پس از شهادت پدرشان امام رضا(ع)، در سن هشت سالگی به امامت رسیدند. دوران هفده ساله امامت ایشان با حکومت مامون و معتصم، خلفای عباسی، همزمان بود. هنگامی که امام رضا(ع) به دعوت مامون از مدینه به توس رفتند، امام جواد(ع) کودک بودند و مانند دیگر افراد خانواده در مدینه ماندند و سال 202 هجری قمری برای دیدار پدر به مرو رفتند و سپس به مدینه بازگشتند. 

  

مامون پس از شهادت امام رضا(ع) به بغداد رفت. او که از کمالات علمی و معنوی امام جواد(ع) آگاه بود، ایشان را از مدینه به بغداد دعوت کرد، اما دولتمردان حکومت عباسی و اطرافیان مامون از این اقدام ناخشنود بودند، به ویژه آن که مامون تصمیم داشت دختر خود، ام الفضل را به همسری امام جواد(ع) درآورد. مامون برای آن که آنها را از مقام علمی و فضل آن حضرت آگاه سازد، در بغداد مجلس بحثی، میان او و دانشمندان بزرگ آن روزگار ترتیب داد. در این مجلس، امام(ع) به پرسش های علما پاسخ گفتند و میزان دانش و هوش وی بر آنان آشکار شد. پس از آن مامون دختر خود را به همسری امام(ع) درآورد. 

  

همسر دیگر امام جواد علیه السلام، سمانه مغربیه نام داشت که مادر امام هادی علیه السلام بود. 

  

امام جواد علیه السلام چون امامان دیگر با بهره مندی از علوم و معارف ناب توحیدی و دریافت حقایق از عوالم بالا در صحنه های مختلف، گوشه هایی از اقیانوس نامتناهی علم و حکمت خویش را در زندگی سراسر رحمت خویش به نمایش گذاشتند. 

  

دفتر زندگی امام، مانند سایر ائمه معصوم علیهم السلام آکنده است از برگ هایی زرین از مکارم اخلاق، مناقب و معجزات، استجابت دعاها، ارتباط متواضعانه، صمیمانه و همدردی با اصحاب و یاران.  

  

سخنان ارجمندی از این بزرگوار به یادگار مانده اند که از آن میان می توان به جملاتی نظیر «برای اثبات خیانت شخص، همین کافی است که او امین اشخاص خیانتکار باشد»، «حرکت کردن به سوی خداوند با دل، شخص را بهتر، سریع تر و مطمئن تر به خداوند می رساند، نسبت به اطاعت و عبادتش با سایر اعضاء و جوارح»، «هر کس از هوای خویش اطاعت کند، آرزوی دشمن خویش را بر آورده کرده است»، «اعتماد به خداوند متعال، بهای هر چیز گرانبها و نردبانی برای رسیدن به هر چیز بلند مرتبه ای است»، «عزت مومن در بی نیازی او از مردم است» و «این گونه مباش که در آشکارا دوست خدا و در پنهان دشمن خدا باشی» اشاره کرد. 

  

در کتاب ها و متون فراوانی چون کشف الغمه اثر علی بن عیسی اربلی، ارشاد شیخ مفید، بحارالانوار از علامه محمدباقر مجلسی، سیره پیشوایان نوشته مهدی پیشوائی، روضة الواعظین اثر محمد فتال نیشابوری، وسائل الشیعه به قلم محم بن حسن حر عاملی، معدن الجواهر نوشته ابوالفتح کراجکی و المستطرف از محمد بن احمد ابشیهی، روایات و اشارات های گوناگونی از امام جواد(ع) یا درباره ایشان نقل شده است. 

  

دوران زندگی نهمین پیشوای شیعیان(ع) مصادف با دوران حکومت مأمون و معتصم عباسی بود . معتصم در بغداد تصمیم به قتل وی گرفت و سرانجام به وسیله أُمّ الفضل، همسرش و دختر مأمون، در ۲۵ سالگی، مسموم و به شهادت رسیدند. وفات ایشان در آخر ذی القعده ۲۲۰ هجری قمری در بغداد اتفاق افتاد. 

  

کتاب های زیادی درباره این امام همام(ع) و کرامات ایشان به رشته تحریر در آمده اند که برخی از مهم ترین این تألیفات در سال های اخیر عبارتند از: 

  

زندگانی امام محمدتقی(ع)/ منصور کریمیان/ اشرفی/ 1381 

  

حضرت امام محمد تقی(ع)/ سیدمهدی آیت اللهی، علی مظاهری/ جهان آرا/ 1381 

  

زندگانی حضرت امام محمد تقی(ع)، گزیده ای از منتهی الامال محدث قمی/ رضا استادی/ دفتر نشر برگزیده/ 1382 

  

صحیفه امام جواد(ع)/ جواد قیومی اصفهانی/ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی/ 1382 

  

تاریخ اسلام در عصر امامت امام رضا و امام جواد علیهماالسلام/ علی رفیعی/ تحسین/ 1382 

  

زیارتنامه امام موسی بن جعفر و امام جواد(ع)/ مهدی الهی قمشه ای/ نصایح / 1382 

  

لالایی معصومین 11، امام جواد(ع)/ فرشته منعمی، رضوان داستانپور/ ایران نگین/ 1383 

  

داستان زندگی امام جواد(ع)/ محمدحسین صلواتیان، امیرمهدی مرادحاصل، رضا شیرازی/ پیام نور/ 1383 

  

بیست و پنج درس زندگی از سیره عملی حضرت امام جواد الائمه(ع)/ حمیدرضا کفاش، نعمت الله کاظمی فرامرزی/ عابد/ 1383 

  

زندگانی چهارده معصوم، امام محمد تقی(ع) و امام علی النقی(ع)/ علی نوری/ جهانتاب/ 1383 

  

زندگانی حضرت امام محمد جواد(ع)/ میرداوود سیدحسینی/ زرین رود/ 1383 

  

معجزات امام جواد علیه السلام/ حبیب الله اکبرپور (به اهتمام)/ الف/ 1384 

  

تحلیلی بر زندگی امام جواد(ع)/ عباسعلی کامرانیان/ مجنون / 1384 

جوان ترین رهبر؛ حضرت امام جواد(ع)/ مهدی مرادحاصل، شهرام عظیمی (نقاش)، زهرا شهبازی (ویراستار)/ منادی تربیت / 1384 

  

قصه های مهربانی؛ مهربان یازدهم امام جواد(ع)/ مجید ملامحمدی، محمدحسین صلواتیان (تصویرگر)/ پیام آزادی/ 1385 

  

یکصد و ده حدیث از امام جواد و امام هادی(ع)/ محمدحسین مجاهد (گردآورنده)/ فقه/ 1385 

  

نخل های بی قرار؛ چهل حکایت از زندگی امام جواد(ع)/ ناصر نادری/ پیام محراب/ 1386 

  

چهل حدیث از امام محمد جواد(ع)؛ گهرهای تقوی(ع)/ محمدحسین فلاح زاده/ معروف/ 1386 

  

آشنایی با زندگانی امام جواد علیه السلام/ حسین فریدونی/ نبا / 1386 

  

بخشنده پاک؛ امام جواد علیه السلام/ مهدی وحیدی صدر (شاعر)/ جامعه القرآن الکریم / 1386 

  

عجایب و معجزات شگفت انگیزی از امام جواد(ع)؛ اثبات حقانیت تشیع/ واحد تحقیقاتی گل نرگس(عج)/ شاکر/ 1386 

  

درختی که بال درآورد؛ داستان هایی از زندگی امام جواد(ع)/ مجید ملامحمدی/ بوستان کتاب قم/ 1386 

  

عزیزترین یادگار؛ حکایتی از زندگی امام جواد(ع)/ مهدی وحیدی صدر، طیبه توسلی (تصویرگر)/ عروج اندیشه/ 1387 

  

حیات پاکان؛ داستان هایی از زندگی امام رضا، امام جواد و امام هادی(ع)/ مهدی محدثی/ بوستان کتاب قم / 1387 

  

امام جواد(ع)/ مهدی وحیدی صدر، منقذ موسوی (تصویرگر)/ عروج اندیشه/  1387 

  

بخشنده ترین پدر دنیا؛ امام جواد(ع)/ علی عباسی/ منتظران ظهور/ 1387 

  

امام جواد(ع)؛ غنچه ای که پژمرد/ سپیده خلیلی، سعید رزاقی (تصویرگر)/ لوح دانش/ 1387 

  

چهل داستان و چهل حدیث از امام جواد(ع)/ عبدالله صالحی/ مهدی یار / 1387 

  امام محمد تقی (ع)/ مهدی وحیدی صدر، فرشته منعمی (تصویرگر)/ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) / 1387