تحلیل مبنای تاریخی اربعین حسینی(ع)/نقش پیاده روی اربعین در تمدن سازی اسلامی

کد خبر: 103907
هرساله با فرارسیدن روز بیستم ماه صفر، موضوع «اربعین شهادت امام حسین علیه السلام»، «زیارت» و «نخستین زائران کربلا» مورد گفت و گوی محافل علمی و مذهبی قرار می گیرد؛ چرا که حادثه جانگداز عاشورا با «اربعین حسینی» پیوندی ناگسستنی دارد.
وارث

هرساله با فرارسیدن روز بیستم ماه صفر، موضوع «اربعین شهادت امام حسین علیه السلام»، «زیارت» و «نخستین زائران کربلا» مورد گفت و گوی محافل علمی و مذهبی قرار می گیرد؛ چرا که حادثه جانگداز عاشورا با «اربعین حسینی» پیوندی ناگسستنی دارد. امید است یادکرد و بزرگداشت این مناسبت ها، زمینه رشد و تعالی امّت اسلامی را فراهم سازد.

گرچه نام کربلا و یاد عاشورای محرّم سال 61 هجری بعد از شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش، مرزهای جغرافیایی و تاریخی را درنوردید؛ اما پیامبر خداصلی الله علیه وآله وسلم از همان هنگامه تولّد نواده معصومش حادثه عاشورا را برای امّت اسلامی بیان فرموده بود؛ لذا افرادی چون «جابر بن عبدالله انصاری» با آغاز سفر تاریخی امام حسین علیه السلام - از مدینه به مکّه و از آنجا به عراق - تحقّق این پیش گویی را مدّ نظر داشتند.

جابر و یارانش برای اعلام وفاداری به ساحت مقدّس نبوّت و امامت، انزجار از رژیم ستمگر اموی، اطلاع رسانی و تبلیغ آرمان های عاشورائیان و بیدار ساختن افکار عمومی، در فرصتی مناسب، اوّلین «کاروان زیارتی» را به حرکت درآوردند.

 

از آنجا که دفن سر مطهر در کربلا قطعا به دست مبارک امام سجاد (ع) انجام شد و ورود ایشان به همراه سرهای مطهر شهدا به کربلا نیز فقط در بیستم صفر بود و هیچ یک از مورخان شیعه و سنی قائل نشده اند که سرهای مطهر - مخصوصا سر مطهر امام حسین (ع) - به وسیله کسی غیر از امام سجاد (ع) دفن شده و یا این که امام سجاد (ع) در غیر بیستم صفر سال 61 برای دفن سرهای مقدس به کربلا آمده باشد، از این رو اعتراف و تصدیق به دفن سر مطهر امام حسین (ع) در کربلا توسط امام سجاد (ع) در روز بیستم صفر خود گواه و شاهدی است صادق و عالی بر آمدن اهل بیت (ع) در روز اربعین به کربلا. البته سید بن طاووس، می گوید شیخ طوسی معتقد است امام سجاد (ع) با اهل بیت (ع) در روز اربعین (بیستم صفر) وارد مدینه شدند (نه کربلا) و سید بن طاووس این نظر را بعید می شمرد از این جهت که چگونه ممکن است در مدت 40 روز به مدینه برسند؟  سید بن طاووس معتقد است مدت زمانی که برای رفتن قاصد ابن زیاد به شام، برای کسب تکلیف در باره اعلام پایان یافتن جنگ و انجام ماموریت محوله و کسب تکلیف از یزید در باره سرهای مطهر و اسیران، صرف شد با ورود اهل بیت در روز بیستم صفر به کربلا سازگار نیست.

 

حجت الاسلام و المسلمین «رمضان محمدی»، مدیر گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به دلایل تاریخی اربعین حسینی علیه السلام در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت: پس از واقعه عاشورا و کشته شدن جمعی از یاران امام حسین علیه السلام در روز یازدهم صفرآن سال حضرت زینب سلام الله علیها و جمعی از اهل بیت  به دشت کربلا بازگشتند تا پیکرهای  شهدا اورد جانباختگان را به خاک بسپارند.

 

وی افزود: پس از این واقعه حضرت زینب سلام الله علیها و جمعی از خاندان اهل بیت را به عنوان  اسیر نزد عبیدالله بن زیاد ملعون بردند  و پس از ۱۰ روز و یک هفته ای که در شام سپری کردند دوباره به کربلا بازنشستگان البته در مدت زمان اسارت اهل بیت اختلاف بین علما وجود دارد و برخیر عقیده دارند که این مدت یک ماه به طول انجامیده و فرصتی برای اهل بیت وجود نداشته است  تا دوباره به سرزمین کربلا بازگرند. اما طبق اسناد تاریخی واقعیت این است که حداکثر بین ۱۰ تا ۱۲ روز خاندان اهل بیت پس از واقعه عاشورا در راه بودند پس از بازگشت اربعین حسینی علیه السلام واقع شده است.

 

در همین رابطه برخی از بزرگان همچون شهید مرتضی مطهری کتابی در خصوص واقعی اربعین حسینی علیه السلام دارند  وی در خصوص اصل واقعیت این روز تحقیقاتی انجام دادند.این اسناد نشان می‌دهد که واقعه ی اربعین در همان چهلمین روز شهادت اباعبدالله الحسین  علیه السلام  اتفاق افتاده است و اربعین دوم که برخی از مورخین عقیده دارند که در سال بعد از واقعه عاشورا اتفاق افتاده صحت ندارد.

 

 

جدای از بررسی تاریخی واقعه اربعین حسینی بررسی ابعاد این واقع از لحاظ تمدن سازی اسلامی نیز اهمیت دارد بر همین اساس به نقش این واقعه بزرگ در تداوم حادثه عاشورا پرداخته شده است.

دکتر محمد حسین رجبی دوانی  پژوهشگر برجسته تاریخ اسلام با اشاره به فلسفه اربعین حسینی علیه السلام به عنوان جزئی از تمدن و تاریخ اسلامی در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت: تاریخچه تمدن عظیم اسلامی از چنان عظمت و جلوه ای برخوردار است که تمام تمدن های غربی و کفر گذشته را در خود ذوب کرده است.

 

رجبی دوانی افزود: اربعین حسینی نیز به عنوان جزئی از تاریخ بزرگ اسلام نمادی از خداجوی حق‌طلبی تقرب به سوی بارگاه الهی پذیرش سختی ها و رنج ها برای دست یافتن آرمان های بزرگ اسلامی  بستری برای حمایت از مظلومان جهان است که در راستای تمدن نوین اسلامی همگان را مقهور عظمت خود کرده است چند سالی است که پیاده روی اربعین حسینی به میزبانی شیعیان عراقی برگزار می شود که مبنای انسجام و اتحاد اجتماع حسینی است این اتحاد برگرفته از برکات عظیم پیاده روی اربعین حسینی موجب پیوند خوردن قلوب و دلهای مردم حق باور جهان در نهایت موجب زمینه سازی دولت مهدوی در عصر ظهور  خواهد شد.

 

از مطالب گفته شده می توان چنان استنباط کرد که از دیدگاه بسیاری از صاحب نظران و مورخان شیعه و اهل سنت، مبنای تاریخی چنین بزرگداشتی، ورود اهل بیت به کربلا در اولین اربعین حسینی (سال ۶۱ هجری) و دفن سرهای مطهر شهیدان بویژه سر مقدس امام حسین (علیه السلام) در کنار پیکرهای مطهر آنهاست.گرامی داشت اربعین سالار شهیدان حضرت حسین بن علی (علیه السلام) در میان شیعیان آن حضرت از اهمیت و ارزش ویژه ای برخوردار است. از دیدگاه بسیاری از صاحب نظران و مورخان شیعه و اهل سنت، مبنای تاریخی چنین بزرگداشتی، ورود اهل بیت به کربلا در اولین اربعین حسینی (سال ۶۱ هجری) و دفن سرهای مطهر شهیدان بویژه سر مقدس امام حسین (علیه السلام) در کنار پیکرهای مطهر آنهاست.

جمعی اندک از مورخان و صاحب نظران نیز بر این عقیده اند که نظریه یاد شده از اعتبار تاریخی لازم برخوردار نیست، بلکه مبنای بزرگداشت این روز ورود جابر و عطیه به کربلاست که می توان از طریق اسناد تاریخی این فریضه را ثابت کرد. به نظر می رسد روز اربعین روزی است که اهل بیت امام حسین(ع) از شام به قصد مدینه حرکت کرده اند . "لهوف " که جریان ورود اهل بیت امام حسین را در این روز به کربلا نقل کرده است.

 منبع: شبستان


افزودن دیدگاه جدید

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید در وب سایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.